B grubu vitaminler, gençlerde algýlama kapasitesinin artýrýlmasý, ileri yaþlarda unutkanlýk geliþiminin önlenmesi amacýyla öneriliyor. Yapýlan araþtýrmalara göre demans, Alzheimer’ýn geliþimine karþý bir miktar yararlý. Ama algýlama bozukluðuna karþý bir etkisi yok.
Yaþ ilerledikçe ara sýra bazý isimler, yerler, anýlar unutulduðunda “Acaba Alzheimer hastasý mý oluyorum?” endiþesine kapýlýyor insan, ister istemez. Genç yaþlardaki bireylerde ise beklenti mesleklerinde baþarýyý getirebilecek daha enerjik ve üretken bir zekâ. Öðrencilerde beklenti biraz daha farklý; çalýþmaya daha az zaman ayýrmak için okuduðunu hemen anlayýp sýnavlarda yüksek baþarý elde edebilmek. Hangi yaþ grubunda olursak olalým ‘beyin’ iþlevlerinin desteklenmesi öncelikli hedefler arasýnda.
B grubu vitaminler saðlýðýmýz için önemli büyük bir grup suda çözünen vitaminin genel adý. Bunlarýn arasýnda B6, B9 (folik asit) ve B12 (siyanokobalamin) vitaminleri algýlama iþlevleri üzerinde etkili olmasý beklenen vitaminler. Yürütülen çalýþmalarda, bu üç vitaminin eksikliði durumunda kanda ‘homosistein’ düzeyinin arttýðý tespit edilmiþ. Homosistein algýlama bozukluklarý, bunama riskini artýran bir etken olarak biliniyor. Dolayýsýyla homosistein’in B6, B9 ve B12 vitaminleri vasýtasýyla vücutta deðiþiminin saðlanmasýnýn önemli olacaðý bildiriliyor. B6 vitamini homosistein metabolizmasýnda temel kofaktörlerden biri. B9 ve B12 vitaminleri ise homosistein’e metil grubu takarak önemli temel bir amino asit olan metionin’e dönüþmesini saðlýyor.
Yani B6, B9 ve B12 vitaminleri homosistein’in metionin’e dönüþümünü saðlayarak riski önlüyor. Ancak B6, B9 ve B12 vitaminlerinin ileri yaþ gruplarýnda farklý miktarlarda ve farklý sürelerde (24 aya varan) uygulandýðý insan çalýþmalarýnýn sonuçlarý deðerlendirildiðinde kesin bir sonuç çýkarabilmek mümkün olamýyor. Bazý çalýþmalarda bu vitaminlerin demans, Alzheimer gibi hastalýklarýn geliþimine karþý bir miktar yararlý olabileceði görüþü ortaya atýlýrken, diðerlerinde etkisiz olduðu bildiriliyor.
Sonuç olarak, zekâ geliþimi, demans veya Alzheimer uzun bir süreç içerisinde gerçekleþen olgular. Bu olgularýn oluþumu beslenme, yaþam tarzý, çevre, eðitim, bireysel alýþkanlýklar, diðer hastalýklar, kullandýðý ilaçlar gibi çok sayýda etkene baðlý. Dolayýsýyla, genç ya da ileri yaþlý, belirli yaþ gruplarýna bir besin, ürün ya da ilacýn birkaç ay ya da iki yýl gibi nispeten uzun bir süre verilmesiyle net/kesin sonuçlar çýkarýlabilmesi kanýmca mümkün deðil. Yani, 70-75 yaþýnda kiþileri alýp 24 ay boyunca bir ürünü verip etkisizdir diye yorumlamak kadar, 18-20 yaþýnda gençleri alýp ayný süre ürün vererek “Zekayý artýrdý” demek de gerçekçi deðil.
Miktarýný abartmayýn
Benim önerim; özellikle B9 ve B12 vitaminlerinin anne karnýndan baþlayarak insan saðlýðý bakýmýndan önemi uzun yýllardýr biliniyor. Belirli dönemlerde bu vitamini taþýyan besin desteði ürünlerin kür þeklinde uygulanmasý akýlcý bir önlem olacaktýr. Tabii miktarý ve kullaným süresi abartýlmadýðý sürece! Bilindiði gibi son yýllarda yüksek doz vitaminlerin yol açtýðý bazý riskler gündeme geliyor. Mesela 400 ünitenin üzerinde E vitamininin bir yýldan uzun süre uygulanmasýyla kalp krizine baðlý risklerin artabileceði, hatta ölüm riskinde binde 4 gibi oranda artýþ bildiriliyor. Hâlbuki kýsa bir süre öncesine kadar herkese kalp krizinden korunmak için yüksek dozda E vitamini öneriliyordu.
