Trump'ýn itirafý, gerçeklerin ilaný oldu. Türkiye’nin, özellikle Cumhurbaþkaný Erdoðan'ýn tutumunun, duruþunun, ABD - Türkiye iliþkilerini olumsuz etkilediði istikametindeki zorlama algýnýn hiçbir esasýnýn olmadýðý, bir Amerikan Baþkaný tarafýndan ilan edildi. Evet, S-400 konusundan geri dönüþ yok ve olmamalý. Nitekim ki; Cumhurbaþkaný Erdoðan uluslararasý siyaset literatürüne, içinde bulunduðumuz çaðýn alýþmadýðý bir tanýmý dâhil etti. Bu tür "uluslararasý anlaþmalardan sonra geri dönüþ, ne Türkiye’nin devlet adabýna, ne de Erdoðan'ýn devlet adamlýðý içeriðine uymaz ve kabul edilemez" tanýmýyla, Türkiye’yi dayatma ile kendi isteklerine tabi tutmaya gayret edenlerin de, anlamaya zorlandýðý bir süreçten geçmekteyiz!
Türkiye’nin diplomatik kabiliyeti ve Erdoðan’ýn konuya bakýþ açýsý ve tutumu, Trump’ýn son beyanýna neden olan önemli bir geliþme. “Trump’ýn her tutumu veya sözüne güvenelim mi” veya “Fikir deðiþtirmeyeceði ne malum” demeden de geçemeyenlerimiz oldu. Esasýnda haklýlýk payý var, bu sorularda!
Evet, Trump acýmasýz bir kapitalist! Tekrar seçilmek için bir takým tutarsýzlýklar göstereceði açýk. Rusya konusunda, özellikle Putin konusunda da neredeyse övgüyü hatýrlatacak fikirler söylemesi bile, Trump’ýn homojen olmayan devlet yapýsý ile veya bu Amerikalýlardan bir kaçý ile sorun yaþadýðýnýn açýk iþaretidir.
“Deðiþken Trump’la ileride nasýl bir sorun yaþanýlýr” sorusunu da bir tarafa yazmakta yarar vardýr. Lakin þimdilik Türk diplomatik kabiliyeti ve özellikle Erdoðan’ýn þahsi etkisiyle ABD - Türkiye iliþkileri açýsýndan G-20 zirvesinin önemli bir ana baþlýk açtýðý aþikârdýr. Ýçinde bulunduðumuz çaðýn siyaset inþa veya ihya konusundaki en önemli tutarsýzlýðý, “konulara genel bakýþ açýsý” veya “bir konunun tüm detaylarýnda anlaþma saðlandý” terimi ortadan kalkmýþtýr. Suriye konusunda bir takým ana baþlýklarda anlaþtýklarýnýz ile bir kaç baþlýkta anlaþamadýðýnýz açýktýr. Bu sadece Türkiye için deðil! Baktýðýnýzda ABD - Rusya iliþkileri veya Suriye - Rusya, Suriye - Ýran iliþkilerine baktýðýnýzda bile bunu görebiliyordunuz.
Trump’ýn seçim öncesi Güney ve Kuzey Kore konusuna bu kadar istekli odaklanmasýnýn da derin anlamý vardýr. Amerika’da Kim ve Trump görüþmelerine “gösteriþ için fotoðraflar serisi” olarak yorum yapanlar da az olmadý. Roma Papa’sýnýn, Trump - Kim görüþmesine dualý gönderme yapmasý dâhil, tüm adýmlarý seçim öncesi hamle olarak görenlerin yorumlarýnda, elle tutulur çok detay vardýr. Lakin gözüken þu ki; Trump acýmasýz kapitalist bakýþ açýsý ile oluþturulan, suni bazý çýkmazlardan çýkmak için çaba harcamak zorunda!
Türkiye’nin özelikle S-400 konusundaki tezlerinin, ABD tarafýndan yüksek perdeden itiraf edilmesi, bazý ýsrarla her þeyin müsebbibi olarak “Türkiye’nin dýþ politika anlayýþýný” hedef gösterenler için iyi bir yeniden tanýmlama fýrsatý vermiþ oldu. Cumhurbaþkaný Erdoðan’ýn G20 Zirvesi’nden önce, iyi geliþmeler beklemesinin bu gelinen noktanýn derin alt yapý çalýþmasý olduðundan, buna dayanarak Erdoðan’ýn böyle bir beklenti içinde olduðunun niteliðindedir. Evet, bu Türkiye’nin görünür dýþýndaki derin önemli diplomatik çaba harcadýðýnýn, elindeki tezlerinin doðruluðu ve kendine güveninin göstergesidir. Trump’ýn Türkiye beyanatýndan çok fazla gürültüye girmeden, lakin gelinen noktanýn da önemine vurgu yaparak, aþamayý ileriye taþýmanýn yolunu derinleþtirme çabasý faydalýdýr ve Türkiye çýkarýnadýr. “Türkiye yön deðiþtirdi” tanýmlamalarýnýn ne kadar yanlý ve garezli olduðu hakikatinin ise Amerika’daki bu dayatmaya meyilli gruplara da örneklik durum olmasý da önemli geliþmedir.
Trump; tüm beyanlarýný ilk kez yüksek perdeden, Amerika’nýn içindeki perde arkasýnda dillendirilen ekonomik kaygýlarý dile getiren ve bu nedenle dünyanýn bile geleceði konusunda yeniden okumalara sebep olan ilk baþkan oldu. Dolayýsýyla Trump’ýn tutarsýzlýðýnýn, Amerikan devlet yapýsýndaki tutarsýzlýklarýn ve çýkmazlarýn da aynasý olarak önümüze çýkmakta olduðunu göz ardý edemeyiz...
