Bað-Kur (4/b) sigortalýlarýna veya sigortalý vefat etmiþse hak sahibi olan dul ve yetimlerine SGK tarafýndan aylýk baðlanmasý için gereken sigortalý prim ödeme gün sayýlarýný tamamlamalarýna imkan saðlayacak çeþitli düzenlemeler yapýlmýþtýr. Ýþte detaylar:
1.10.2008 öncesi ticari faaliyeti bulunan bazý sigortalýlar; Bað-Kur il müdürlüklerinden almýþ olduklarý giriþ bildirgesini faaliyetlerine göre kayýtlý olduklarý kurum ve kuruluþlara onaylatmadan ve Bað-Kur’a kayýt ve tescil iþlemlerini yapmadan, söz konusu giriþ bildirgesi üzerinde bulunan Bað Kur numarasýna prim yatýrmýþ olmalarýndan ötürü, 1.10.2008 tarihi öncesi sigortalýlýklarý baþlatýlamamýþtýr.
Bu durumda olan sigortalýlarýn, prim ödeme makbuzlarýný SGK’ya ibraz ederek prim ödemelerine göre sigortalýlýklarýnýn baþlatýlmasýný talep etmeleri halinde, ticari faaliyetlerinin baþladýðý tarih itibariyle (1.10.2008 tarih öncesi) sigortalýlýklarý baþlatýlacaktýr. (2016/20 sayýlý Genelge)
Bunun yaný sýra prim ödemesi bulunduðu halde Bað-Kur’a kayýt ve tescilini yaptýrmayan söz konusu sigortalýlarýn talepleri üzerine primleri kendilerine iade edilmiþ olabilir. Bu durumda da iade edilmiþ primlerini (5510 sayýlý Yasa’nýn 89’uncu maddesine göre hesaplanacak tutara göre) SGK’ya geri ödemeleri halinde, ticari faaliyetlerinin baþladýðý tarih itibariyle (1.10.2008 tarih öncesi) sigortalýlýklarý baþlatýlacaktýr.
1.10.2008 tarihinden önce isteðe baðlý sigortalý olarak kayýt ve tescili yapýlan ve prim ödemesi bulunmamasý nedeniyle tescil tarihi itibariyle sigortalýlýklarý durdurulan sigortalýlardan 1.10.2008 tarihinden sonra Kurumca (4/b) kapsamýnda çalýþmasý tespit edilenlerin isteðe baðlý sigortalýlýklarýnýn sona erdiði tarihten sonra çalýþmalarýnýn bulunduðu tarih itibariyle isteðe baðlý Bað-Kur numarasý üzerinden (4/b) kapsamýnda zorunlu sigortalýlýklarý baþlatýlacaktýr.
Mevzuatýmýzda iki ayrý tarihte yapýlan düzenlemede prim borçlarý nedeniyle 4/b (Bað-Kur) sigortalýlarýnýn sigortalýlýklarý durdurulmuþ; belirlenen sürede bu borçlarýný yapýlandýrmayan veya ödemeyenlerin, prim borçlarý silinmiþ ve bu borçlara iliþkin sigortalýlýk süreleri durdurulmuþtur.
Ýlk düzenlemede, 30.4.2008 tarihi itibariyle 5 yýldan fazla prim borcu olan 4/b sigortalýlarýndan Kanunda tayin edilen sürede borçlarýný yapýlandýrmayan veya ödemeyenlerin, borca iliþkin sigortalýlýk süreleri durdurulmuþ ve borçlarý iptal edilmiþtir. (5510 sayýlý Kanun Geçici 17.madde)
Ýkinci düzenlemede ise 30.4.2015 tarihi itibariyle 12 ay ve daha fazla süreye iliþkin prim borcu olan 4/b sigortalýlarýndan Kanunda tayin edilen sürede borçlarýný yapýlandýrmayan veya borçlarýný ödemeyenlerin borca iliþkin sigortalýlýk süreleri durdurulmuþ ve borçlarý iptal edilmiþtir. (5510 sayýlý Kanun Geçici 63.madde)
Söz konusu iki düzenlemede sigortalýlýklarý durdurulanlarýn, kendileri ya da vefat etmiþseler geride kalan hak sahibi dul ve yetimleri sosyal güvenlik il müdürlüðüne/sosyal güvenlik merkezine yazýlý müracaat ederek, durdurulan sigortalýlýk sürelerini canlandýrmalarýný (ihya) talep etmeleri mümkündür.
Ýhya (canlandýrma) talebinde bulunan kiþinin ihya tutarýnýn asgari günlük ücret üzerinden hesaplanmasýný istemesi halinde en düþük tutarý ödeyerek hizmetleri canlandýrabilecektir.
Ýhya tutarý=Durdurulan Gün x Prime Esas Asgari Günlük Kazanç x Yüzde 34.5 formülüyle hesaplanacaktýr.
Hesaplanan ihya borç tutarýnýn tamamý borcun teblið tarihinden itibaren üç ay içinde ödendiði takdirde, bu süreler sigortalýlýk süresi olarak deðerlendirilecektir.
Teblið edilen borç tutarýnýn üç ay içerisinde tamamen ödenmemesi halinde bu süreler sigortalýlýk süresi olarak deðerlendirilmeyecek, eksik ödenmiþ olan tutarlar ilgilinin prim ve prime iliþkin borcunun bulunmamasý kaydýyla faizsiz olarak iade edilecektir.
Eksik ya da süresi dýþýnda yapýlan ödeme nedeniyle ihya talebi geçersiz hale gelen sigortalý ya da hak sahipleri yeniden ihya talebinde bulunabileceklerdir.
