Hocalı katliamını en ince ayrıntısına değin tasarlayan, önce masum yaşlı, genç, kadın, çoluk çocuğu öldüren, daha önceleri de Türk diplomatlarına suikastler düzenleyen ASALA’nın önde gelen tetikçilerinden Monte Malkonyan’ı kimin öldürdüğü sür-git tartışılan bir konuydu Azerbaycan’da. Zamanında Karabağ Savaşı’na katılan eski subayların kimi İbad Hüseyinov’dur Malkonyan’ı öldüren derken, kimi eski subay da bunu yalanlıyordu.
Azerbaycan Devlet Tehlikesizlik Komitesi Başkanlık görevini 1989-91 yılları arasında yürüten General Vagıf Hüseynov “Bir Ömür de Çok” adlı kitabıyla bu tartışmaya son noktayı koydu. Hüseynov, Karabağ’daki Çaykend ve o bölgedeki yirmi yerleşim bölgesinin işgalcilerden kurtarılmasıyla sonuçlanan “Yüzük Harekatı”nı ayrıntılarıyla anlatıyor kitabında.
General Hüseynov 1990 yılı yazında karargahını Gence’ye taşır. İçişleri Bakanlığı yapmış Mehemmed Esedov’la Başsavcı İsmet Kayıbov da bölgededir. Bölücü faaliyetler 1989 yılında büyüyor, Gence çevresinde örgütleniyor, Goranboy’da da ciddi askeri hazırlıklar ve harekat başlatılıyor: “Anadolu’dan 1896 yılında göç eden kimi Ermenilerin iskan edildiği köyler arasında bulunan Çaykend, özellikle tehlike bölgesiydi.” Burada sürekli ortalığı karıştıran, sivil hedeflere saldıran milislerin başındaysa Tatul Krepyan vardır. Onunla birlikte Erivan’dan gönderilen, “Ded” kod adlı Simon Açıkkozyan adlı terörist bir an önce harekete geçilmesini istiyordu. Albay İlham Ismayılov sürekli bölgede olan bitenle ilgili istihbarat toplayıp General Hüseynov’a aktarmaya başlar.
***
“O dönemde Bakü’de yerleşik Sovyetlerin eski karargah reislerden oluşan özel bir birimin de çeşitli bahanelerle bu bölücüleri korumaya çalıştığı bilinen bir gerçekti. General Şirinki’nin yönettiği bu birime İlham İsmayılov sızmayı başardı” diyor General Hüseynov. Azerbaycan’ın özel harekat polis birliği OMON ve Devlet Tehlikesizlik Komitesi özel subaylarının yaptığı askeri harekatlar başarıya ulaşıyor kısa sürede ve bölücülerin büyük bir bölümü geri püskürtülüyor. “Azılı terörist, ASALA’nın önderlerinden, Türk diplomatlarına karşı bir dizi şiddet eylemi gerçekleştiren ve birçoğunu öldüren ya da yaralayan Monte Melkonyan’ ı ‘Takibat ve Keşif Birliği’nin 22 yaşındaki yaman savaşçısı İbad Hüseynov, etkisiz hale getirdi. Ermeni basınınca “Ele Geçmez Monte” olarak yere göğe sığdırılamayan, Hocalı katliamının da baş sorumlusu olduğunu açıkça her fırsatta dile getiren Melkonyan, İbad Hüseynov’un önünde diz çökerek merhamet dilenmiş ve kendisini öldürmemesi için yalvarmıştır.”
Hüseynov’un göğsüne “Azerbaycan Bayrağı Madalyası”nı, Cumhurbaşkanı İlham Aliyev kendi elleriyle takıyor...
(Meraklısına Not: Azerbaycan’dan Gülşen Behbud’a bu bilgileri gönderdiği için teşekkür ederim. Kültür ve Turizm Bakanı Sayın Sevda Mammadaliyeva Hanımefendi’nin son derece nazik davetine ne yazık ki katılamayacağım; kendisinden özür diliyorum ama o tarihlerde başka bir yere önceden verilmiş sözüm var. Ayrıca bendenizi Bakü’ye davet eden onca milletvekili, gazeteci, dost ve kardeşlere çok ama çok teşekkür ederim. En kısa zamanda geleceğim. Sevgi ve saygılarımla...)
