GÜÇLÜER: ABD ile arasý açýlan PYD/PKK’nýn güvensizliði arttý. SDG çatýsý altýndaki bütün Arap unsurlar ve Kandilden gelen PKK’lýlar dýþýndaki Kürt guruplar bu çatýdan ayrýldý. PYD/PKK’nýn çözülme sürecine girdiðini söyleyebiliriz.
Türkiye Fýrat’ýn Doðusu için askeri bir operasyona hazýrlanýrken ABD çekilme kararý aldý. Askerî açýdan daha mý avantajlý þu an Türkiye?
Türkiye açýsýndan operasyon planlamalarý çok yönlü ve çok boyutlu olarak yapýlmýþ durumda. B, C, D… planlarý her an mevcuttur ve sürekli güncellenir. Bütün ihtimaller, mevcut ve karþýlaþýlabilecek risklere karþý planlamalar yapýlýr. Örneðin 2. Körfez Savaþý döneminde Türkiye’ye yönelik muhtemel risklere karþý 89 ayrý askeri operasyon planý yapýlmýþtý. Operasyonun yönünü ABD’nin çekilme tarzý belirler. TSK’nýn olasý operasyon için bölgeye yaptýðý stratejik konuþlanmalara bakarak Membiç ve Fýrat’ýn doðusu bir sektör olmakla birlikte, Kamýþlý bölgesi dahil diðer alanlara yönelik planlamalar olduðunu söyleyebiliriz.
TSK’nýn bölgeye sevkiyatý sürüyor. ÖSO hazýrýz açýklamasý yaptý. Nasýl bir askeri harekat öngörüyorsunuz?
Bölgede ABD güçleri varken zaten Türkiye operasyon sinyalini vermiþti. Dolayýsýyla ABD, askeri varlýðýný Suriye’den koordineli þekilde çekerse Türkiye de Fýrat’ýn doðusuna büyük oranda girmiþ olacaktýr. 60-100 günlük takvim ABD’nin takvimidir, Türkiye’nin deðildir. Burada zamansal ve mekânsal boþluklar býrakýlmamasý çok önemli. Aksi takdirde mevcut ve ortaya çýkmasý muhtemel baþka tehdit odaklarýnýn doldurma ihtimali vardýr. Ayrýca PYD/PKK’nýn yeni yetenekler kazanabilmesine yönelik derin güçlerin çabalarý olduðunu da unutmamak gerek. Bu aþamada zaman yönetimi en kritik faktör. Tabii bu operasyonun Rusya ile de koordine edilmesi için Türkiye tarafýndan yoðun çaba harcandýðýný da görmekteyiz.
Suriye sahasýnda belli bir tecrübesi var aslýnda Türkiye’nin?
Elbette. Koordinasyon meselesinin ayrý bir önem ve önceliði olduðunu vurgulamak isterim. Türkiye tarafýndan bir yönüyle PYD/PKK’ya karþý terörle mücadele operasyonlarý icra edilirken, ayný anda rejim unsurlarýna karþý tedbirler alýnmasý, alandaki diðer ülkelerin güçlerine karþý önlemler icra edilmesi, IÞÝD baþta olmak üzere diðer terör ve radikal unsurlarla mücadele edilmesi, insani yardým faaliyetleri yapýlmasý ve yapýlan bu tür faaliyetlerin güvenliðinin saðlanmasý gibi aktiviteleri de yürütüyor. Ayný anda yeni kurumsal Suriye Devlet yapýsýnýn inþasý kapsamýndaki faaliyetlerin icra edilmesi ve bu doðrultuda istikrar saðlanan bölgelerde asayiþ hizmetlerinin verilmesi, yerel yönetimlerin oluþturulmasý, sivil-asker iliþkilerinin düzenlenmesi ve psikolojik harekat faaliyetleri yapýlmasý, Türkiye’ye ve Suriye’deki operasyonlara yönelik propagandalarýn etkisizleþtirilmesi, Kýzýlay, AFAD, diðer kamu ve özel STK’la ile yakýn çevredeki belediyelerin bölge halký için yaptýklarý çalýþmalarýn güvenlik ve koordinesinin saðlanmasýný da eþ zamanlý olarak icra ediyor. Bunlara TSK içindeki Kara, Hava, Özel Kuvvetler, Ýstihbarat, Keþif, vb. unsurlarýn kontrol ve koordinesi, lojistiðin zamanýnda ve yeterince karþýlanmasý, ÖSO ile iþ birliðinin tesisi gibi pek çok husususun saðlýklý þekilde yerine getirilebilmesi için güçlü koordinasyon sistem ve faaliyetlerine ihtiyaç duyulmaktadýr.
Riskler, tuzaklar, deðiþken muhataplar var… Saha ne halde?
Türkiye bu operasyonda inisiyatifi elinde tutmakla baþlangýçtan itibaren önemli bir üstünlük saðlamýþ durumda. Çok deðiþik noktalardan deðiþik zamanlarda veya eþ zamanlý karma harekatlar yapabilme kabiliyeti, sürecin ayný zamanda siyasi yönetiminde de Türkiye’ye avantajlar sunmaktadýr. Öncekilerden farklý olarak þehirlerin etrafýndan ziyade içlerine tünel ve mevzilerin inþasý, PYD/PKK’nýn halký canlý kalkan olarak kullanma isteði zayýflýðýný da gösteren bir iþaret. Önceki dönemlerden çok daha fazla çocuk savaþçýlar (!) var ki bu durum terör örgütünün içine düþtüðü zayýflýk ve çaresizliði, toplumsal desteðinin olmadýðýný gösterir.
Bu arada özellikle Afrin operasyonundan sonra ABD ile aralarýndaki mesafe daha da açýlan PYD/PKK’nýn, ABD’nin çekilme kararýndan sonra Afrin akýbetine uðrayacaklarýný bilmeleri, ABD’ye karþý güvensizliklerinin daha da artmasýna neden oldu. Bakýnýz þu an itibariyle Suriye Demokratik Güçleri (SDG) çatýsý altýndaki bütün Arap unsurlar bu yapýdan ayrýldýlar. Ayný þekilde Kandilden gelen PKK’lýlar dýþýndaki Kürt guruplar da bu çatýdan ayrýldý. Yani PYD/PKK’nýn çözülme sürecine girdiðini söyleyebiliriz. Türkiye’nin baskýsý devam ederse terörist örgütün alanda neredeyse geri dönüþü olmayacak þekilde güç kaybýna uðramasýnýn güçlü bir ihtimal olduðunu söyleyebiliriz.
Önceki operasyonlardan biraz daha farklý olacak herhalde bu defa. Geniþ bir alan ve anlaþýlan geniþ bir zaman söz konusu…
Bu kadar çok küresel ve bölgesel aktörler ile bunlarýn kullandýklarý terör aparatlarýnýn sahada bulunduðu Suriye ortamýnda sorunlarýn kýsa sürede çözümlenebilmesi pek mümkün görünmüyor. Millet olarak tez canlýyýz ama Ortadoðu’yu bu hale getirenlerin hesaplarý uzun süreli. Ben buna “Matruþka Politiði” diyorum. Ýç içe geçmiþ birbirleriyle irtibatlý ve çok boyutlu iliþkiler yumaðý. Bu nedenle Türkiye þu ana kadar ortaya koyduðu stratejisini sabýrla ve adým adým uygulamaya devam etmelidir.
Önceki operasyonlardan farklý olarak þayet kalmaya devam ederlerse Fransa, Ýngiltere vb. sahadaki kurumsal aktörlerle teröristlerin iç içe olmalarý, halký yine canlý kalkan yapmaya çalýþmalarý gibi hususlar operasyonda daha fazla ve yoðun þekilde SÝHA ve ÝHA’larýn kullanýlmasýný gerekli kýlabilir. Türkiye’nin son dönemde ürettiði, Sincar ve Karacak Daðý operasyonlarýnda baþarýyla kullandýðý yapay zeka teknolojisi TSK’ya büyük avantaj saðlayacaktýr. Uçaklarýn her hedefe yönlendirilmesi uygun olamadýðýndan, özellikle ani çýkan ve/veya hesapta olmayan hedeflerin SÝHA’lar tarafýndan imha edilmesi, edilemiyorsa savaþ uçaklarýnýn bilgisayarlarýna ayný anda koordinat bilgilerinin girilmesi ve hedefin neredeyse milisaniyeler içinde vurulabilmesi mümkün hale geldi.
Suriye iç savaþý bitmeye yaklaþýyor, diyebilir miyiz?
Suriye’deki iç savaþýn bittiðini veya kýsa sürede biteceðini söylemek çok zor. ABD’nin bölgeden çekilme örneðinde olduðu gibi þayet Türkiye’nin çabalarý sonuç vermeye devam ederse süreç kýsalýr. Ancak sadece ABD deðil pek çok aktör Suriye alanýnda ve hepsinin bir hesabý var. Özellikle yeni Sykes-Picot peþinde olanlara dikkat çekmek isterim. Fakat resmi askeri gücüyle sahada olan bir tek Türkiye olduðunu, ABD dýþýnda alana ilave askeri konuþlanmalar yapabilecek baþka ülke bulunmadýðýný ve ayrýca zamanýn da 1916 olmadýðýný hatýrlatmak isterim.
ABD Dýþiþleri Bakaný “ABD’nin görevi Türklerin Suriye’de Kürtleri katletmesini önlemek” gibi skandal sözler etti!
Pompeo terör örgütü ve yandaþlarýna siyasi ve psikolojik destek saðlamaya çalýþýyor. Çekilme kararý veren ABD’nin bu aþamada daha farklý seçeneklere yönelebilme ihtimalini zayýf görüyorum. Tabii ABD Baþkaný’nýn söylemi ilginç. PYD/PKK’nýn DEAÞ’e petrol satmasýndan rahatsýz olduðunu ifade etmesi, ayný zamanda Türkiye’nin de PYD/PKK ile DEAÞ arasýnda iþ birliði olduðuna dair söylemleri desteklemesi bakýmýndan çok önemli. Çünkü PYD/PKK’ya DEAÞ’la mücadele ediyor görüntüsü altýna meþruiyet kazandýrýlmaya çalýþýlýyorken, böyle bir söylem her ikisinin de terör örgütü olduðunu açýða çýkaran önemli bir açýklama. Bu açýklama Pompeo’nun söylemiyle de örtüþmüyor.
Eski askerlerden “Ankara Þam ile iliþki kurmalý, Esed’le konuþmalý” diyenler var. Deðerlendirmeniz ne?
Siyasi, ekonomik ve askeri gücü tükenmiþ, var olabilmek için Rusya’ya baðýmlý olan ve baþka bir seçeneði olmayan Esed ve Rejimiyle Türkiye neden resmi muhataplýk tesis etsin? Ýdlib’e rejimin giriþi Türkiye’nin baskýsýyla Rusya tarafýndan engellenmedi mi? Keza Halep operasyonu. Esed ve rejimi muhatap alýndýðýnda yarýn “Afrin’den çýkýn oraya PYD/PKK girecek” derse ne olacak? Geçmiþte Afrin’i Esed PYD/PKK’lýlara altýn tepside vermedi mi? Bugüne dek Rejimin öldürdüðü insanlarýn ve yerinden edilmiþ milyonlarca Suriyeli’nin durumu ne olacak? Bu tür söylemler son derece sakýncalý ve biraz da maksatlý.
Ne amaçla maksatlý?
Rejim-PYD/PKK iþbirliðini meþrulaþtýrma giriþimleri. Bir örneði geçtiðimiz hafta Membiç’in 22 km batýsýndaki Armiah kasabasýnda yaþandý. Ýki adet 1970 model T-60 tanký ile iki adet Þam’daki tamirhanelerde metal levha ile kaplanmýþ arabanýn kasabaya gelmesi sanki Rejim ordusunun kasabaya zafer edasýyla giriþi gibi sunuldu. Daha ilginci kasabadan çekileceklerini söyleyen PYD/PKK’lýlarýn rejim üniformasý giyip rejim bayraðý asarak kendilerine meþruiyet saðlama entrikasýydý. Tabii bunlarý Türkiye gayet net biliyor. Mevcut rejimle kurumsal muhataplýðýn uluslararasý düzlemde hukuki sonuçlarý olur. Bunun dýþýnda insani ve operasyonel bazý bilgilendirmeler alt kademelerde, istihbarat unsurlarý arasýnda mümkündür ve olmalýdýr. Türkiye ne yapacaðýný açýk söylüyor, gizli bir ajandasý yok. Türkiye’nin ne yapacaðýný ya da yapmayacaðýný dünya biliyor.
“Trump’ýn da içinde olduðu bir gurup ABD’li yönetici Türkiye’nin bulunduðu bu coðrafyada Türkiye’ye raðmen PYD/PKK üzerinden vekalet savaþý yürütmenin sonucunun olmayacaðýný, en azýndan Suriye’de bunun çok mümkün olamayacaðýný anladý. O yüzden ABD’nin çekilmesi, Amerika’ya deðil Irak’a doðru oldu. ABD içindeki güç mücadelesi bitmiþ deðil fakat ABD realitesini askeri kesimden daha iyi anlayan Beyaz Saray’ýn, Pentagon’a karþý bir adým öne geçtiði görülüyor. ABD yönetimindeki Pentagonculardan yeni istifalar gelebilir.”
“Artýk çeþitli isimlerle deðil de hiyerarþik ve düzenli ordu sistematiðindeki gibi birlik numaralarýyla anýlan ve yakýn gelecekte Suriye Ulusal Ordusunu oluþturacak olan ÖSÖ’nun yüksek muharebe kabiliyetinin Ýdlib’teki gibi eylemleri önlemekte etkili olacaðý söylenebilir. Bu tür provokatif eylemleri saðlayan ve yönlendiren derin güçlerin Dimyat’a pirince giderken evdeki bulgurdan olabileceklerini düþünmeleri gerekir. Bu tür olaylarla Türkiye’nin Suriye’deki genel stratejisini deðiþtirebilmek mümkün deðildir.”
