Cumhurbaþkanlýðý Sistemi’ni getirecek anayasa deðiþikliði TBMM’de görüþülmeye baþlandý.
Geliþmeleri takip için yol haritasý niyetine okuyabilirsiniz:
- TBMM’deki oylamalar nasýl yapýlacak?
Teklifle ilgili TBMM’de 4 ayrý oylama yapýlacak. Bütün oylamalar ‘gizli’ yapýlacak ve ‘beþte üç çoðunluk’ yani 550 milletvekilinin 330’unun ‘evet’ oyu aranacak.
- Ýlk oylama, teklifin maddelerine geçilmesi için yapýlacak. Oylamanýn, dün baþlayan görüþmelerin tamamlanmasýndan sonra, muhtemelen sabaha karþý veya en geç bugünkü oturumda yapýlacaðý öngörülüyor. Ýlk oylama kritik, zira ilk ‘fire sayýmý’ bu oylamada yapýlacak. Bu nedenle gruplar iþi sýký tutuyor.
- Maddelerin ilk tur oylamasý, ilk turdan ’48 saat sonra’ yapýlacak. Her madde için ayrý ayrý oylama yapýlacak, her biri için en az 330 aranacak. Bir madde bu sayýnýn altýnda oy alsa bile, ikinci turda yeniden oylanacak.
- Ýkinci tur ise maddelerin tekrar oylanmasý ve teklifine tümü için son oylamadan oluþuyor. Deðiþiklik önergesi verilemeyecek, sadece oylama yapýlacak.
TBMM Genel Kurulu sürecinin 23 Ocak’a kadar tamamlanmasý bekleniyor. Kaynaklar, “Ýki gün önce veya sonra olabilir” diyorlar.
- Muhalefet partileri ne yapacak?
CHP, ‘cumhurbaþkanlýðý sistemi’ne tümden karþý olduðunu açýklamýþ ve Anayasa Komisyonu’ndaki görüþmelerde, ‘tümden vazgeçilmesini’ istemiþ, deðiþiklik teklifi vermemiþti.
Ancak CHP yönetimi, Genel Kurul aþamalarýna katýlma, deðiþiklik teklifleri verme ve bütün oylamalara katýlma kararý aldý. Her maddede grup ve bireysel olarak toplam 7’þer önerge verilebiliyor. CHP bu hakkýný kullanacak.
HDP’nin de maddelere geçilmesi ve maddelerin oylanmasýna katýlmasý, deðiþiklik teklifleri vermesi; ancak ikinci turdaki iki oylamaya da katýlmamasý bekleniyor.
- Fire çýkar mý?
AK Parti’nin sandalye sayýsý 317. TBMM Meclis baþkaný Kahraman oturuma baþkanlýk edeceði için 316 milletvekilinin oy kullanacaðý hesaplanýyordu, ancak rahatsýzlýðý nedeniyle tedavisi süren Kahraman’ýn baþkanlýk etmesi mümkün olmaz ise yine bir AK Partili baþkan vekili oturum baþkanlýðý yapacaðý için AK Parti’nin oyu 315’e düþecek. AK Parti ‘firesiz’ evet oyu çýkacaðýndan emin.
MHP ise 40 milletvekiline sahip, ancak 7’si ‘ret’ oyu vereceðini açýkladý. Bu durumda 33 MHP’li milletvekilinden 14-15’inin evet oyu vermesi 330 için yeterli. Ancak MHP sözcüleri, ‘daha fazla fire olmayacaðýný’ vurguluyor. MHP milletvekillerinin tavrý, ilk oylamada kendini gösterecek.
- Bahçeli neden ‘benim oyum evet’ dedi?
MHP Lideri Devlet Bahçeli’nin son grup konuþmasýnda sadece ‘Benim oyum evet’ demesi, muhalefet kanadýnda, ‘kendi adýna konuþtu, grubuna güvenmiyor’ diye yorumlandý. Ancak MHP yönetimi, bu ifadenin Bahçeli’nin liderliðini ortaya koyduðunu göstermek için ‘yolu yolumuzdur’ açýklamasýný yaptý.
- Referandum süreci nasýl iþleyecek?
Anayasa deðiþikliði TBMM’de kabul edildikten sonra Cumhurbaþkaný’nýn onayýna sunulacak. Cumhurbaþkaný’nýn onayýnýn ardýndan ise 60 gün içinde referandum yapýlmasý gerekiyor.
Paket 23 Ocak’a kadar TBMM’de kabul edilir, Cumhurbaþkaný da hemen onaylarsa, referandum en erken 26 Mart Pazar günü yapýlabilecek. Ancak TBMM’den geçiþ süresinin veya Cumhurbaþkaný’nýn inceleme süresinin uzamasý halinde referandum ‘sonraki Pazar günleri’ne sarkabilecek. Yani 2, 9, 16 Nisan gibi…
- AK Parti ve MHP meydanlarda ne diyecek?
Henüz hiçbir partiden referandum kampanyasýna iliþkin açýklama yok, bunun için henüz erken. Ancak önceki cumhurbaþkanlýðý seçim süreci dikkate alýndýðýnda öngörülerde bulunmak mümkün.
Buna göre; ‘evet’ kampanyasýnýn baþýný AK Parti çekecek. Referandum ‘partili cumhurbaþkaný’ný da kapsadýðý için meydanlarda AK Parti bayraklarý olup olmayacaðý tartýþýlýyor. Olmasa da cumhurbaþkanlýðý seçimi benzeri bir yöntemle, Türk Bayraðý ile kampanya yürütülebilir.
Bu süreçte Cumhurbaþkaný Erdoðan’ýn da bugüne kadar olduðu gibi çeþitli resmi vesilelerle meydanlara inmesi bekleniyor.
MHP lideri Bahçeli’nin ‘oyum evet’ açýklamasý da, referandumda ‘evet’ kampanyasý yapacaðýný gösteriyor.
- CHP ve HDP ne yapacak?
CHP ve HDP’nin ise ‘rejim deðiþikliði’ ve ‘laiklik’ üzerinden bir ‘hayýr’ kampanyasý yürütmesi, kendilerine yakýn sivil toplum örgütlerini de kampanyaya katmasý bekleniyor. Bugünlerde hareketlenen laiklik vurgulu açýklama ve kampanyalarýn ‘öncü’ olduðu söylenebilir.
