Anayasa nasýl yazýlacak? Bütün siyasi partilerin katýlýmý saðlanabilecek mi? Yalnýzca bir veya iki partinin ortak bir metin üzerinde anlaþmasýyla oluþacak bir anayasanýn meþruiyeti var mýdýr?
Bazýlarýnýza saçma gelebilir, ama yine de üzerinde durulmasý gereken sorular bunlar; özellikle de Yargýtay baþkaný Ali Alkan’ýn tam da bu sorular üzerindeki fikirlerini açýklamasýndan sonra...
Yargýtay baþkaný Alkan anayasanýn toplumsal mutabakatý yansýtmasý gerektiðine inanýyor ve bunun için de bir veya iki partinin diðerlerini dýþlayarak saðlayacaklarý mutabakatý yeterli görmüyor. Öyle yapýlýrsa hemen ardýndan meþruiyet tartýþmalarýnýn baþlayacaðýný söylüyor...
Acaba?
Sorumdan da anlaþýlabileceði üzere ben kendisi gibi düþünmüyorum. Elbette anayasalarýn ‘toplumsal mutabakatý’ yansýtmasý gerekir; ancak bu mutabakat için bütün partilerin hazýrlanan metin üzerinde uzlaþmýþ olmasý gerekmez.
Gerekmediðinin dünyada pek çok örneði vardýr. Birkaç kiþi tarafýndan yazýlan anayasalar olduðu gibi, belli bir görüþü yansýtacaðýna güvenilen bir grup veya meclisler tarafýndan kaleme alýnmýþ anayasalar da vardýr.
Ýlkinin örneði Amerikan anayasasýdýr; toplumsal mutabakatý yansýttýðý için, birkaç kiþinin eseri olduðu halde, yazýlmasýnýn üzerinden 250 yýldan fazla süre geçti, anayasa hala yürürlükte...
Meclis tarafýndan hazýrlandýðý ve referandumda halkýn çoðunluðunun onayýný aldýðý halde, yürürlüðe girer girmez eskimiþ anayasa örneðini fazla uzakta aramamýz gerekmiyor; 12 Eylül sonrasýnda askerler tarafýndan oluþturulmuþ Danýþma Meclisi’nin hazýrladýðý 1982 Anayasasý yeterince göz açýcýdýr...
Toplumsal mutabakat sayýsal bir gereklilik deðildir...
Bugün toplumumuzun geldiði geliþmiþlik düzeyini göz önünde tutan, çaðdaþ dünyayla paralellik arzeden bir anayasa, kimler veya kaç kiþi eliyle yazýlmýþ olursa olsun, toplumsal mutabakatý kavga-gürültüyle sonuç almaya çalýþan bir grubun yazacaðý metinden daha iyi temsil edebilir.
Sanýyorum toplumumuz da çaðdaþ bir anayasayý hak ediyor.
Meclis’in en az 184 üyesinin altýna imza attýðý bir önergeyle sunulan anayasa metni veya anayasa deðiþikliði metni, 367 veya daha fazla milletvekilinin oyunu alabilirse doðrudan, 330 ile 367 arasýnda bir oy alýrsa halkýn tasvibine sunularak kabule mazhar olur.
Oylamalar gizli olduðu için kabul oyu verenlerin kaç partiden olduðu da bilinemez zaten...
Görüþüm bu benim; ancak bu görüþte olmam Meclis’te temsil edilen bütün partilerin katýlýmýyla veya milletvekillerinin çoðunun tercihiyle oluþturulacak bir anayasaya karþý olduðum anlamýna gelmiyor. Tam tersine, keþke Meclis’te temsil edilen bütün partilerin katýlýmýyla kotarýlabilse yeni anayasa... Ancak, illa herkesin veya her partinin desteðini almasý þartýyla yola çýkmakla sonuca ulaþýlmasý zora düþürülmüþ olur.
Anayasa yazýlmalý ve Meclis’ten geçmesi de saðlanmalýdýr. Bunun için hazýrlanan metnin toplumsal mutabakatý yansýtmasý yeterlidir.
CHP katýlmasýn mý, MHP dýþarýda mý kalsýn? Hayýr, onlar da anayasa yazýmý süreci içerisinde ýsrarla kalmalý, hatta anayasanýn ‘çaðdaþ’ normlara uygun olmasý için ellerinden geldiði kadar iktidarý zorlamalýdýrlar da.
Katýlmama yoluyla deðil, katýlarak...
