Bað-Kur’lular ‘ödemeye dikkat!’

AK Parti hükümetleri döneminde sigortalýlarýn birçok sorunu çözüme kavuþtu. Son Torba Kanun ile birlikte de Bað-Kur’lularý sevindiren ‘sigortalýlýðý durdurup, borçlarý silme’ imkaný getirildi. Bu kapsamda 12 ve daha fazla süreye iliþkin prim borcu bulunan kiþiler sigortalýlýklarýný durdurmaya devam edebiliyor.

Sigortalýlýklarýný durduran/sigortalýlýklarý durdurulan Bað-Kur’lular ile bu kiþilerin bakmakla yükümlü olduðu kiþilerin, 1.1.2012 tarihinden 30.04.2015 tarihine kadar durdurulan süreler için genel saðlýk sigortasý tescili yapýlmýyor. Bu sebeple borcu olup da genel saðlýk sigortasýndan faydalanamayan Bað-Kur’lular ve bakmakla yükümlü olduklarý kiþiler de saðlýk hizmetine kavuþturuldu. Bu sürelere iliþkin sigortalýlýk süresini durdurup, borcunu sildiren sigortalý; daha sonra talep etmesi halinde bu süreleri ihya ederek tekrar sigortalýlýðýný canlandýrabilmektedir. Bir baþka ifade ile daha sonra bu süreler sigortalýlýktan sayýlabiliyor. 

Ancak burada iki temel noktaya deðinmek gerekmektedir: 

1- Bu sürelerin ihya edilmesi halinde, ihya tarihindeki prime esas kazanç ile prime esas kazanç üst sýnýrý üzerinde ödeme yapýlacaktýr. Bir baþka ifade ile örneðin 3 yýl sonra bu süreleri sigortalýlýktan saydýrmaya çalýþan kiþi 3 yýl sonrasýndaki ilgili dönemdeki asgari ücret ile tavan arasýndaki farktan borçlanma yapacaktýr. 

2- Bu süreler kýsmi olarak ihya edilememekte, tüm süre ihya edilmektedir. Dolayýsýyla sigortalýlýk süresinin iyi takibi gerekmekte, kýsmi ihya yapýlamayacaðýndan, örneðin 1.000 günlük sigortalýlýðýný durduran kiþi, ileriki yýllarda emekliliðine 90 gün kalmasýna raðmen; 90 günü ihya edememekte, 1.000 günü ihya edebilmektedir.

Burada özellikle 1.10.2008 öncesi dönem için Bað-Kur primlerini kayýt ve tescillerini yaptýrmadýðý için ödeyemeyen sigortalýlar için de geriye dönük Bað-Kur primlerini ödeyebilme konusunda ciddi bir talep bulunmaktadýr. Bunun da deðerlendirilmesi gerektiðini düþünüyoruz. 

Memurlarýn yýllýk izinleri yanmamalý 

4857 sayýlý Ýþ Kanuna tabi iþçilere verilecek yýllýk ücretli izin süresi, hizmet süresi; 

a) 1 yýldan 5 yýla kadar (beþ yýl dâhil) olanlara 14 günden, 

b) 5 yýldan fazla 15 yýldan az olanlara 20 günden, 

c) 15 yýl (dâhil) ve daha fazla olanlara 26 günden az olamaz. 

Ýþ Kanuna tabi iþçilerin izin süreleri hiçbir zaman yanmamakta ve çalýþýrken ücrete dönüþmemektedir. Dolayýsýyla çalýþanlar bu izin sürelerini kullanma hakkýný kaybetmemektedir. 

Devlet memurlarýnýn ise yýllýk izin süresi, hizmeti 1 yýldan 10 yýla kadar (On yýl dahil) olanlar için yirmi gün, hizmeti on yýldan fazla olanlar için 30 gündür. Yýllýk izinler, amirin uygun bulacaðý zamanlarda, toptan veya ihtiyaca göre kýsým kýsým kullanýlabilir. Birbirini izleyen iki yýlýn izni bir arada verilebilir. Cari yýl ile bir önceki yýl hariç, önceki yýllara ait kullanýlmayan izin haklarý düþmektedir. Dolayýsýyla memurlar, iþçiler gibi önceki yýllara iliþkin izin talebinde bulunamýyor, memuriyeti sona erince bu sürelere iliþkin ücretleri alamýyor. Bu uygulamanýn deðiþmesi, memurlarýn da bu güvenceye kavuþmasý gerekmektedir.