Astým hastalarý þikayetlerinin kontrolü amacýyla reçetelenen ilaçlarýn haricinde tedaviye yardýmcý olabilecek etkili ve güvenilir doðal yollar arayýþý içindedir. Halk arasýnda bu amaçla yararlanýlan bitkisel ürünler arasýnda en popüler olaný Çörekotu tohumudur. Bilimsel araþtýrmalar da çörekotu tohumu veya yaðýnýn iltihap ve baðýþýklýk sisteminde rol oynayan sinyal moleküllerini düzenleyerek bu amaçla kullanýlmasýnýn yararlý olabileceðini ortaya koymaktadýr. Ancak hastalar üzerinde yürütülen klinik araþtýrmalar deneysel bulgularýn doðrulanmasý bakýmýndan önemlidir. Yeni yayýmlanan bir çalýþmada çörekotu tohumu yaðý kapsüllerinin astým hastalarý üzerindeki etkisi incelenmiþ.
Araþtýrmada astým teþhisi konulmuþ, ancak araþtýrmaya katýlmadan önceki 4 hafta boyunca þiddetli astým krizleri geçirmemiþ, geniþ yaþ aralýðýnda (18-65 yaþlar arasý) kadýn ve erkek hastalar seçilmiþ. Hastalar randomize þekilde gruplandýrýlarak 4 hafta boyunca kontrol grubuna sýzma zeytin yaðý içeren kapsül (500 miligram), deney grubuna ise sýkma çörekotu yaðý içeren kapsül (500 miligram) uygulanmýþ.
Uygulama sonunda hastalarda önce sorgulama (Astým Kontrol Testi) ile sonuçlar deðerlendirilmiþ; nefes darlýðý sýklýðý, gece uykudan yanma, ilaçlara olan gereksinimde deðiþim olup olmadýðý gibi sorularla cevaplar 5-25 arasý puanlandýrýlmýþ. Ayrýca klinik testler (akciðer fonksiyon testleri, total serum immünoglobulin E seviyesi, periferik kan eozinofil sayýsý, vd.) uygulanarak daha kantitatif deðerlendirme yapýlmasý saðlanmýþ.
Sorgulama ile elde edilen sonuçlar çörekotu kapsülü verilen grubun astým þikayetleri üzerinde zeytinyaðý kapsülü verilen gruba göre belirgin bir þekilde etkili olduðunu gösteriyor. Klinik test sonuçlarý deðerlendirildiðinde akciðer fonksiyon testleri ve serum immünoglobülin E seviyelerinde belirgin bir farklýlýk saðlanamadýðý, periferal kan eozinofil sayýsýnda ise belirgin bir düþme saðlandýðý tespit edilmiþ. Bu durum çörekotu yaðýnýn iltihaplanmaya yol açan moleküllerin baskýlanmasýný saðladýðý, ancakbaðýþýklýk sistemi üzerinde yeterli bir cevap saðlayamadýðýný gösteriyor. Baðýþýklýk sistemi ve akciðer fonksiyon testlerindeki yeteriz cevap muhtemelen uygulama süresinin 4 hafta gibi kýsa bir süre olmasý. Uzun süreli uygulandýðýnda bu etkenler üzerinde de yeterli klinik cevabýn alýnabilmesi muhtemel.
Çörekotunun popülaritesi nedeniyle ezilmiþ çörekotu tohumu (çörekotu kýymasý) ya da çörekotu yaðýnýn açýkta satýldýðýný görüyoruz. Kullanýma hazýr diye insanlar bu ürünlere talep gösteriyor. Ancak bitkilerin tohum kabuklarý içerisindeki besleyici öðeleri (protein, sabit yað, karbonhidrat) korumak üzere sert bir dokuya sahiptir. Tohum zarfý kýrýldýðýnda bu besleyici öðeler havanýn etkisi ile oksitlenerek þifa özelliklerini kaybederler. Bu bakýmdan benim önerim çörekotu tohumunu kullanmadan önce toz ederek bu tip bozunmalarýn önlenmesi ya da güvenilir firmalarýn kapsül içerisinde sunulan soðuk sýkým çörekotu yaðýný kullanmalarý.
