Güney Kýbrýs geliþmeleri ilginçleþiyor. Dýþiþleri Bakaný Ahmet Davutoðlu’nun -Dördümüz masaya oturalým, çözüm bulalým- önerisini hem Atina hem de Rumlar reddetti. Gaz meselesini konuþma önerisi de reddedildi. Demek ki sürecin kendi kendini bir yola sokmasýný bekleyeceðiz. Siyaset geliþmeleri belirleyemiyorsa, geliþmeler siyaseti belirler.
Güneyde baþlayan ve Yunanistan’da yatýþtýðý sanýlan ekonomik kargaþanýn siyasi yansýmalarý olacak. Aslýnda zaman, çözüm zamaný, ancak Rum ve Yunanlý dostlarýmýz aþýrý mecbur kalmadýkça bir adým atmamakta ýsrarlýlar. Demek ki çalkantýyý izleyeceðiz ve -aþýrý mecburiyet- noktasýný bekleyeceðiz.
Güneydeki durumun Euro Bölgesi’ne Euro’ya yansýmasý þimdilik yok, ancak geliþmeleri Euro bankalarýna etki açýsýndan izlemek gerekiyor... Güney, Euro’da kalarak siyaseten koruma altýnda kaldýðýný sanýyor. Öyle bir durum yok. Euro’da kalarak sürekli çýkmazda kalmaktalar. Ekonomi yüzde 10 daralacak diyenler -yüzde 25 daralýr- demeye baþladý. Ýþsizlik halen yüzde 15 ve yakýnda yüzde 30 olacak. Kýsa süre önce oran yüzde 5 idi, süreç daha yeni baþladý. Klasik piyasa tanýmýyla Güney Kýbrýs -yavaþ çekim raydan çýkan tren ve vagonlarý- görünümünde. Ekonomik daralmadan, borçtan ve tasfiyeden Euro’da kalarak çýkmak mümkün deðil. -Ekonomi- bankacýlýk ve turizm idi. Bankacýlýk artýk yok. Turizm için de devalüasyon ve sürekli rekabetçi fiyat gerek. O da Euro ile olmaz.
Belki o yüzden Güney Kýbrýslýlar batýlý medyacýlara -Burada kan çýkacak, þiddet artacak, insanlar öfkeli... Biri eline silah alýp bu iþin sorumlularýný arayacak- demeye baþladýlar. Güneyde silah ve cephane konusunda bir sýkýntý muhtemelen yok. -Türk tehdidi- diye herkeste bol miktarda silah olduðu biliniyor.
Bu arada Yunanistan’da geçici sükunet var. Eylüldeki Almanya seçimleri þerefine saðlanan bir sükunet. Ancak Rum tarafýndaki ekonomik darbenin Atina’ya da yansýmasý var. Güneydeki kriz aslýnda Yunanistan’dan kaynaklanýyor. Bunu siyasiler pek dile getirmiyor, ama halk, -Krizin Yunanistan yüzünden koptuðunu- konuþmaya baþladý... Yani ateþ düþtüðü yeri yakýyor.
Yunanistan bütün muhabbetine raðmen Güney’den sýçrayacak ekonomik riskler görüyor. Yunan hükümetinin Güney Kýbrýs konusunda üç ekonomik risk gördüðünü Yunan medyasý yazýyor:
1- Bankalara Hücum Riski: Dedikleri, -böyle bir durum asla olmamalý, buna asla izin verilmemeli. Yunanistan’daki Rum bankalarýna da hücum önlenmeli. Baþlarsa, Yunan bankalarýna da sýçrar-... Son durumda günlük 300 Euro limit koyup Güney’de banka hücumu þimdilik önlendi. Ama sýnýrlama sonsuza dek sürecek mi? Zaten Yunanistan’da hücum olursa, diðer Euro ülkelerine sýçrar. Zayýf halka: Yunanistan’daki Rum bankalarý.
2- Özel Sektör Krizi: Rum bankalarýndaki mevduata el konduðunda, Rum þirketlerin ve Güney’de iþ yapan Yunan þirketlerin parasýna da el kondu. Bu þirket krizi Yunanistan’a yansýrsa, olay büyür. Yani adadan Yunanistan’a gelecek özel sektör iflaslarý...
3- Euro Bölgesi’nde hava bozulursa: Bu hem Atina’ya hem Güney’e risk. Havanýn bozulmasý baþka faktörlere de bakýyor. Yunanistan, ‘havanýn bozulmasý’ halinde özelleþtirmelerin ve yabancý sermaye giriþinin aksayacaðýný düþünüyor.
Ve de Yunan hükümeti iç deðerlendirmesinde -Türkiye’nin bu krizi kendi lehine kullanacaðýný- düþünüyor. Bunu önlemek için de mevcut durumu korumak isteyecekler, eski söylemleri tekrarlayacaklar, hiçbir þey olmamýþ gibi davranacaklar... Mevcut durumun korunacak hali yok, ama mevcut durumun çökmesini beklemek de bir çözüm.
Rusya’nýn Güney Kýbrýs konusunda giderek sakinleþmesi dikkat çekici. Öncelikle, büyük paralarýn bankalar kapalýyken zaten adadan çýktýðý anlaþýlýyor. Rusya’nýn Güney’deki bankalarýndan dýþarý transferler olmuþ. Ayrýca Rusya’daki Rum banka temsilciliklerine para akýþý sürmüþ. Ve de Güney’deki Rus bankalarýna dokunulmuyor... Her durumda Ruslar’ýn Güney’deki kaybýnýn 5-6 milyar Euro olduðu sanýlýyor. Bu alt limit ve Ruslar’da -sonra sorun çözülecek- beklentisi var... Medya Rusya’ya Kýbrýs’ta gaz, üs vs verdi ama onlar medya senaryosuydu. Türkiye’nin bu iþlere taraf olduðunu hatýrlayanlar zaten bu senaryolarýn üzerini çiziyor. Ve gaz? Tekrar: Gaz Güney’in krizine çare deðil. Gazýn miktarý az, yolu da kapalý.
twitter.com/selimatalayny
