ABD tarafýndan terk edilen Almanya, kimlik bunalýmýnda. Ayrý ordu kurmak, hatta atom bombasý yapmaktan söz ediyor.
Almanya’da bir kimlik bunalýmý var. Avrupa’nýn kilit ülkesindeki bunalým, ABD’nin 70 yýldýr ilk kez Avrupa’ya ve Almanya’ya rest çekmesiyle baþladý. Donald Trump bütün kalýplarý ve alýþkanlýklarý bozdu, Almanya’yý yönsüz býraktý.
ABD’den uzaklaþmaya baþlayan Almanya ne yapar? Almanya’nýn hala bir AB liderlik sorumluluðu ve Fransa ile komþu olma zorunluðu var. Ayný zamanda Almanya Doðu’ya bakýyor ve ufukta Türkiye ile Rusya’yý görüyor.
Almanya’nýn yeni bunalýmlý dönemde Türkiye ile daha yakýnlaþmaya çalýþacaðýný öngörüyoruz. Ancak bu yakýnlaþma, Alman siyasetinin daðýnýklýðý, yön bulmadaki kararsýzlýðý ve ekonomik baskýlar yüzünden net olmayacak. Almanya’nýn Ýslam’a yönelik önyargýlarýný atamamasý, anavatana baðlý Türklere tepkisi, terör örgütleri konusunda seçici davranmasý ve Türkiye’ye dair köhne bakýþ açýlarýndan kurtulamamasý, Türkiye ile dalgalý iliþkiler getirecek.
Peki, Savunma ve Dýþ Politikada ABD çapasýný kaybeden Almanya ne yapacak? 2019 Almanya için önemli. Bayan Merkel’in Baþbakanlýðýnýn 2021’e dek sürüp sürmeyeceði, bu yýl belirlenecek. Partisi CDU’ya kimin lider olacaðý, 7-8 Aralýk’taki parti kongresinde belirlenecek. Sonra Mayýs’ta Avrupa Parlamentosu seçimleri var. Burada CDU dahil statüko partilerinin aðýr yenilgisi bekleniyor.
Almanya’nýn savunma ve ekonomi alanýnda ABD’den uzaklaþýp saðlam ortaklar aramaya baþlamasý, modern Avrupa tarihi için yeni bir durum. Almanya eskiden eþit ortak deðil, söz dinleyen mahcup muhataplar arardý. Almanya’nýn eskiden ortaklarýný seçme ve onlarý þekillendirme lüksü vardý. Þimdi, Türkiye ve Rusya dosyalarýna bakanlar, eþit ortaklýk iliþkisi gerektiðini, Almanya’nýn jeopolitiði kabullenmek, muhatabýný ikna etmek ve saygý duymak zorunda olduðunu göreceklerdir.
Almanya stratejik olarak ABD’den uzak bir ordu kurmak, hatta atom bombasý yapmak gibi seçenekleri tartýþýyor. ABD’nin belirleyici aðýrlýðý yüzünden Almanya’nýn bu yollara girebileceðini sanmýyoruz. Ancak Almanya’nýn atom bombasý niyeti sadece Hitler’e gitmiyor. 1960’larda da Almanya atom bombasý istemiþti.
Türkiye konusunda Almanya’nýn önyargýlarýný aþmasý kolay deðil. Ancak 27 Ekim Dörtlü Ýstanbul Zirvesi, Almanya’ya Avrasya’yý yeniden keþif fýrsatý verdi. Almanya’nýn Doðuya yöneleceðini öngörebiliriz. Bu, zaman alacak. Hatta muhtemelen Almanya bir süre yönünü kaybedecek ve Avrupa meselelerine batacak. Ama güneþ her gün Doðudan baþlar ve Batýdaki ufuk çizgisinden kaybolur.
Almanya Baþbakaný, önceki gün Arjantin’deki G20 zirvesinin açýlýþýný kaçýrdý. Çünkü Almanya devletinin Airbus uçaðý arýzalandý. Yerine uçak da bulamadýlar. Merkel küçük bir resmi uçakla Madrid’e gitti, oradan da Ýspanya Havayollarý’nýn tarifeli seferiyle Buenos Aires’e.
Bu durum, tasarruf ya da tevazu ile açýklanýp alkýþlanamaz. Çünkü ticari uçaðý bekleyen Merkel, G20 açýlýþý ile Trump ve Þi Jinping görüþmelerini kaçýrdý. Baþbakanýn zirveye geç kalmasýnýn ve Almanya’nýn sahnede yokluðunun maliyeti yüksek.
Uçaklarýnýzýn sayýsý ve menzili, dünya üzerindeki etkinliðinizle ve oynamak istediðiniz rolle baðlantýlýdýr. Þimdiye dek Avrupa sahnesinde aktif olan Merkel’e, Avrupa içindeki kýsa mesafe uçuþlar için küçük uçak yetiyordu. Menzil Arjantin olunca, Merkel uçamadý. Uçak havalandýktan bir saat sonra bütün iletiþim sistemini kaybetti. Bu arada sabotaj olmadýðý duyuruldu.
Bu arýza bir istisna olabilir, ya da olmayabilir... Çünkü bir ay önce Almanya Maliye Bakaný, Bali-Endonezya’ya büyük uçakla gitti, ancak geri gelemedi. Almanya’nýn uçaðý Bali’den kalkamadý. Çünkü uçaðýn kablolarýný fareler kemirmiþti… Ve Almanya uçak uçurma konusunda çok isteksiz: Mesela, Hava Kuvvetlerindeki 128 Eurofighter savaþ uçaðýndan yalnýzca 4 tanesi uçar durumda.
ABD eski dýþiþleri bakaný Henry Kissinger “Almanya Avrupa için çok büyük, Dünya için çok küçüktür” demiþti.
Almanya’nýn Nato görevi yapabilecek bir avuç savaþ uçaðý olduðu belgelendiðinde, bu durum Almanya’nýn pasifistliðine ve silahlanma karþýtlýðýna baðlanmýþtý. Baþbakaný Arjantin’e taþýrken iletiþim sistemi çöken ve Merkel dâhil bütün heyetin hayatýný tehlikeye atan uçak ise Almanya’da bazý þeylerin sanýldýðý gibi olmadýðýný gösteriyor. Her þeyi mükemmel ve saat gibi iþleyen Almanya imajý ile yaptýðý savaþ gemilerinde üretim ve mühendislik hatalarý bulunan, tanklarý yürümeyen, uçaklarý uçmayan Almanya, birbiriyle çeliþiyor.
Belki Almanya gerçekten iniþte ve güç kaybediyor. Ve muhtemelen Almanya’nýn gerilemesi 2008 dünya ekonomik krizi ve 2015 mülteci akýnýyla hýzlandý. Þimdi ayný Almanya, bir Avrupa Ordusu’ndan söz ediyor. Bu ordu lafýndan önce de atom bombasý gerektiði tartýþýlýyordu. Almanya’nýn rahatsýzlýðýný ordu ve atom bombasý çözebilir mi? Hem atom bombasýna sahip olacak hem de Birleþik Avrupa Ordusu’na komuta edecek Almanya, bazýlarýna göre hayal deðil. Mesela AfD denen parti yükseliyor.
Ýþin ilginci, Merkel’in bozulan uçaðýnýn adý Konrad Adenauer idi... 2. Dünya Savaþý sonrasý Batý Almanya’nýn kurucu babasý olan ve Almanya’yý 14 yýl Baþbakan olarak þekillendiren demokrat Adenauer, artýk ne Merkel’i ne de Almanya’yý taþýyabiliyor.
Konrad Adenauer 19. yüzyýlda doðdu. Birinci ve Ýkinci Dünya Savaþý’ný yaþadý ve 1946’da Almanya’nýn baþbakaný oldu. O zaman Almanya’nýn Doðusu Rusya, Batýsý da ABD iþgalindeydi.
Adenauer Katolikti ve Almanya’yý dini-liberal standartlarla 2. Dünya Savaþý’nýn yýkýmýndan çýkartmaya çalýþtý. Merkel’in de partisi olan Hristiyan Demokrat Birlik (CDU), bu bileþimin partisidir: Katolik Hristiyanlýk ve Demokratlýk. Adenauer ABD ve Fransa’ya yakýn durdu, Avrupa Birliði için çalýþtý. 1963’e dek Baþbakan, 1966’ya dek CDU lideri olarak kaldý. 1967’de 91 yaþýnda öldü.
Katolik Adenauer, Fransa’nýn Katolik lideri De Gaulle ile çok iyi anlaþýrdý. Ýki liderin, Fransa ve Almanya’yý iki Katolik devlet olarak birleþtirip, ateist-Komünist Rusya’ya karþý güç merkezi oluþturma hayali taþýdýklarý söylenir.
Asýl ilginç olan, Adenauer’ýn 1961 civarýnda ABD’nin Almanya ve NATO’ya güvencesini yetersiz bulup Almanya’ya nükleer silah kazandýrma çabasýdýr.
Belgeler, Adenauer’in Fransa’nýn nükleer programýna katýlýp, kendi atom bombalarýna sahip olmaya çalýþtýðýný, bunun için De Gaulle’dan talepte bulunduðunu gösteriyor. Fransa o zaman ABD’nin onayýyla ve Ýsrail katkýsýyla ayrý nükleer silahlara sahip olma hakký kazanmýþtý. Adenauer da ortak deðerlere sahip Fransa’dan nükleer anahtarý istemiþti. De Gaulle isteði reddetti. Katolik dayanýþmasýna raðmen, Fransa Almanya’yý 2. Dünya Savaþý sonrasý düþtüðü köþeden çýkartmaz. Adenauer ise atom bombasý olmadan Almanya’nýn ikinci sýnýf ülke olacaðýna inanmaktadýr.
Almanya’nýn atom bombasý arayýþý o zaman ABD’yi de rahatsýz eder. Baþkan Kennedy’nin Ulusal Güvenlik Danýþmaný McGeorge Bundy Mayýs 1963’te CIA ve Atom Enerji Dairesine gizli emir verir: Fransa ve Almanya’nýn nükleer iþbirliði yapýp yapmadýklarýný araþtýrýn... O aralar De Gaulle Almanya’ya -hayýr- demiþtir. Ayný Fransa, 1950’lerden beri ise Ýsrail’e atom bombasý yapýmý için yardým etmekteydi. Adenauer, Ýsrail’e verilenin Almanya’ya verilmeyeceðini anlamýþ ve kalbi kýrýlmýþtý.
Almanya stratejik hedefler taþýyan bir ülke. Almanya AfD ve Yeþiller gibi uç partilere kayýyor. Ayný Almanya’nýn Ýran nükleer anlaþmasýyla yakýndan ilgilendiðini hatýrlayalým. Temmuz 1962’de ABD’nin Almanya elçiliðinden Washington’a yollanan gizli rapor þunu diyordu: ‘Bazý Alman liderler gelecekte ihtimal olarak atom bombasýna sahip olmak gerektiðini kafalarýnýn arkasýna yerleþtirmiþ olabilirler. Ancak þu an somut bir öngörü yoktur’.
Almanya’nýn þimdi ayný durumda olduðunu söyleyebiliriz. Atom bombasý olmazsa güç olunmayacaðýný yeniden hatýrladýlar. 1962’de ‘gelecekte ihtimal’ olarak sayýlan noktaya Almanya artýk çok yaklaþmýþ olabilir. Almanya yaparsa, Ýran yaparsa, Türkiye de yapar... Gelecek, bugündür.
