Baharda kar yaðabilir. Birçok kez atmosferin takvimden anlamadýðýndan dem vurmuþtum. Anlamaz, atmosfer havaidir. Ocakta yaðýþýn yere kar olarak inmesi gibi, Nisanda da yaðýþ yere kar olarak inebiliyor. Nitekim indi. Geçtiðimiz hafta Amerika’nýn kuzeydoðusunda baharda çiçek açmýþ laleler, sümbüller her yaný süslemiþken, bastýran kuvvetli fýrtýna ve ardýndan kar yaðýþýyla sümbüller bembeyaz karýn altýnda kaldý. Açýkçasý insan beyni ayný karede hem baharý hem karý görünce bu manzarayý yadýrgýyor. Fakat iþin aslý gayet olasý bir hava durumu. Nadiren rastlanabilecek bir olay da olsa, yaðýþ yere baharda ve yazýn da kar olarak inebilir. Bugün ABD’de yaþanan manzara, yakýn gelecekte Türkiye’de de görülebilir. Nisan geldi neden bu yaðmurlar bitmiyor diyenlere, beterin beteri var diyorum...
YAÞLANAN DÜNYANIN SAÇI BEYAZLIYOR
Ýklim, dünya kurulduðu günden bu yana deðiþiyor. Dünya milyonlarca yýl uzunluðundaki periyotlarla ýsýnýp soðuyor. Bir ýsýnma dönemini, bir soðuma periyodu takip ediyor. Tabii bu sýrada deðiþen sadece hava sýcaklýðý olmuyor, dünyanýn pek çok yerinde bu deðiþimler alýþýlmýþýn dýþýnda hava ve doða olaylarýna sebep olabiliyor. Fakat bu doðal bir deðiþim. Týpký bir insanýn doðup, büyüyüp, geliþip, yaþlanmasý sýrasýnda insan vücudunda gözlemlenebilen deðiþiklikler gibi... Beyazlayan saçlar, kuruyan cilt, kýrýþan göz çevresi, eriyen kas kütlesi, savunmasýz kalan ve her geçen gün hýzla küçülen iskelet, günden güne daha bulanýk ve zor gören gözler, daha az duyan kulaklar gibi vücuttaki doðal deðiþim sürekli devam ediyor. Dünyamýz ve iklim için bu doðal deðiþim döngüsüne hiçbirimizin bir itirazý yok. Deðiþim kaçýnýlmaz... Fakat iþler doðal döngünün ötesine geçince iþte o zaman iþin rengi deðiþiyor ve itirazýmýz o noktada baþlýyor.
‘MEVSÝM NORMALLERÝ DIÞI SICAKLAR’A DÝKKAT
Günümüzde yaþanan doðal döngünün çok ötesinde, çok hýzlý ve fazla bir deðiþim. Çünkü bu doðal deðil, antropojenik (insan) kaynaklý bir deðiþim ayný zamanda. Küresel ýsýnmanýn en önemli sebeplerinden birinin atmosfere salýnan sera gazlarý olduðunu, bu gazlarýn atmosfere salýmýnýn, Sanayi Devrimi’yle baþlamasýyla hýzla arttýðýný ve atmosferdeki sera gazý emisyonlarýnýn artýþý ile küresel ortalama sýcaklýklarýn paralel þekilde arttýðýný artýk biliyoruz. Ýnsan etkisi nedeniyle alýþýlmýþýn dýþýnda hava olaylarý, Türkiye ve Avrupa’da yazlarý sýcak hava dalgalarýnýn yaþanma sýklýðýný arttýrdý. Her sene pek çok þehirde ölçülen sýcaklýklar rekor üstüne rekor kýrýyor. Türkiye gibi orta enlem ülkelerinde kuraklýk ciddi sorun olmaya devam ediyor. Özellikle Ýç Anadolu, Güneydoðu Anadolu gibi bölgelerde kuraklýkla mücadele her geçen gün daha da zorlaþýyor. Önümüzdeki yýllarda bu bölgeler için tehlikenin boyutlarý daha da artacak. Þimdiden önlem almak, özellikle bu bölgeler için kuraklýkla mücadele eylem planlarý hazýrlamak þart aslýnda. Bahar mevsiminin süresi her geçen gün daha da kýsalýyor. Sadece yazýn da deðil kýþ mevsiminde de ekstreme deðerleri, aþýrý soðuklarý yaþamaya baþladýk. Aþýrý yaðýþlar, sýklaþan ve þiddetlenen fýrtýnalar, hortumlar giderek artýyor. Ýþin en vahim tarafý, sera gazý salýmlarýný kontrol etmeyen ve en çok emisyon salan ülkeler, iklim deðiþiminden en çok etkilenen ülkelerden deðil maalesef. Baþka ülkedeki kontrolsüz salýmlar, atmosfere kontrollü salým yapan ülkeleri de etkileyebiliyor. O yüzden küresel birlik gerektiren bir konu bu. Sadece bizim ya da sadece bir ülkenin dikkat etmesi yetmez. Özellikle sanayisi güçlü tüm dünya ülkelerinin tedbir almalarý gereken bir konu.
Türkiye bu konuda ciddi bir adým attý. Çok doðru ve yerinde bir kararla, Türkiye de atmosfere salýnan sera gazý emisyonlarýný artýk kontrol edecek ve denetleyecek. “Sera gazý emisyonlarýnýn takibi” hakkýndaki yönetmelik geçtiðimiz hafta Resmi Gazete’de yayýmlandý. Atmosfere sera gazý salýmý sýralamasýnda ilk sýralarda olmasak da çok önemli bir geliþme bu. Emisyon salýmlarýný bir türlü düþürmeyen ve düþürmek istemeyen diðer ülkelere de örnek olmasý dileðiyle...
