Avrupa savunma sanayiinin dikkat çeken projesi olan FCAS (Avrupa Hava Muharebe Sistemi) uzun süren anlaþmazlýklardan sonra bu yýl hayata geçti.
Macron ve Merkel tarafýndan 2017'de açýklanan proje Brexit ve göçmen krizi gibi sorunlarla karþýlaþmýþtý. Ancak esas mesele ortaklar arasýndaki çýkar çatýþmasýydý. Dassault, Airbus Space, Thales ve Indra gibi þirketlerin baþý çektiði konsorsiyum yüzlerce tedarikçiyle sistemi inþa edecek.
2023 yýlýnda Fransa, Almanya ve Ýspanya'nýn siyasi irade beyanýyla yeniden baþlayan proje 2040 yýlýna kadar Rafael ve Eurofighter uçaklarýnýn yerini alacak yeni nesil uçaklarý üretecek.
Hibrit savaþ çaðýndayýz. Avrupa'nýn üç ülkesini birbirine daha da baðýmlý kýlan bu projede geleceðin çýðýr açacak teknolojileri kullanýlacak. Farklý enstrümanlarýn entegre becerilerle donatýlacaðý bu sistem için büyük bir ar-ge yatýrýmý yapýlmýþ.
Veri analizi, yapay zekâ ve insan-makine iþbirliði sayesinde uçaklar, radarlar, uydular, dronlar koordinasyon içinde hareket edecek. Binlerce mühendisin çalýþtýðý FCAS Avrupa güvenlik mimarisi için çok kritik. Avrupa'nýn güvenliðini gündeme almak için geç kalýnmýþ olabilir ancak dünyanýn gidiþatýný bu geliþmelerden anlamak da mümkün. ABD'nin Avrupa'daki koruyuculuða karþý Fransa'nýn ýsrarýyla canlanan bu proje nihayete erecek mi takip edeceðiz.
2022'de Birleþik Krallýk Hava Kuvvetleri Küresel Savaþ Hava Programý çerçevesinde Team Tempest'i ortaya koydu. Ýngiltere, Ýtalya, Japonya ortak giriþimi olan bu projede ar-ge çalýþmalarý için yüksek maliyetlere katlanýldý. Yapay zekâ ve makine öðrenimi gibi dönüþüm teknolojilerine yatýrýmlar yapýldý. Proje 25 akademik kurumu ve 580 üretici firmayý kapsýyor.
Team Tempest Birleþik Krallýk'ýn küresel arenada savunma yeteneklerini güçlendiren ve uluslararasý iliþkilerde varlýðýný hissettiren iddialarýný ortaya koyuyor.
Türkiye Kaan projesiyle dikkatleri çekiyor. Türk Hava ve Uzay Sanayii tarafýndan geliþtirilen 5. nesil savaþ uçaðý KAAN, Türkiye'nin F-16 savaþ uçaklarýndan oluþan filosunun yerini almasý amacýyla geliþtiriliyor. 2028'de yerli motorla uçacak olan Kaan için birçok ülkeyle iþbirliði söz konusu. Azerbaycan, Pakistan gibi ülkelerle epey mesafe kat edildi.
Yeni teknolojilerle donatýlmýþ savunma endüstrisi, yüksek yatýrým maliyetleriyle dev ekonomilerin bile altýndan kalkamayacaðý zamana yayýlýyor. Bu tür yatýrýmlarýn birçok ülkenin þirketlerini sistemli ve koordine bir þekilde çalýþmaya ittiðini biliyoruz.
Türkiye bugünlerde bölgesinde iþbirliklerini derinleþtirecek adýmlar atýyor. Enerji yatýrýmlarý ve yüksek teknolojideki ortak giriþimler giderek daha da dikkat çekecek.
Ankara, dünyadaki dönüþümün gerisinde kalamazdý. Türk Havacýlýk ve Savunma Endüstrisi birçok baþat aktör ve yüzlerce þirketle yoluna devam ediyor. Kaan, Kýzýlelma, Atak... gibi birçok ürünün büyümesi için uluslararasý ortaklýklar gerekiyor. Yatýrýmlarýn geliþtirilmesi için bir araya gelen güçlü giriþim gruplarý ayný zamanda müþteri havzasýný da geniþletiyor.
Ankara'nýn yakýnda Körfez ülkeleriyle atacaðý stratejik adýmlar olacak. Katar'la yaþanan süreçlerin BAE'yle ve Suudi Arabistan'la yaþanmasý durumunda þaþýrmamak gerek. Bu ülkelerle yakýn dönemde yaþanan krizlerin sebeplerini bu köþede izah etmiþtik. Belki müsebbiplerine de kýzabiliriz. Ancak dünyanýn gidiþatý, karþýlýklý baðýmlýlýklarý artýracak, pragmatik yaklaþýmý ve karþýlýklý güveni diri tutacak iþbirliklerini zaruri kýlýyor.
