Deniz Akçay Katıksız’ın bol ödüllü ilk filmi Köksüz, baba kaybı üzerine dağılan, aciz kadınlardan oluşan bir aile trajedisini anlatıyor.
Genç kadın yönetmenlerden hem biçim hem içerikte kişiliklerini ortaya koyan farklı ve eleştirel yaklaşımlar görmeye alıştık. Geçen yıl belli başlı film festivallerinin önemli ödüllerini toplayan Köksüz’ün yönetmeni Deniz Akçay Katıksız ise Yeşilçam geleneğini devam ettiren dizi sektörünün konvansiyonel öykü anlatıcılığını tercih ediyor.
Kibarca babasızlık, kabaca erkeksizlik üzerine bir film diye özetleyebileceğimiz Köksüz, şablona uygun bir senaryoyla yola çıkıp biçim olarak doksanların ortasından bu yana arthouse sinemamızın başat özelliklerinden minimalizmi benimsiyor. Akçay Katıksız’ın, ilk kez kamera arkasına geçen bir yönetmen olarak ne istediğini ve ne yaptığını bilen tavrı ise takdire değer. Oyunculara da amacını doğru aktarmış ki her birinin performansı çok başarılı.
O DA YETİM BÜYÜYEN BİR YÖNETMEN
Öte yandan Köksüz, kadına bakışı açısından son derece marazi ve tutucu bir film. Babanın ölümüyle dağılan bir ailenin trajedisini anlatıyor. Bu öykünün kurgusunda aile, ‘doğal reisi’ yani baba olmayınca dağılan bir denklem. Evin idaresinden, geçiminden, disiplininden, aile bireyleri arasındaki ilişkilerden ve sosyal hayattan o sorumlu. Onun gidişinden sonra kadınların acziyle ev hayatı alt üst olmuş.
Filmin en iyi işlenmiş karakteri olan anne, kocasının ölümü üzerine eve kapanmış. Ebeveyn olarak tek yeterliliğinin yemek pişirmek ve temizlik yapmakla sınırlı olmasından ve öyle de kalmasından yana. Kocasının yerine büyük kızını geçirmiş. Dışarıda çalışıp para kazanan, bir tamirci lazım olduğunda bulup getiren, kardeşlerini ‘terbiye etmesi’ gereken o. Bu da o Feride’nin ‘trajedi’si: İşyerinde hoşlandığı delikanlı ve diğer arkadaşlarıyla çıkıp gezememek, ailesini geçindirmek, akşam evine dönmek zorunda olması!
Babanın yerine ‘doğal olarak’ geçmesi gereken erkek evlat, henüz ergenlik çağında. Babanın otomobilini kullanmayı bilen tek kişi o ama ehliyeti yok. Tahta geçememenin ve saygı duyduğu ‘tek’ otoriteyi kaybetmenin verdiği stresle şirazeden çıkıyor. Masumiyet ve hassasiyet timsali küçük kız kardeş ise bu acıklı aile tablosunu gözlemleyip kederleniyor. Babasını küçük yaşta kaybettiği için bu öyküyü anlattığını söyleyen yönetmeni onda görüyoruz biraz... Bir de arada uğrayan büyükanne var ki onda da duruma hakim olacak bilgelik yok, salt şefkat simgesi... Karanlık ve kasvetli bir atmosferde, bütün bu aciz kadınlar çatışmasının bağlandığı yer Feride’nin, yükü üzerinden kaldıracak bir iş arkadaşıyla evlenip kurtulmayı kabul etmesi! Bu talibin uygunsuzluğunun, üniversite mezunu olmayan bir ‘Doğulu’ olduğunun da altı çiziliyor... Feride’nin parmağına nikah yüzüğü değil boynuna can simidi geçirdiği daha da vurgulansın diye...
FİLMİN KÜNYESİ
Yönetmen ve senarist: Deniz Akçay Katıksız
Görüntü: Ahmet Bayer
Oyuncular: Ahu Türkpençe, Lale Başar, Savaş Alp Başar, Sekvan Serinkaya, Mihriban Er, Melis Ebeler.
Tür: Dram
Yapım: Türkiye, 2013, 81 dakika.
Yaş sınırı: +18
