Ýsrailliler ve Filistinliler arasýndaki ateþkes anlaþmasýnýn, Gazze kuþatmasýnýn kaldýrýlmasýný içermemesi beni büyük hayal kýrýklýðýna uðrattý. Gazze'deki 160 þehide ve 100 yaralýya raðmen, yine de geliþme kaydedildi. Güç dengesi deðiþti ve 360 kilometrekarelik Þerit'te sýkýþmýþ 1.7 milyon insan için gelecek aniden daha aydýnlýk görünmeye baþladý.
Dünyanýn en büyük hapishanesindekiler için barýþýn saðlanmasý, açýk kapýlar olduðu umudunu veriyor ve cesur Filistin direniþi durmaksýzýn Ýsrail'in demir yumruðunu açýp anahtarlarý almak için zorluyor.
Sekiz gün süren çatýþma, yeni kazananlar ve beklenmedik kaybedenler ortaya çýkardý.
Filistin direniþi, Tel Aviv'i uzun menzilli füzelerle vurunca kýrmýzý çizgiyi aþmýþ oldu. 2006 Güney Lübnan savaþý sýrasýnda ayný Ýran yapýmý füzelere sahip Hizbullah bile Tel Aviv'e saldýrmaya cesaret edememiþti.
Dünya nefesini tutmuþ, tahrik etmesiyle bilinen Binyamin Netanyahu'nun nasýl bir yanýt vereceðini bekliyor. 'Savunma Sütunu Operasyonu' daha önce Ýsrail seçmenleri arasýnda oldukça raðbet gören 'demir yumruk' imgesini temsil ediyor ve Netanyahu Ocak'ta yeniden seçilmek istiyor. Ayrýca Ýsrail'e yaðan füze ve roketlerin Ýran menþeli olmasýna vurgu yapýlmasý da Ýran'a bir düzenlenecek bir saldýrýnýn gerekçesi olarak tasarlandý. Bu da raðbet görecektir.
2008/9'da 1400 Gazzeli'nin katledildiði 'Dökme Kurþun Operasyonu'nun bir tekrarý olan, acýmasýz kara iþgali an meselesi gibi görünüyordu. Fakat Arap Baharý bölgenin haritasýnda birkaç kaydedeðer deðiþikliðe sebep oldu ve bu, Ýsrail ve onun Amerikalý müttefiklerini hazýrlýksýz yakaladý.
***
Herþeyden önce, Filistin direniþ örgütlerinin tepkilerinin vahþiliði Ýsrail'i þaþýrttý. Geçmiþte Hamas, Ýslami Cihad ve Halk Direniþ Komitesi yetersiz donanýma sahiplerdi; bu sefer yalnýz uzun menzilli füzlere deðil, Kaddafi cephaneliklerinden geliþmiþ silahlara da sahipler. Bunlarýn arasýnda tanksavar füzeleri de var ve Ýsrail kara kuvvetleri bu yüzden büyük kayýplar verebilir.
Mursi 14 Kasým'da savaþ haline geçilmesine hýzlý tepki verdi. Mýsýr Büyükelçisi'ni hemen Tel Aviv'den geri çaðýrttý. Ýki gün sonra Baþbakan ve Mýsýr devlet erkanýndan büyük bir grup, aleni bir dayanýþma jesti yaparak Gazze'ye geldi. Mübarek yönetimi sýrasýnda, Gazze ile sýnýrý olan Mýsýr Ýsrail'i zaptedememiþti. Bugün Kahire'deki devrim sonrasý hükümet halkýn iradesini yansýtmaya daha hevesli ve halk Filistin'deki Arap kardeþlerini destekliyor.
18 Kasým itibariyle Ýsrail Kahire'ye bir temsilci yollamýþ ve þu an yürürlükte olan ateþkes için müzakere yolunu açmýþtý. Ayný gün Mursi, Hamas lideri Meþal ve Ýslami Cihat lideri Þalah ile görüþtü. Ýþler nasýl da deðiþti! Batý'nýn eski baþdüþmaný Müslüman Kardeþler'in ateþli destekçisi Mursi, 'gidilecek adam' haline gelmiþti ve 19 Kasým'da ABD Baþkaný Obama onu bizzat aradý. Sonraki gün ABD Dýþiþleri Bakaný Clinton, Kudüs'e gitti ve Netanyahu ile görüþtü. Tel Aviv'de 28 kiþinin yaralanmasýna sebep olan bomba yalnýz saatler önce atýlmýþ olmasýna raðmen, Kahire'de Mursi ile görüþene kadar ateþkes saðlanmadý.
***
Burada anlatmak istediðim þey, hem Ýsrail hem de ABD'nin açýkça ateþkesi güvence altýna almak için, dolaylý da olsa 'terörist' gruplar Hamas ve Ýslami Cihad'la görüþmek zorunda kalmýþ olmalarý.
Bu esnada Abbas ve Filistin Otoritesi Kahire'deki diplomatik telaþýn tamamen dýþýnda býrakýldý. Sadece bu da deðil, Batý Þeria'dakiler Gazze'yi desteklemek için ve Filistin Otoritesi'nin onlara on yýldýr dayattýðý durgunluk ve eylemsizliðe karþý ayaklandýlar. Abbas bu ihtilafýn sonucunda hem prestij hem de itibar kaybetti. Diðer tarafta Mursi yeni ve güçlü bir bölgesel oyuncu olarak ortaya çýktý. Clinton onu, üstlendiði 'liderlik rolünden' dolayý övdü. Obama ise Perþembe günü onu tekrar arayarak teþekkür etti ve 'problem çözmeye odaklý biri' olarak niteledi.
Obama yönetimi Gazze'deki çatýþmanýn yayýlmasýný, diðer Arap ülkelerini de içine çekmesini ve bölgedeki narin güç dengesini bozmasýný istemedi. ABD'nin þu anda bölge konusunda daha acil endiþeleri ve baþka niyetleri var. Geçtiðimiz birkaç hafta içinde Suriye'de daha makul bir muhalefet hareketi oluþturmaya çalýþtý ve Ýran'a düzenlenecek bir saldýrý da olasý görünmüyor.
Gazze çatýþmasý Arap kamuoyunu yýllardýr görülmemiþ þekilde heyecanlandýrdý ve bir kitlesel dayanýþma dalgasý ile Filistin sorununu yine gündemin tepesine oturttu.
Buna karþýlýk durum; Suudi Arabistan, Türkiye ve Katar gibi 'ýlýmlý' ülkelerin liderlerini sýkýntýya sokabilir. Her Arap'ýn aðzýndan þu soru dökülüyor: Neden bu güçlü ülkeler, Müslümanlar Müslümanlar'ý katledebilsin diye Suriye'de direniþi silahlandýrýyor da Filistinli kardeþlerine Ýsrail'in þiddet ve iþgaline karþý çarpýþabilmeleri için ayný yardýmý önermiyorlar?
Gazze'deki toz geçici olarak da olsa daðýlmýþken, ben kazananlarý ve kaybedenleri böyle deðerlendiriyorum.
Sanýrým gelecekte Netanyahu'nun talihi gittikçe kaybolacak. Eski usül saldýrganlýðýnýn ve kibrinin asýlsýz olduðu ortaya çýktý; sadece Ocak'ta yeniden seçilme þansý azalmakla kalmadý, ayný zamanda Ýsrail'deki daha ýlýmlý ve liberal eðilim de onun hatalarýndan ders alabilecek.
Ýsrailliler baský altýnda makul biçimde müzakere edebileceklerini gösterdiler. Þimdi mesele Ýsrail'e ve dünyanýn geri kalanýna baský yapmayý sürdürmek ve nihayet Filistinliler için adaleti saðlayabilmek.
- Bu yazý STAR Gazetesi için kaleme alýnmýþtýr.
