Dünya ekonomisi Asya’dan büyüyor. Türkiye Asya’daki varlýðýný yükseltiyor. Türkiye bir süredir ASEAN grubuna üst düzeyde katýlmak istiyordu. ASEAN üyelerinden Bruney Sultaný’nýn Türkiye ziyaretinde bu konuda önemli adýmlar atýldý.
ASEAN, 10 ülkeli Güneydoðu Asya Uluslar Birliði. Bruney’den Singapur’a, Endonezya’dan Vietnam’a, Filipinler’den Laos’a birbirine aþaðý yukarý denk ülkeler topluluðu. Nüfus ve kiþi baþýna gelirde farklýlýklar var, ancak Asya’nýn ekonomik geleceði buralarda yatýyor. ASEAN, toplayýnca bölgedeki 3. büyük nüfus topluluðu. Toplam nüfus 600 milyon. En az 1.5 trilyon dolarlýk ticaret hacmi var. Ve ASEAN 2015’te eski Avrupa Ekonomik Topluluðu benzeri bir Ortak Pazar oluþturacak. Bu yeni ekonomik bölge serbest ticareti ve karþýlýklý yatýrýmý geniþletiyor. Amaç, ekonomik geniþleme. Avrupa Birliði gibi daha ileride bir -Asya Birliði- olur, ya da olmaz... O önemli deðil. Önemli olan, ortak ekonomik pazar kurulmasý.
ASEAN’daki 10 üye sabit. Yeni üye almýyorlar, seçerek ve nazlanarak yakýn iþbirliði için -Diyalog Ortaðý- alýyorlar. Halen ABD, Avrupa Birliði, Avustralya, Çin, Hindistan, Japonya, Kanada, Kore, Rusya, Yeni Zelanda ve BM Kalkýnma Fonu UNDP, ASEAN’ýn -Diyalog Ortaðý- olarak ayný masaya oturuyorlar. Diyalog Ortaklarý’nýn ASEAN’ýn siyasi ve ekonomik iþlerine yakýnlýðý var. Ortaklarla ASEAN Serbest Ticaret Anlaþmalarý yapýyorlar.
Türkiye ASEAN’a 2010’da yakýnlaþtý ve de ASEAN’ýn Diyaog Ortaðý olmak istiyor. ASEAN’ýn dönem baþkanlýðýný 2013’te Bruney üstlenecek. Türkiye de 2013’te topluluk baþkaný Bruney’in de desteðiyle ASEAN’ýn Diyalog Ortaðý olmayý bekliyor. Sultan’ýn ziyaretinde baþka önemli baþlangýçlar da yapýldý... Bruney ve diðer ASEAN ülkeleriyle yakýn temasta yarar var. Türkiye’nin küresel rolü, bu yakýnlýðý gerektiriyor. Ticari tarafta da eðer pazar varsa, alýcý-satýcý da vardýr.
Türkiye’nin Asya açýlýmý
Türkiye’nin Asya açýlýmý sürüyor, tamamlanmadý. Asya da Türkiye’yi daha yeni fark etti. Daha Türkiye’de büyükelçiliði olmayan merkezler var. Singapur, Türkiye’de elçilik açacak. Bruney öyle. Türkiye de elçilikler yanýnda bölgede ticaret temsilciliklerini geniþletiyor... Yine Türkiye bölge ülkeleriyle Serbest Ticaret Anlaþmalarý yapmakta. ASEAN ile toplu STA yapan ülkeler var. ASEAN’ýn Ortak Pazar olmasý, bu bölge ile Türkiye’nin baðlantýsýný gerekli kýlýyor. Bir ilginç nokta: ASEAN ekonomileri aslýnda Küçük ve Orta Ölçekli Ýþletme (KOBÝ) ekonomisi. ASEAN’da milli gelirin yüzde 80’ini, istihdamýn yüzde 90’ýný KOBÝ’ler saðlýyor. ASEAN ekonomisi, KOBÝ ekonomisi. Ve ASEAN, KOBÝ’lerin verimliliðinin, giriþimciliðin inovasyon-yaratýcýlýðýn artmasý konularýnda AB’den destek arýyor. Türkiye’nin de KOBÝ’leri ‘kaplan’ konumunda... Türkiye KOBÝ’leri için de AB’den yararlanmak gerek... ASEAN ekonomileri büyüyor, Türkiye de büyümekte.
Hani siz bize demiþtiniz...
1997 Asya krizinde ASEAN aðýr darbe almýþtý. Özellikle Tayland, Filipinler, Endonezya krizi sert yaþadýlar... Geçenlerde Asean ile AB heyetleri karþýlýklý toplantýdalar. ASEAN Genel Sekreteri kalktý dedi ki: 1997’de siz bize -Evinizi düzene koyun- demiþtiniz... Þimdi de biz size -Evinizi düzene koyun- diyoruz...
Yenilmez, yutulmaz bir laf... 15 yýl sonra laf dönüyor, sahibini vuruyor. 1997 krizinde Asya’nýn dokunulmayan sorunlarýna dokunuldu, yolsuzluk ekonomisi kýsmen gözetime alýndý, o zaman Asya, rekabetçi adýmlarý attý. Avrupa’da bugün Yunanistan aleyhine söylenen herþey, o zaman Endonezya ve diðerleri için söyleniyordu... Ama Asya krizden derslerini aldý, fýrsat yollarýný açtý. Nüfus etkisiyle de ekonomik büyüme saðlýyor, dinamik ve Avrupa’ya -Evini düzene koy- diyor...
