Azerbaycan’ýn iþgal edilmiþ topraklarý olan Yukarý Karabað’da, iþgalci rejimin yaptýðý referandumla “Karabað” ismi “Arsak” olarak deðiþtirilmiþtir. Bu duruma AGÝT’in, Yukarý Karabað sorunu için kurulmuþ Minsk grubu dâhil, kimseden ses çýkmadý. Minsk grubu, eþ baþkaný olan devletler ise ABD, Rusya ve Fransa’dýr.
Bu ortamda iki þey akla gelmektedir. Birileri; bilerek ve isteyerek Azerbaycan’ý savaþ ortamýna sürüklemektedir.
Acaba bu, “hangisinin iþine yarayabilir” diye kafa yormaya deðer bir durumdur.
Rusya eski Sovyet coðrafyasýný geri istiyor. Hatta ABD ile bu durum üzerinden anlaþmak için ortam geliþtiriyor. Ermenistan üzerindeki uluslararasý dikkati ve etkiyi göz önünde bulundurursak, Ermenistan ve Karabað meselesi nasýl ki Sovyetlerin çöküþü için kullanýlan bir argüman olduysa, þimdi de o coðrafyanýn elinden çýkmýþ Rusya’nýn hinterlandýna fiili geçmesi için bir koz olarak yorumlandýðý görülmektedir.
Daðýtýcý ve yeniden toparlayýcý, iþin esasýna baktýðýmýzda farklýdýr.
Ýngilizlerin yardýmý ve Ermeni lobisinin giriþimi ile Karabað iþgali çöküþte olan Rusya’nýn da içindeki gruplarýn desteði ile gerçekleþti. Þimdiki durumda Karabað sorununun çözülmesinde esas figürlerden birinin Rusya olduðunu biliyor ve görüyoruz.
Lavrov’un Azerbaycanlý bir gazetecinin savaþ motifli sorusuna, “Karabað, Azerbaycan’ýn iç meselesi deðil ve savaþamaz” cevabýnda, esasýnda bildiðimiz ama hiç konuþmadýðýmýz konularýn yattýðýný görmekteyiz.
Karabað; Azerbaycan topraklarýdýr. Lakin ýsrarla bu topraklarda, ikinci Ermeni Devleti kurma eðilimi söz konusudur. Azerbaycan her ne kadar da söylem bazýnda bunun mümkün olmayacaðýný söylese de görülen odur ki, Ermenistan’dan daha fazla güzeþte Azerbaycan zorlanmaktadýr.
Halen Ermenistan iþgalci güçleri, eðer Karabað’da ateþkese raðmen asker þehit ediliyorsa, halen bir çýrpýda alevlenmesi mümkün olan ortam söz konusuysa, bu o demektir ki, bu iþin sonu, bu topraklarda istikrarsýzlýk tetiklenecektir.
Ermenistan’ýn ekonomik durumunun nasýl bir bataklýkta olduðunu biliyoruz. Vatandaþlarýnýn ülkeyi terk ettiklerini ülkenin fiilen boþalmaya baþladýðýný, istatistik bilgilere dayanarak bilmekteyiz, lakin bunun yaný sýra Karabað’ýn iþgal altýndaki iþgal rejimi tarafýndan yönetilen kesimine, ekonomik destek devam ediyor. Doðrudan ve dolaylý desteklere baktýðýmýzda; ABD, Fransa, Ýran ve Rusya eksenli destekleri görmekteyiz.
Diðer taraftan, Ermenistan Cumhurbaþkaný’nýn Ermenistan’daki durumu, pek iyi deðil! Ve bu durum Ermenistan’da bir kaç defa ayaklanmalara neden oldu. Ülke ahalisi içerisinde, Karabað konusunda Erivan siyasetini desteklemeyenler hayli fazladýr. Hatta aydýn kesimi arasýnda, bu topraklarýn eninde sonunda sahibine verilmesi gerektiðini dile getirenler de az deðildir.
Sarkisyan; iktidarýný pekiþtirmek için ve önümüzdeki dönemde de yerinde kalmak için, Karabað’da suni çatýþmalar ve provokatif eylemler, esasen Rusya ve Ermenistan’ýn iþine yaramaktadýr. Nedeni basit. Sarkisyan’ýn yönetimde kalmasý, Rusya için gerekli. Bunun için halk nezdindeki itirazlarý bastýrmak lazým. Bunun en iyi yöntemi, Karabað’da savaþ ortamý yaratmak. Çünkü sadece bu durumda halk desteði mevcut yönetimin yanýnda toplanacaktýr. Bu basit matematik hesapla dizayn edilen politikalardýr.
Kafkasya’da istikrarýn bozulmasý, oraya derhal müdahale etmek isteyen kimse onun için avantaj saðlar. Þimdi Rusya buralara fiilen girmek için uygun ortamýn pekiþmesini de dizayn etmek istemekte. Baþka türlü bu coðrafyada kalýcý varlýðýný temin edemeyeceðinin farkýnda. Gerçi Rusya þimdi daha akýllý politikalar üretmektedir. Önceleri kaba kuvvetle baský yapmaktaydý, þimdi toplumlarla çalýþmaya baþladý ve yerel aktörler üzerinden, anti-Rusya algýsýný yýllardýr temizleyebildi. Þu anda eski bölgelerinde Rusya’ya bakýþ açýsý, 90’larýn baþýndaki bakýþ açýsý deðildir. Sevenleri de bir hayli mevcuttur. Evet, geldiðimiz sonuç þu ki; Rusya, ABD ile Kafkasya pazarlýðýný yapacak ileride. Aksi takdirde orada ayaklanmalar kaçýnýlmaz olacaktýr. Lakin net söylemem gereken odur ki; ABD’nin Orta Doðu’daki daðýtýcý politikalarý bu bölgelerdeki toplumlarý, Rusya eðilimine itmiþtir. Rusya bundan öyle hoþnut ki; Jirinovski isimli Parti Baþkaný ve Duma’da 3. grubu olan Parti Baþkaný diyor ki; “ileride Bakü ve Erivan, Rusya Ýmparatorluðu’nun vilayetleri olacak”. Bunu açýk ve net söylemektedirler. Ýþin vahametini düþünmek için yeterli bir tablo deðil mi?
