Yazýnýn baþlýðý ile ilgili bölümü sona býrakarak, önce iþçinin iþverenin malýna zarar vermesinin hangi durumda iþten tazminatsýz çýkarýlmasýna yol açabileceðini ele alalým.
A- Tazminatsýz iþten çýkarýlma
- Çalýþanýn iþverenin malýna verdiði zarar brüt günlük ücretinin otuz katýný geçiyorsa iþverenin iþçiyi ihbar ve kýdem tazminatý ödemeksizin çýkarma hakký vardýr. Ýþçinin zararý derhal ödemiþ olmasý veya ödeyecek olmasý iþverenin bu hakkýný ortadan kaldýrmaz. Ancak iþverenin zarar miktarýný öðrendiði tarihten itibaren 6 iþ günü içinde bu hakkýný kullanmamasý veya her halükarda zarara neden olayýn oluþtuðu tarihten itibaren 1 yýl geçmiþ olmasý durumunda iþverenin tazminatsýz olarak iþçiyi iþten çýkarma hakký düþer.
- Zarar miktarý hesaplanýrken zararý veren çalýþanýn günlük brüt ücreti esas alýnýr. Ýkramiye, fazla çalýþma, bayram tatili ücreti gibi ücret eki ödemeler dikkate alýnmaz. Çalýþanýn günlük brüt ücreti otuzla çarpýlýr. Çýkan rakama iþçinin kusur oraný tatbik edilerek iþçinin sebep olduðu zarar hesaplanýr. Örneðin; otuz günlük brüt ücreti 2.500 TL olan çalýþanýn iþyerine ait araca verdiði zararýn 4 bin TL ve bilirkiþi kusur raporunda belirtilen iþçinin kusur oranýnýn yüzde 50 olduðu varsayýldýðýnda, iþçinin neden olduðu zarar tutarý olan (4.000 x yüzde 50) 2.000 TL’ nin iþçinin 30 günlük brüt ücreti olan 2.500 TL’ yi geçmemiþ olmasý sebebiyle iþçinin kýdem ve ihbar tazminatlarý ödenmeden iþten çýkarýlmasý mümkün deðildir.
- Zararýn meydana gelmesinde iþveren asli kusurlu ise zarar miktarý ne olursa olsun iþçi tazminatsýz çýkarýlamaz. Örneðin trafik kazasýnýn oluþumunda iþveren þirketin asli kusurlu olduðu, iþçinin ise tali kusurlu olduðu durumda araçtaki hasar miktarý yani zarar tutarý ne olursa olsun iþçi tazminatsýz iþten çýkarýlamaz.
B-Aracý çizen tazminatý unutsun
Ýþçinin iþverene ait mala verdiði zarar tutarýnýn iþçinin 30 günlük brüt ücretini aþmasý durumunda iþçinin tazminatsýz iþten çýkarýlabileceðini yukarda açýkladýk. Ancak, iþverene ait mala verilen zarar çok önemsiz olsa bile, kasýtlý ve güven sarsýcý biçimde iþyerine ait araca verilen zarar tazminatsýz olarak iþten çýkarýlmaya neden olabilir. Ýþyerinde müdüre ait makam otosunu çizerek, saygýsýzca sözler sarf ettiði için tazminatsýz olarak iþten çýkarýlan bir iþçinin açmýþ olduðu bir dava bu konuya örnek teþkil etmektedir.
Davada yerel mahkemenin, iþçinin araca verdiði zararýn iþçinin 30 günlük ücretini aþmadýðý için yapýlan fesih iþlemini uygun bulmamýþ olmasýna karþýlýk, temyiz aþamasýnda Yargýtay, iþçinin müdürün makam aracýna anahtarla çizmek suretiyle zarar vermesini ve aracý çizerken saygýsýzca sözler sarf etmesini doðruluk ve baðlýlýkla baðdaþmayan güven sarsýcý hareket kapsamýnda deðerlendirerek, iþçinin haklý nedenle iþ sözleþmesinin feshedilmiþ olduðunu karara baðlamýþtýr.
Kaynak: 4857 Sayýlý Ýþ Kanunu 25/2 ve 26. Madde
Yargýtay 9.HD. 02.11.2015 gün, 2015/24209 E. 2015/30919 K.
Yargýtay 9. HD. 09.04.2015 gün, 2015/10044 E. 2015/13736 K.
Yargýtay 7. HD. 12.03.2015 gün, 2014/1806 E. 2014/5783 K.
