Bugün 15 Eylül. 1918 yýlýnýn bugününde, Azerbaycan'ýn baþkenti Bakü, iþgalden azad ediliyor. Osmanlý Devleti'nin desteði ve stratejileri ile bu zafer Azerbaycan'ýn devlet bütünlüðünü oluþturuyor ve tarihte ilk defa Þirvanþahlar'ýn gözbebeði Türk Müslüman kenti Bakü'yü, Azerbaycan Cumhuriyeti'nin payitahtý yapýyor.
Kafkas Ýslam Ordusu fikri ve hareketi, Osmanlý Türk Ordusu ile Azerbaycan subaylarýnýn birlikte oluþturduðu ordu olarak tarihe geçti. Evet, kendisi yedi düvelle savaþýrken Azerbaycan'ýn kurtuluþu, Daðýstan'ýn ve tüm Kafkasya'nýn istikrarýna ileride tarihin seyrini deðiþtirecek nitelikte katký saðlayan bir siyaset inþasýndan bahsediyorum. Osmanlý Cihan Devleti, kendisi tarihin sahnesinden çekilirken bile, kendinin en zor döneminde Azerbaycan'a yönelik kurtuluþ hareketinin, þimdiki küresel sistemdeki deðiþim ve dönüþüm sürecinde, farklý bir anlamý vardýr.
Bugün Baþkan Erdoðan'ýn da katýlýmý ile Azerbaycan'ýn baþkentindeki askeri geçidin ve þanlý törenin de farklý bir anlam ve mesaj barýnmakta.
Kafkasya yeniden kaynamaya meyilli durmakta. Uzun zamandýr ABD, Gürcistan sonrasý Ermenistan ve Azerbaycan üzerinden yeni planlamalar yapmaktaydý. Azerbaycan; petrol ve enerji kaynaðý ve geçit hattý olduðundan, deðiþim ve dönüþüm sürecinin Azerbaycan merkezli olmamasýný benimsemekte. Paþinyan'la birlikte Ermenistan üzerinden yeni süreç tetiklenmekte. Uzun zamandýr yapmaya çalýþmaktayýz. Ermenistan konusu önemli ve Kafkasya'nýn dengesi ve istikrarý açýsýndan anlam taþýmakta. Çünkü hamisi ve taraftarý çok.
Rusya; Amerikan giriþimleri sonucu "Ermenistan'ý kaybedeceðim" korkusu ile iþgal altýndaki Karabað üzerinden yeni hesaplara girmekte. Bir taraftan Azerbaycan açýsýndan bu tutum faydalý gözükse de, diðer yandan dengeli yürüyen Rusya'nýn "tercih yap" tutumuna da denk gelmesi mümkün gözükmekte. Rusya; Ermenistan'ý iþgal ettiði, Karabað'ýn bazý reyonlarýný Azerbaycan'a geri verilmesinde aktif rol üstlenerek, Karabað'ýn geri kalanýndaki bölgeye "yüksek eyalet statüsü" ile hem de kendi ordularýnýn tampon bölgede yerleþtirme arzusunda olduðunu her fýrsatta beyan etmekte.
Ýþte tam da bugünün tarihi, siyasi, askeri anlamýný, Bakü'nün Bolþevik Ermeni çetelerince iþgal altýndan kurtuluþunun 100. yýlýnda, hem de Türkiye'nin yeniden ve hiç terk etmeyecek kararlýlýðý ile Bakü'den, hem de Baþkan Erdoðan önderliðinde boy göstermesi o kadar büyük anlam taþýmakta ki. Rahmetli Nuri Paþa ve dava arkadaþlarýnýn muazzam gayreti ve cesareti ile Azerbaycan Devleti'nin temelleri atýldý. Ordusu, polisi ve tüm devlet kurumlarýnýn temelleri de o gün atýldý. Askeri okuldan tutun, üniversitesine kadar o günün zaferinin sonucudur. Düþünün, Bakü o kadar önem arz ediyordu ki, bu Türk Müslüman kentin Azerbaycan'a býrakýlmamasý için Rusya, Ýngiltere ve Almanya beraber gayret sarf etti. Osmanlý Devleti ve Azerbaycan milli hükümeti buna direndi ve Osmanlý Devleti'nin stratejileri ve Nuri Paþa'nýn, eþi benzeri olmayan askeri zekasý ile kent iþgalden azad edildi. Ve ilk defa Azerbaycan'a payitaht yapýldý. O gün o kadar büyük bir gündür ki, zamanýn Baþbakaný Fetali Hoylu, Türk Ordusu'na hitap ederek þunlarý söylemekte.
"Bugün Azerbaycan topraklarýnda, Azerbaycan ve Osmanlý askerlerinin kanlarý birbirlerine karýþtý. Bu Millet, Osmanlý'yý hiçbir zaman unutmayacak. Türk Ordusu'nu ve Nuri Paþa'yý unutmayacak."
Nuri Paþa'nýn cevabýna bakýn;
"Azerbaycan uðruna þehit olmak þereftir. Gerekirse yine savaþýr, yine þehit oluruz."
Evet, Kafkasya'daki istikrarý hem de 15 Eylül 1918 perspektifinden yorumlarsak, yeniden þekillenen dünyada, yeniden taraflar ve ittifaklar belirlenmekte. Türkiye'nin bir daha çýkmamak üzere Kafkasya'daki varlýðýný daimi ve kaimi kýlmak þart olmuþtur. Bakü'nün kurtuluþ günü Baþkan Erdoðan'la birlikte verilen mesaj; yeni yüzyýlda Kafkasya'daki Türkiye varlýðýnýn nedenini ve içeriðini net göstermekte. Yani sadece geçen 100 yýl deðil, önümüzdeki nice 100 yýllar ve ilelebed, Türkiye'nin Kafkasya'daki bugünkü varlýðý hayatidir, yerlidir ve milli stratejidir...
