Asya ülkeleri ‘15 Temmuz’ hakkýnda ne düþünüyor?

1-4 Eylül tarihlerinde Malezya’nýn baþkenti Kuala Lumpur’da çok önemli bir zirveye imza atýldý. 36 Asya ülkesinden, 90 siyasi partinin, 280 delegeyle toplandýðý  “Asya Siyasi Partiler Konferansý” önemli sonuçlarýyla gündem belirledi. “Tek Asya” sloganýyla; demokrasiden terörizmle ortak mücadeleye, ekonomik iþbirliðinden mülteci krizine, kadýn haklarýndan ortak medya iletiþim aðýna kadar önemli toplantýlar gerçekleþtirildi...

AK Parti’yi temsilen iþtirak eden politikacýlardan Afif Demirkýran’ýn Zirve öncesi oturum liderleriyle gerçekleþen odak toplantýsýnda seslendirdiði “demokrasi karþýtý darbe giriþimlerine karþý takýnýlmasý gereken uluslar arasý tavýr” talebi, Konferans üyesi siyasi partilerce gece geç saatlere kadar tartýþýldý. Bazý siyasi partiler, bunun Türkiye’nin iç ve özel meselesi olduðunu dile getirdiler. Hindistan’dan Delhi Çalýþma Grubu Baþkaný Vijay Jolly’nin, Demirkýran/Göka teklifine verdiði güçlü destekle, darbe mevzunun  sadece muhatap ülkeye has bir deneyim olmadýðý konusunda hemfikir kalýndý. Dördüncü gün deklare edilen son metinde, Türkiye’nin 15 Temmuz’da maruz kaldýðý darbe ve iþgal saldýrýsý, Asya’daki tüm siyasi partilerin reddettiði bir mesele olarak kayýtlara geçti.

36 Asya ülkesi; Demokrasiye ve yasal seçimlerle siyasete hak kazanmýþ hükümetlere yönelik darbe kalkýþmalarýný, güçlü bir þekilde reddettiklerini, mahkum ettiklerini dile getirdiler. Darbeleri, terörizmle mücadele þeklindeki ortak iradenin içinde deðerlendirdiklerini ifade ettiler...

***

Bizlerin uluslararasý antlaþma metinlerinde birkaç cümleyle çarçabuk okuyuverdiðimiz kararlarýn arka planýnda saatlerce hatta günlerce demlendirilen uzun tartýþmalar, konuþmalar, ilmek ilmek örülen iletiþim baðlarý yatýyor. Afif Demirkýran ve Meryem Göka, senatörlerden bakanlara, akademisyenlerden kanaat önderlerine, gazetecilere kadar hemen herkese 15 Temmuz’da maruz kaldýðýmýz darbe giriþimini anlattýlar. Malezya Büyükelçimiz Baþak Türkoðlu, duyarlý enerjisiyle sanki yürüyen bir Türkiye misali. Eski diplomaside sefaretlerimize has, alýþýk olduðumuz o elitist uzaklýk, onun vatanperver dinamizminde sýcak ve sahici temaslara dönüþmüþ. Yeni Türkiye diplomasisine Baþak Hanýmýn þahsýnda tanýklýk etmek kývanç vericiydi. Malezya medyasýndaki pozitif çerçevesiyle yer alan Türkiye izdüþümü hakkýnda Basýn Müþavirimiz < span class="text98">Bora Er’in katkýsý da kayda deðer... Uçaktaki geliþ gidiþte konuþtuðumuz öðrenci ve iþ çevreleri de Malezya’da örneðini gördüðümüz Yeni Türkiye Diplomasisinin bu ataklarýndan çok memnun.

***

Asya, dünya nüfusunun beþte üçünü kaldýran koskoca bir kýta. Bu nüfus yoðunluðunun dünya politikasýndaki etkinlik anlamýyla karþýlýðý nedir? Asya ülkeleri birbiriyle yeterli iletiþimi kurabiliyor mu? En önemlisi “uyuyan dev” Asya, kendi gücünü farkýnda mý... Uzun sömürge yýllarý, soðuk savaþ dönemine kadar aralýksýz olarak süren savaþlar, hatta günümüzde dahi acýmasýzca devam etmekte olan kanlý çatýþmalara baktýðýnýzda. Nükleer tehdit, iç savaþlarýn kaotik sarmalý, yoksulluk, doðal afetler derken... Asya, dünya siyasetinde hak ettiðince etkinlik gösteremiyor. Kafasýný kaldýramadýðý yýðýnla sorunla mücadele ederken, Asya’nýn muktedirlerin dayattýðý paradigmayý dönüþtürebilmesi elbette kolay deðil... Ama imkansýz da deðil. Asya Siyasi Partiler Zirvesi bu yüzden çok önemli...   

Hukuk Profesörü Dr. Zeliha Keramuddin, 15 Temmuz darbesine yönelik dünya basýnýnýn takýndýðý sansürlü sessizlikten dert yandý söz gelimi. Türkiye’deki meslektaþlarýný telefonla arayarak öðrenmiþ neler olduðunu. Dönüþ gecemizde Bangladeþli siyasi liderlerden Mir Kasým Ali’nin idam edildiðini öðrendik, Allah rahmet eylesin. Sabah, Pakistanlý kadýn parlamenterlere durumu sorduðumuzda ilk tepkileri “Siz Bangladeþli misiniz” oldu, ardýndan bu konuda aðýr baskýdan söz ettiler, Bangladeþli katýlýmcýlarsa tümden suskundu.

Yani bir yandan dünya medyasýnýn uyguladýðý sansür... Diðer yandan demokrasiyle ilgili ciddi kesintiler, iç baskýlar, Asya’yý derin bir sessizliðe, birlikte hareket edemeyiþe, maruz kalýnan zulümler karþýsýnda çaresizliðe mahkum ediyor... Dayanýþma ve iletiþim adýna yapacak çok iþ var...