Biraz nohut, bolca buğday, azıcık kuru fasulye, az biraz da pirinç... Hepsi aynı tencerede. Hepsi aşurenin olmazsa olmazları. Benim için ise onlar aşure kardeşleri.
Malum aşure zamanı geldi, yarın aşure günü. Yıllardır bu köşede aşure zamanını hiç atlamamışım. Şeker yediğim hayatımda zaten en sevdiğim tatlılardandı. Şekersiz hayatıma da gayet güzel adapte ettim, vazgeçmedim. Şekersiz yapmaya devam ettim. Yaptıkça öğrendim, öğrendikçe yazdım, paylaştım. Yetmedi “En iyi ben yaparım” diyenlere bu köşeyi ayırdım. Bu yazıyı yazmadan önce aşure hakkında tüm yazdıklarımı taradım. Değil kendime, başkalarına bile yazacak bir şey bırakmamışım. Arşivden okumanızı öneririm. Peki şimdi ne yazacağız? Yazmadan olmaz, tekrar yapsam bana uymaz. Bu düşüncelerle aşure kasesine dalgın dalgın bakarken en diplerde onları gördüm: Aşure kardeşleri!
Buğday
Aşurelik buğday etiketini bilirsiniz. Bu, buğdayın işlendiğini ve aşureyi onunla yaparsanız açık renk olacağına delalet eder. Ben kara buğday bile kullanırım, varsın rengi koyu olsun. Tercih meselesi. Buğdayın ne zaman keşfedildiği, orijini bilinmiyor. B3, B5, B6 vitaminleri, magnezyum, protein ve demir içeren, bol lifli bir gıda. Pirinçten kat kat yüksek besin değerine sahip. Yüzlerce çeşidi var. Elbette kimi fazla su çekiyor, kimi geç pişiyor. İlk onu haşlamak ve aşurenin sulu bazını hazırlamak çok önemli. Bir su bardağı buğdayla yaklaşık 8-10 kişilik aşure yapabilirsiniz.
Nohut
DEMİR, kalsiyum, potasyum, fosfor, bol miktar fosfat, az yağ, bol karbonhidrat ve lif içeriyor. Kabuğu en besleyici yeri. Bir fincan nohut, 120 gram etteki proteinle eş değer. Aşureye ilave etmek göreceli ancak hem rengi hem de lezzettiyle benim favorim. Beyaz, sarı, büyük, küçük sayısı 40’a yakın çeşidi olan nohudun orjinini bulmak artık neredeyse imkansız. Satılan nohut türlerinin çoğu iklim ve zararlılara dayanıklı olması için melez tohumlardan. Alırken raf ömrüne bakın ve pakette yazmıyorsa da satıcıdan çeşidini, menşeini öğrenmeye çalışın, bilerek tüketin. Nohut da aşure tenceresine girmeden önce haşlanması gereken bir bakliyat. Nohudu iyice haşlamak lezzet için gerekli ama daha da önemlisi çiğ kalmaması. Yarı pişince gaz çıkarmaya başlıyor. Bu kimyasal reaksiyon, sağlık açısından gerçekten tehlikeli. Haşlandığından emin olun.
Kuru Fasulye
KURU fasulye de diğer bakliyatlar gibi yüksek oranda albümin içeriyor. Ayrıca karbonhidrat, kalsiyum, magnezyum, demir, bakır, manganez ve fosfat açısından da zengin. Yeni paketlenmiş olanları tercih edin. Uzun süre rafta bekleyen kuru fasulyenin sindirimi zordur. Ben lezzetini çok sevdiğim, minik taneli İspir fasulyesini tercih ediyorum ama dilerseniz en iri cinsini bile kullanabilirsiniz, size kalmış. Zaten aşurede az miktar kullanılacak bir malzeme. Fazla haşlamayın. Çok haşlandığında dağılmaya başlar. Bu hem lezzeti hem de kıvamı bozabilir.
Pirinç
BENİM için yasaklı gıdalardan. Malum şeker. Genellikle baldo veya Osmancık kullanılır. Onlar glisemik indeks (GI) bakımından en yüksek çeşitler. Ben yabani pirinç kullanıyorum. Yabani pirinç, kızıl siyahtır ama renk bırakmaz ve içi beyazdır. Siyah pirinç ise en düşük GI’ye sahiptir ancak renk bırakır. Pirinci aşureye koymadan sıcak suda bekletin. Suyunu birkaç kez yıkayıp süzün ve tüm malzemeyle birlikte tencere bu şekilde alın, önceden haşlamayın.
