Askerlik nedeniyle iþten ayrýlan çalýþanlarýn askerlik dönüþü tekrar ayný iþyerinde iþe girmeleri için düzenleme yapýlmýþtýr.
Ýþçinin askere gitmesi ile birlikte çalýþanýn iþ sözleþmesi sona erdirilerek SGK nezdinde 12 kodu ile (askerlik) çýkýþ iþlemleri gerçekleþtirilir.
Ýþveren tarafýndan Ýþçinin bir yýllýk kýdemi bulunmasý halinde ise 1475 sayýlý eski Ýþ Kanunu'nun 14. Maddesi uyarýnca kýdem tazminatý ödemesi yapýlmasý gerekecektir.
4857 sayýlý Ýþ Kanunu'nun 31'inci maddesinde "Herhangi bir askeri ve kanuni ödev dolayýsýyla iþinden ayrýlan iþçiler bu ödevin sona ermesinden baþlayarak iki ay içinde iþe girmek istedikleri takdirde iþveren bunlarý eski iþleri veya benzeri iþlerde boþ yer varsa derhal, yoksa boþalacak ilk iþe baþka isteklilere tercih ederek, o andaki þartlarla iþe almak zorundadýr. Aranan þartlar bulunduðu halde iþveren iþ sözleþmesi yapma yükümlülüðünü yerine getirmezse, iþe alýnma isteðinde bulunan eski iþçiye üç aylýk ücret tutarýnda tazminat öder." Hükmü getirilmiþtir.
4857 sayýlý Ýþ Kanunu'nun 31. Maddesi uyarýnca Askerlik veya Kanuni ödev sebebiyle iþten ayrýlan çalýþanlarýn iki ay içinde iþverene baþvurmasý ve aranan þartlarýn bulunmasý durumunda iþçinin iþveren tarafýndan iþe baþlatýlmasý gerektiðine atýf yapýlmýþ, þartlar bulunmasýna raðmen iþçinin iþe baþlatýlmamasý halinde ise çalýþana 3 aylýk ücreti tutarýnda tazminat ödenmesi gerektiði hükme baðlanmýþtýr.
Ýþverenin iþçiyi yeniden iþe alma yükümlülüðünün doðmasý aranan þartlar aþaðýdaki gibidir.
Ýþçinin talepte bulunmasý, iþverenin yeniden iþe alma yükümlülüðü bulunmasý için iþçinin askerlik/kanuni ödevin sona ermesinden itibaren 2 ay içerisinde iþverene iþe tekrar girmek istediðini söylemesi iþe baþlama yönünde talepte bulunmasý gerekmektedir.
Çalýþanýn önceden çalýþtýðý iþyerinde veya iþverenin farklý bir iþyerinde çalýþanýn eski iþinde boþ pozisyon bulunmasý veya çalýþanýn niteliklerine göre yapabileceði baþka bir iþin bulunmasý gerekmektedir.
Ýþveren açýsýndan iþçiyi yeniden iþe alma yükümlülüðünün doðmasý için iþçinin eski iþi veya benzeri iþte boþ yer bulunmasý gerekmektedir. Boþ yer bulunmadýðý durumda iþverenin iþten ayrýlan iþçi için iþe alma yükümlülüðü doðmayacaktýr. Bu noktada belirtmek isteriz ki çalýþana farklý bir pozisyonda veya ayný iþverene ait farklý bir iþyerinde pozisyon teklif edilmesi ve çalýþanýn bu pozisyonu reddetmesi, iþverenin çalýþaný iþe baþlatmasý yükümlülüðünü ortadan kaldýrmamaktadýr.
Ýþveren aranan þartlar bulunmasý halinde çalýþanýn iþe baþlatmazsa, bu durumda çalýþana üç aylýk ücret tutarýnda tazminat ödemekle yükümlü olacaktýr. Tazminatýn doðmasýnda belirleyici olan olgu; aranan þartlarýn, baþka bir ifadeyle boþ pozisyonun, bulunup bulunmadýðý olacaktýr.
Kanun askerlik veya kanuni bir ödev nedeniyle iþten ayrýlan iþçinin tekrar iþe alýnmasý konusunda iþverene bir yükümlülük getirmiþ ancak yükümlülüðü yerine getirmeyen iþverene iþçi tarafýndan iþe alýnma/iþe iade yönünde bir dava hakký tanýnmamýþtýr.
Ýþ Kanunu yalnýzca aranan þartlar bulunduðu halde iþe alýnmayan iþçi için 3 aylýk tazminat yaptýrýmýna hükmetmiþtir.
