Anayasa Mahkemesi son bir yýldýr, Baþkan Haþim Kýlýç’ýn açýklamalarý, yargý yolu tükenmeden verilen Twitter kararý ve yüzde 10 seçim barajýnýn iptali gibi ‘siyasi’ tartýþmalarla gündeme geldi.
Aslýnda son bir tartýþma konusu daha vardý.
Ancak karar ‘siyasi sonuç doðuracak þekilde çýkmadýðý’ için gazetelerin kýsa haberlerinde yer aldý.
Konu, 17/25 Aralýk giriþiminden sonra 4 bakan hakkýnda kurulan TBMM Soruþturma Komisyonu’nun çalýþmalarýyla ilgili haberlere getirilen ‘yayýn yasaðý’...
AYM, mahkemenin verdiði yayýn yasaðý kararýnýn iptali için yapýlan baþvurularý reddetti.
Ancak sürecin geliþimi AYM’de ciddi tartýþmalarýn olduðunu gösteriyor.
***
Özetleyelim:
2 Aralýk 2014: CHP’li iki milletvekili yayýn yasaðýnýn iptali için AYM’ye bireysel baþvuruda bulundu.
Baþvuru ‘Bireysel Baþvuru Bölümü’ne gönderilmeliydi; ancak öyle olmadý.
5 Aralýk 2014: AYM, Adalet Bakanlýðý’ndan ‘çok acil’ uyarýsý ile görüþ yazýsý istedi.
Ancak, AYM kaynaklarýna göre, görüþ isteme yazýsý Komisyon raportörüne yazdýrýlýrken, Bakanlýk’tan gelecek cevap beklenmeden ‘karar taslaðý’ da yazdýrýldý! Kaynaklar, Twitter ve Youtube kararlarýnda da ayný yolun izlendiðini belirtiyor.
9 Aralýk 2014: Dosya, Bireysel Baþvuru Genel Kurulu’na taþýndý. Genel Kurul’a hitaben yazýlan ‘karar taslaðý’ saat 16.30 da üyelere daðýtýldý.
“Bireysel baþvurularýn Genel Kurul’a taþýnmasý” konusunu ‘yüzde 10 barajýnýn iptali baþvurusu’ tartýþmalarýndan biliyoruz.
Hatýrlatalým;
AYM Ýçtüzüðü’nde 5 Mart 2014’te bir deðiþiklik yapýlarak, Baþkan’a “Bölümlerin kararlarý arasýnda içtihat uyumsuzluðunun oluþtuðu ya da ‘oluþacaðý kanaatine varýldýðý’ veya Bölümlerce Genel Kurul tarafýndan karar alýnmasýnýn gerekli görüldüðü hâllerde Genel Kurul’u toplantýya çaðýrmak” yetkisi verilmiþti.
Bu yöntemin Anayasa’ya aykýrý olarak ‘bireysel baþvuru ile yasa iptali’ yolunu açtýðý halen tartýþýlýyor.
Ayrýca Baþkan’ýn yetkileri arasýnda, “Genel Kurulun ve gerektiðinde Bölümlerin gündemini belirlemek” de bulunuyor.
AYM kaynaklarý, tartýþýlan içtüzük deðiþikliðinde bile “dosyanýn Genel Kurul’a getirilmesi” için ‘bölüm kararý’ gerektiðini; ancak üyelere daðýtýlan karar taslaðýnda, “Bölümün Genel Kurul’a gönderme kararý”olmadýðýný belirtiyor. Kaynaklar, Bölüm üyelerinin telefonla aranarak görüþlerinin alýndýðýný kaydediyor.
10 Aralýk 2014: Genel Kurul, bir üyenin emekli olmasý nedeniyle 16 üyeyle saat 9.30’da toplandý.
Yani, karar taslaðýný bir gün önce mesai saati bitiminde alan üyeler, sabah bu taslak üzerinde tartýþmak zorunda kaldý.
Toplantýda, ‘Actio popularis’ tartýþmasý yapýldý. Kavram, “kiþinin, bireysel olarak zarar görmemesine raðmen, toplumun genel çýkarlarýnýn ihlal edildiði iddiasýyla yargýya baþvurma hakký”ný ifade ediyor. Üyelerin çoðunluðu, AÝHM ve AYM’nin önceki kararlarýnda ‘actio popularis’ baþvurularý kabul etmediðini belirterek ‘ret’ yönünde görüþ bildirdi.
Ayný gün akþam saatleri: Uzun tartýþmalardan sonra 7’ye karþý 9 oyla ‘konu bakýmýndan yetkisizlik’ gerekçesiyle ‘ret’ kararý verildi.
Karar henüz yayýnlanmadý; ancak AYM kaynaklarý, Baþkan Haþim Kýlýç, Baþkanvekilleri Serruh Kaleli ve Alparslan Altan ile üyeler Serdar Özgüldür, Recep Kömürcü, Osman Paksüt ve Erdal Tercan’ýn“TBMM Soruþturma Komisyonu çalýþmalarýna iliþkin yayýn yasaðý kaldýrýlsýn” yönünde oy kullandýðýný belirtiyorlar.
18 Aralýk 2014: AYM, iki gazeteci ve iki akademisyenin baþvurusunu yine Genel Kurul’da görüþtü. Yine ‘kiþi bakýmýndan yetkisizlik’ gerekçesiyle ve yine 7’ye karþý 9 oyla ‘ret’ kararý verildi.
***
Görünen o ki, hem TBMM Soruþturma Komisyonu’nun ‘savcýlýk’ sýfatýyla görev yapmasý ve ‘soruþturmanýn gizliliði’ ilkesi, hem de ‘actio popularis’ baþvurularýn ‘kiþi ehliyeti bakýmýndan yetkisizlik’ kararý gerektirdiðine dair AÝHM ve AYM içtihatlarý, ‘ret’ kararýnýn Bireysel Baþvuru Birimi’nde verilebileceðini gösteriyor.
O halde baþvurular neden ‘baraj’ baþvurusu gibi tartýþmalý bir yolla Genel Kurul’a taþýndý?
7 üye bu açýk içtihatlara raðmen hangi gerekçelerle ‘karþý oy’ kullandý?
Kararlarýn gerekçesi ve karþý oylar yakýnda AYM tarafýndan yayýnlanacak, göreceðiz.
Son söz;
AYM Baþkaný Haþim Kýlýç 13 Mart 2015’te emekli olacak. Bu tartýþmalý açýklamalar, yöntemler ve kararlarýn ‘yeni AYM baþkaný kim olacak’ kulisleriyle ilgisi olduðu konuþuluyor.
