Ücret vergilendirilirken, asgari geçim indirimi uygulanmaktadýr. Asgari geçim indirimi öncesi ücretlilerimiz, memurlarýmýz biriktirdikleri fiþleri vergi iadesi almak için ibraz ediyor, bu oldukça fazla yüke sebep oluyordu. AK Parti hükümeti döneminde ‘asgari geçim indirimi’ uygulamasý yürürlüðe girerek, birçok kiþiyi bu dertten kurtardý.
Asgari geçim indirimi; ücretin elde edildiði takvim yýlý baþýnda geçerli olan asgari ücretin yýllýk brüt tutarýnýn; mükellefin kendisi için yüzde 50’si, çalýþmayan ve herhangi bir geliri olmayan eþi için yüzde 10’u, çocuklarýn her biri için ayrý ayrý olmak üzere; ilk iki çocuk için yüzde 7.5 diðer çocuklar için yüzde 5’idi. Son Torba Kanun ile birlikte üçüncü çocuk için yüzde 10’a çýkarýlmaktadýr. Dolayýsýyla üç çocuklu ailenin aldýðý vergi iadesi de artmýþ olacaktýr.
Asgari geçim indirimi uygulamasýnda; gelirin kýsmi döneme ait olmasý halinde, ay kesirleri tam ay sayýlmak suretiyle bu süreye isabet eden indirim tutarlarý esas alýnýr.
Asgari geçim indirimi, belirlenen tutar ile gelir vergisi tarifesinin birinci gelir dilimine uygulanan oranýn çarpýlmasýyla bulunan tutarýn, hesaplanan vergiden mahsup edilmesi suretiyle uygulanýr. Mahsup edilecek kýsmýn fazla olmasý halinde iade yapýlmaz.
Ýndirimin uygulamasýnda ‘çocuk’ tabiri, mükellefle birlikte oturan veya mükellef tarafýndan bakýlan (nafaka verilenler, evlat edinilenler ile ana veya babasýný kaybetmiþ torunlardan mükellefle birlikte oturanlar dâhil) 18 yaþýný veya tahsilde olup 25 yaþýný doldurmamýþ çocuklarý, ‘eþ’ tabiri ise aralarýnda yasal evlilik baðý bulunan kiþileri ifade eder.
Ýndirim tutarýnýn tespitinde mükellefin, gelirin elde edildiði tarihteki medenî hali ve aile durumu esas alýnýr.
Ýndirim, oranlara göre hesaplanan tutarlarý aþmamak kaydýyla, ücret geliri elde eden aile fertlerinden her biri için ayrý ayrý, çocuklar için eþlerden yalnýzca birisinin gelirine uygulanýr. Boþananlar için indirim tutarýnýn hesabýnda, nafakasýný saðladýklarý çocuk sayýsý dikkate alýnýr.
AGÝ’nin uygulama esaslarý
Asgari geçim indirimi, ücretin elde edildiði takvim yýlý baþýnda belirlenen asgari ücretin yýllýk brüt tutarýna;
- Mükellefin kendisi için yüzde 50’si
- Çalýþmayan ve herhangi bir geliri olmayan eþi için yüzde 10’u
- Çocuklarýn her biri için ayrý ayrý olmak üzere ilk iki çocuk için yüzde 7.5’i, üçüncü çocuk için yüzde 10’u, diðer çocuklar için yüzde 5’i olmak üzere ücretlinin þahsi ve medeni durumu dikkate alýnarak hesaplanan indirim oranlarýnýn uygulanmasý sonucu bulunacak tutarýn, Gelir Vergisi Kanununun 103’üncü maddesinde yer alan Gelir Vergisi tarifesinin birinci gelir dilimine uygulanan oranla çarpýlmasý sonucu bulunacak indirim tutarýnýn 1/12’sinin aylýk olarak hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilmesi suretiyle bulunacaktýr.
AGÝ nasýl hesaplanýr?
A.G.Ý. Yýllýk Tutarý = (Asgari Ücretin Yýlbaþýndaki Tutarý esas alýnarak bulunan Yýllýk Brüt Tutarý x A.G.Ý. Oraný) x yüzde 15
Asgari geçim indirimi yýllýk tutarý, ücretlinin asgari geçim indiriminden bir yýl boyunca faydalanacaðý net menfaattir. Aylýk yapýlan ücret ödemelerinde ise asgari geçim indirimi, hesaplanan yýllýk tutarýn 12’ye bölünmesi suretiyle uygulanacak ve bir ay içerisinde yararlanýlabilecek asgari geçim indirimi tutarý, yýllýk olarak hesaplanan tutarýn 1/12’sini geçemeyecektir.
Asgari geçim indiriminin yýllýk tutarý, her ücretli için asgarî ücret üzerinden hesaplanan yýllýk vergi tutarýný aþamayacak ve yýl içerisinde asgari ücret tutarýnda meydana gelen deðiþiklikler, asgari geçim indirimi uygulamasýnda dikkate alýnmayacaktýr.
Ücretlinin faydalanacaðý azami indirim tutarý, elde ettiði ücret geliri üzerinden hesaplanan gelir vergisi ile sýnýrlý olduðundan, mahsup edilecek kýsmýn fazla olmasý halinde ücretliye herhangi bir iade yapýlmayacaktýr.
Hesaplama örneðin;
Eþi çalýþmayan bir ücretlinin 3 çocuðu olmasý halinde;
1.201,50 TL asgari ücret,
yüzde 50 ücretlinin kendisi, yüzde 10 çalýþmayan eþi, yüzde 7.5 ilk çocuk, yüzde 7.5 ikinci çocuk ve yüzde 10 üçüncü çocuk olmak üzere toplamda yüzde 85,
Ve kural olarak yüzde 15 katsayýsý dikkate alýnarak;
1201,50 TL x yüzde 85 (50+10+7.5+7.5+10) x yüzde 15= 153,19 TL AGÝ uygulanacaktýr.
