2007 yýlýnda, zamanýn ABD Baþkaný George W. Bush, Ýran’ý bombalamaktan söz ediyordu. ABD Kongresi’nde en sert itirazlardan biri Senatör Joe Biden’dan gelmiþti. Biden -Kongre kararý olmadan Ýran’ý bombalamasý halinde Bush’un Yüce Divan’da yargýlanacaðýný- söylüyordu. Genç bir senatör Barack Obama da -ABD’ye yönelik bir saldýrýya karþýlýk verme durumu olmadýðý için- Bush’un Ýran harekatýna Kongre’den onay almasý gerektiðini söylüyordu. Sonra Bush vazgeçti.
Cumartesi günü Beyaz Saray bahçesinde -Suriye’yi vuracaðýz, ama önce Kongre’den onay alacaðým- diyen Baþkan Obama ve yanýndaki Baþkan Yardýmcýsý Biden, 2007 çizgilerine döndüler...
Sirklerde hâlâ önemli numaralardandýr... Aslan terbiyecisi kafasýný aslanýn aðzýna sokar. Aslan ýsýrmaz. Ve alkýþ kopar... Baþkan Obama þimdi ayný gösteriyi Kongre ile yapýyor. Suriye’ye bombardýman onayý isteyip, kafasýný aslanýn aðzýna sokacak. Ancak bu kez aslanýn ýsýrma ihtimali var. Aslanýn kuyruðuna basmak isteyenler var.
Gemilerden Suriye’ye atýlacak 150 civarý Cruise füzesi için Kongre onayýna gerek yoktu. Obama muhalifleri bile izne gerek olmadýðýný kabul ediyordu.
Ancak Obama’nýn gerekçelerinden biri: Ýngiltere parlamentosu red deyince, yalnýz kaldýk. Ýzolasyonu aþmak için Kongre’nin teyidi gerekli... Burada aslýnda Baþkan, Kongre’yi sorumluluða ortak etmek istiyor. Diðer gerekçe: Gelecekte Ortadoðu’da baþka bir operasyon ihtimali olursa, o zaman da Kongre’ye gitmek gerekecek- diye düþünüyor. Baþka operasyon? Akýllarda Ýran var. Suriye’nin görünüþteki, Ýran’ýn ise geri plandaki hedef olduðunu geçen hafta yazmýþtýk... Dýþiþleri Bakaný Kerry de önceki gün bombardýmanýn Hizbullah, Ýran, Kuzey Kore gibi merkezlere -ABD söz verdi mi yapar- mesajý vereceðini vurguladý. Ancak Þam’da etki yapmayacak bir harekat, Ýran’da da etki yapmaz... Ve son gerekçe: Obama bölgedeki müttefikler Ürdün, Türkiye ve Ýsrail’in de kimyasal tehdit altýnda olduðunu, bölgedeki ABD üslerinin benzer saldýrýya uðrayabileceðini söylüyor. Suriye’ye komþu ülkelerin profilleri ABD’de yükseldi. Artýk daha yakýn Türkiye-ABD temasý göreceðiz.
Peki bu iþ Kongre’den geçer mi? Tam üç yýldýr kilitlenmiþ ve Cumhuriyetçi muhalefetin nefes aldýrmayýp, iþ yaptýrmadýðý Kongre’ye Obama’nýn gitmesi, bir cesaret.
Üstelik hazýr gelmiþken Obama’yý zor durumda býrakmak için tezkereyi reddetmek isteyenler var.
Kongre daha þimdiden Obama’nýn bombardýman yetki tezkeresinin -çok geniþ- olduðunu, daraltýlmasýný istedi.
Kongre’de -kesin Hayýr- diyecekler var, ayrýca -Obama’ya zarar olsun diye- ‘Hayýr’ diyecekler var. Bir de -Sýnýrlý harekat birþeye yaramaz. Daha kapsamlý harekat yapalým- diyenler var. Bu sonuncular, ABD’nin askeri dengeyi direniþçilerden yana deðiþtirmesini istiyor. Aralarýnda Senatör McCain, sýnýrlý harekatýn birþeye yaramayacaðýný ýsrarla savunuyor.
Hatta McCain, Þam rejiminin kimyasal saldýrý sayýsýnýn 30’a yaklaþtýðýný ve bu saate kadar ABD’nin direniþçilere tek bir silah vermediðini söyledi. Direniþçilerin lideri Ahmed Carba’nýn hafta sonunda Arap Birliði’nde -Rusya ve Ýran’ýn Þam’a silah-malzeme desteðinin aynýsýný bize saðlayýn, gerisini biz baþarýrýz- demesi, dikkat çekici.
Þimdilik ihtimaller:
1- 9 Eylül’de Kongre toplanýr, birkaç gün içinde karar alýnýr ve o hafta sonu bombardýman baþlar. Obama siyasi zafer kazanýr.
2- 9 Eylül haftasýnda Kongre Obama’yý reddeder. Büyük skandal olur. Ancak reddin Beþar’a destek için deðil, kendi baþkanlýðýný zora sokmak için geldiðini kabul eden Obama yine Suriye’yi bombalar. Buna yetkisi var.
3- Süreç tamamlanmadan Beþar baþka saldýrýlar yapar ve Obama Kongre sürecini beklemeden bombardýmana baþlar.
4- Zayýf ihtimal: Bombardýman -sýnýrlý- baþlar, ilerledikçe þartlar deðiþir, daha kuvvetli akýnlara gerek duyulur, rejime sert darbe vurulur.
Bunlar hep ilk füze düþene kadar olacaklar. Bombardýman olacak, ama ne iþe yarayacak? Bu haliyle harekat süren ölümleri durdurmuyor, siyasi çözüm getirmiyor, rejimi piþman etmiyor.
twitter.com/selimatalayny
