Avokado Anadolu’ya kök saldý!

Çok uzun zaman önceydi, tarihi gerçekten hatýrlamýyorum. Ýlk yediðimde ona hayran kaldým. O zamanlar ne besin deðerini biliyordum, ne de nerede yetiþtiðini. Tadýný çok sevmiþtim o kadar. Yenilikleri seviyorum, zaten Anadolu malzemeleriyle oluþturduðum ve bugün bir çok þefe, aþçýya ilham olan kayýtlý 400 küsür yeni reçetem var. Mutfakta tutucu deðilim ama yerel malzeme kullanmak konusunda çok inatçýyým. Bunun için bir çok nedenim var. Bu nedenlerden en önemlisi ise karbon ayak izlerimiz. Dünyanýn bir ucundan talep gören mahsüllerin uçakla, gemiyle, týrla uzun yol kat etmesinin doðaya kesilen bir faturasý var. Bu tüketim þeklinin bir parçasý olmak istememem. Avokadoyla arama o dönem çok sevsem de mesafe koymama nedendir. Ýþte tam da bu yüzden bir gün çekirdeðine üç kürdan saplayýp, suya býrakmýþlýðým vardýr onu. Armut þeklindeki pürüzsüz çekirdeðin, çatlayýþýný, minicik kök vermesini, o kökün büyümesini haftalarca izlemiþliðim var. Uzayan kökleri topraða ekme günü geldiðinde internet saðolsun, yumuþak, vitaminli bir topraða ekmem gerektiðini öðrendim. O kadar hýzlý ve saðlýklý büyüdü ki baktýkça göðsüm kabarýyordu. Ancak, öðrendim ki avokado tek baþýna olunca meyve vermezmiþ. Avokado aðacýnýn meyve vermesi için en az üç fide ile ayný ortamda olmasý gerekliymiþ. Hemen ona iki arkadaþ daha hazýrladým. Seneler geçti, artýk elli santimlik üç yaþlarýnda, beþ gencecik avokado fidem olmuþtu.

Sonra bahçeye ekme günü geldi. Doðru açý, doðru ýþýk, doðru mesafe. Allahým bir gün boyunca herkesi seferber ettim. Yerleri bulundu törenle ekildi. Gözüm gibi bakýyordum, yapraklarý irileþti, serpildi. Ýki yýl sonra mahsül alacaktým. Ama hesap tutmadý, sert geçen karlý bir kýþ günü onlarý kaybettik. Anlayacaðýnýz avokado için sert kýþlar hele hele kar olacak iþ deðildi, Ýstanbul yanlýþ bölgeydi. Allahtan güneyde oturan çiftçiler de uzun zamandýr bu denemeleri yapýyordu ve o bölgeler avokado için biçilmiþ kaftandý. 

Kaliforniya’dan Antalya’ya

Avokado meyve olarak ilk olarak Türkiye’ye 1969 yýlýnda gelmiþ.ABD’nin Kaliforniya eyaletinden Fuerte, Hass, Bacon ve Zutano olmak üzere, dört önemli ticari çeþit getirilmiþ. BATEM tarafýndan Antalya ve Alanya koþullarýnda 1969-1983 yýllarý arasýnda yapýlan deneme üretiminde bu dört çeþidin bölgeye adapte olabildiði ticari yetiþtiriciliðinin yapýlabileceði görülmüþ. Bu türün yetiþtiriciliði için Türkiye’nin Akdeniz sahil kuþaðýndaki bazý alanlarýn oldukça uygun olduðu belirlenmiþ. Bugün üretimin önemli bir kýsmý Antalya ve Mersin’de yapýlýyor. Muðla ve Hatay’da da üretimi var.

TALEP ÇOK ÜRETÝM AZ

Avokadoya her sene üç katý daha fazla talep oluyor. Þu an yapýlan yerel üretim hacmi maalesef talebe karþýlýk veremiyor. Bu durum fiyatlara da yansýyor. Avokadonun yerel üretimi son beþ senedir Ýstanbul marketlerine de yansýdý. Son iki üç senedir de ilk elden sipariþ vermek gündemde. Ben de sipariþle avokado tüketenlerdenim. Finike bölgesinden Turuncubað’ýn sahibi Mehmet Ali Tuncel “Ýlk elden almak tabiki daha doðru çünkü marketlerde satýlan ürünler raf ömrü için hasat zamanýndan erken kesiliyor. Üretimi çok zahmetli deðil bakým maliyetleri de epey düþük” diyor. Tuncel avokadolarýn üretim aþamasýnda hiçbir kimyasal madde kullanmadýklarý için fire verdiklerini ama bunu fiyatlarla dengelediklerini belirtiyor.

Meyvenin olgunlaþmadan dalýndan koparýlmasý besin deðeri ve lezzeti için olumsuz bir etki. Üstelik marketler avokado konusunda hala bilinçsiz. Sergiledikleri sepetler, ýsý avokado için olumsuz koþullar. 

Avokado beslenmemiz için gerçekten çok önemli bir malzeme. Bu yazýyý yazmama nedeni ise meslek hayatým boyunca her gün kullandýðým bu meyveden hiç bahsetmediðimi fark etmiþ olmam. Kitaplarýmda, instagram hesabýmda bol bol avokadolu tarifler bulabilirsiniz ama üretimini konuþmak da önemli. Bu yazý umarým daha fazla ekim alanýna vesile olur. Tüketici de üreticisinden direk alýþveriþ yapmayý dener. Turuncubað, Feride’nin Bahçesinden, Avokado Organik Yaþam, Avokadocum, Bahçemden Taze Alanya, Ailemin Bahçesi, Avokado Sepetim, Yeþil Limon gibi üreticiler tüketiciye online alýþveriþ imkaný veriyor.