Bebeðin ilk birkaç yýllýk hayatýnda ebevynlerine özellikle de annesine baðlanmasý onun daha sonraki yýllarda diðer insanlarla kuracaðý iliþkilerin modelini belirliyor.
Baðlanma, bebek ile ona temel bakým veren kiþi arasýnda oluþan baðdýr. Bebeklerin babalarýna, dedelerine, anneannelerine, babaannelerine ve hatta kardeþlerine baðlanma geliþtirdikleri bilinmekle birlikte, temel baðlanma anne ile gerçekleþir. Bebek, annesine olan baðlýlýðýný gülümseyerek, aðlayarak, annesini çaðýrarak, kýzgýnlýðýný veya açlýðýný belli ederek gösterir. Anne veya baba da dokunarak, fiziksel temasta bulunarak, çocuðuyla sosyal iletiþimi ve empatiyi etkinleþtirerek gösterir. Bu karþýlýklý iletiþim saðlýklý baðlanmayý oluþturur.
Bebek güvenmeyi bilmeli
Bebeðin ihtiyaçlarýnýn anýnda karþýlanmasý baðlanmanýn saðlýklý olmasý açýsýndan çok önemlidir. Bebek, annesine güvenmeli. Çünkü bebeðin annesiyle yaþadýðý deneyim onun daha sonraki yýllarda diðer insanlarla kuracaðý iliþkilerin modelini belirleyecektir. Empatik ve destekleyici bir anne ya da temel bakým veren kiþi, bebeðin diðer insanlarla iliþkiler kurmasýna ve dýþ dünyayý keþfetmesine yardýmcý olur. Anne babadan ayrýlan ya da kötü muamele gören ya da yetiþtirme kurumlarýnda birçok bakýcý tarafýndan yetiþtirilen çocuklar üzerinde yapýlan araþtýrmalar, bebeklikteki baðlanma bozukluklarýný ve bu bozukluklarýn uzun vadeli psikolojik sonuçlarýna olan ilgiyi arttýrmýþtýr.
BAÐLANMA SORUNLARININ NEDENLERÝ
-Baðlanma sorunu yaþayan çocuklarýn annelerinde düþük benlik saygýsý, ebeveynlik görevlerinde ve baþa çýkma stratejilerinde yetersizlik göze çarpýyor. Bazý annelerde doðum sonrasý depresyon görülebilir ya da ciddi bir psikotik bozukluk söz konusu olabiliyor.
-Bebeðin annesiyle ya da temel bakým veren kiþi ile bað kurmasýný çocuktaki geliþim geriliði ya da týbbi sorunlar da engelleyebiliyor. Baðlanma sorunu yaþayan bebeklerin çoðunun zor mizaçlý, beslenme ve uyku alýþkanlýklarý düzensiz, sinirli ve yatýþtýrýlmasý zor bebekler olduklarý biliniyor. Hele bir de bebeðin ve annenin mizaçlarý birbirine uymuyorsa baðlanma sorunu riski daha da artýyor.
-Baðlanma sorunlarý anne-bebek iliþkisinin vasfý ile de iliþkilidir. Baðlanma sorunu olan bebeklerin ve çocuklarýn annelerinin, çocuklarýný övmedikleri ve onlarýn davranýþlarýný anlayamadýklarý gözlenmiþtir. Bu anneler, çocuklarýnýn hareketlerinden gelen ipuçlarýný alamazlar, çocuklarýna tutarsýz ve karmaþýk davranýrlar. Mesela acýktýklarý için aðlayan bebeklerini kucaklarýna alýp teselli etmek yerine, onlarý emzirmeye çalýþýrlar. Hâlbuki önce teselli etmek ve duygusal ihtiyacý gidermek ondan sonra beslemek gelir. Ýhmalkâr ve bebeðe karþý zorlayýcý ve aþýrý müdahaleci bir tutum sergileyen anneler de baðlanma sorunu yaratan annelerdir.
-Baðlanma sorunlarý, anne babalarýndan sýk sýk ayrýlmak zorunda kalmýþ çocuklarda da görülebiliyor. Mesela ciddi bir týbbi hastalýk geçiren annenin üst üste hastanede yatmak durumunda olmasý, çocuðun fiziksel veya cinsel istismara maruz kalmasý, çocuðun anne babasý tarafýndan terk edilmesi gibi durumlar baðlanma sorunlarýna yol açabiliyor. Bazý durumlarda da, ebeveynlerin geçmiþ deneyimleri ya da kiþilikleri, bebeklerine güvenli bir baðlanma geliþtirmeleri için gerekli olan duygusal desteði vermelerini engelleyebiliyor.
