Küçücük bir lüferin adedi 30 lira. Boðaz’da lüfer azaldý. Ne yapmalý? Üreme boyunu geçince avlanmalý. Balýkçý iddia ediyor: “20 cm’in altýnda deðil abla!” Hiç sanmýyorum. Alýþveriþe cetvelle mi çýkmalý artýk?
Balýkseverler son günlerdeki balýk fiyatlarýnýn farkýndadýr. Küçücük bir lüfer 30 lira. Altý kiþilik bir aileyi düþünün lüfer yiyecek... Hadi lüfer olmadý palamut diyelim, onun da adedi 20-25 lira. Ciddi bir balýk tutkunu olarak kahvaltý dahil tüm öðünlerde balýk yeme potansiyeline sahibim. Ne zaman ki trançalarý, sinaritleri tezgahta göremez oldum ve ‘Ýstanbul Lüfere Hasret Kalmasýn’ kampanyasýnýn farkýna vardým, balýk tüketimim duraklama dönemine girdi. Yeter ki balýklar tükenmesin, “Varsýn bundan böyle balýk yemeyelim” dedim. Üç sene önce de yavru balýk satma yasaðýyla ilgili “Yasa çýkana kadar ne balýkla ilgili yazarým ne de yavru balýk yerim” demiþtim. Sözümü de tuttum. Aslýnda o yazýmdan bir sene sonra yasa çýkmýþtý ancak üreme boyunda bir sorun vardý. Yasanýn belirlediði boyutlar eski yasaya göre daha iyiydi ama üreme boyutunu maalesef geçememiþti.
Küçük balýk avlamayalým
Bu süre zarfýnda belki yasa yeniden düzenlenir umudu taþýdým ki hala bu umudum var. Misal lüferi ele alalým. Çünkü lüfer, balýk avlanma konusunda yapýlan kampanyalarla farkýndalýk meselesinde lider konumunda, Boðaz’ýn kraliçesi. Senelerdir lüferin üreme ve avlanma boyutu tartýþma konusu. Son tahlilde akademisyenler lüferin üreyebilmesi için avlanma boyutunun 23-25 cm aralýðýnda olmasý gerektiðini söylüyor ama yasa 20 cm’le sýnýrladý. Bu da demek oluyor ki lüferin üreme meselesini bile çözemedik. Hala soyu tehlikede ve iþte tam da bu sebeple þu anda fiyatý el yakýyor. Lüfer doðal hýzýyla üreyemiyor. Biz tüketici olarak görevimizi yapalým, küçük balýk almayalým, sattýrmayalým, satanlarý Alo 174 hattýna bildirelim ki en azýndan 20 cm yasaðýna uyulsun.
Bu konuyu balýkçýlarla sohbet ederken 25 cm meselesinin hoþlarýna gitmediðinin farkýndayým. Hatta þu satýrlarý okurken bana kýzýyorlardýr. Oysaki onlarýn bindiði dal bu. Günü kurtarmayalým, balýklarý kurtaralým diyerek gerekeni yapmalarý gerek. Komþumuz Yunanlýlar balýklarý azalýyor diye býrakýn üreme boyutunda avlanmayý üç yýl denizlerinden balýk avlamadýlar. Þimdi koylarý balýk kaynýyor. Belki yakýnda balýklarýn üreme boyuyla ilgili uzlaþma saðlanýr, her þey yoluna girer. Gýda Tarým ve Hayvancýlýk Eski Bakaný Mehdi Eker’in de sözü var “20 cm ile lüfer sayýsýnda artýþ var mý bunu göreceðiz, ölçeceðiz. Ona göre gerektiðinde ikinci bir adým atacaðýz. Çünkü bizim sularýmýza has balýk türlerini muhafaza etmemiz lazým’’ demiþti.
Yasalar çok önemli ama tüketimin üretimi belirlediði de bir gerçek. Yavru balýk tüketmeyerek, satýn almayarak çözüme katký saðlayacaðýmýz kesin. Ne aðzýmýzýn tadý ne de denizin, doðanýn dengesi bozulmasýn diyor, bu hafta balýklarý taze otlarla harmanlýyorum.
Deniz börülceli uskumru - 4 kiþilik
Malzemeler:
- 4 adet uskumru (orta boy)
- 1 demet deniz börülcesi
- 2 diþ sarýmsak
- Yarým adet satsuma suyu (mandalina da olabilir)
- Çeyrek adet limon suyu
- Bir tutam maydanoz
- Bir tutam limon otu
- Bir tutam biberiye
- 1 adet haþlanmýþ patates
- Tuz, zeytinyaðý, karabiber
Yapýlýþý: Ýyice temizlenmiþ uskumrularýn üzerine verev olarak çizikler atýp süzgece alýn, tuz ve karabiber serpin. Maydanoz, adaçayý ve limon otunu yýkayýp incecik kýyýn ve haþlanmýþ patatesle birlikte karýþtýrýn. Uskumrularýn karýn boþluðuna bu harcý doldurun. Fýrýn kaðýdýna sýralayýp üzerine biraz zeytinyaðý gezdirin, 180 derece ýsýnmýþ fýrýnda 25 dakika, üzeri kýzarana kadar piþirin. Bu arada deniz börülcesini yýkayýp saplarý yukarýda kalacak þekilde bir tencereye yerleþtirin. Üzerine kaynar su ekleyip yarým saat gövdeden sýyrýlana kadar haþlayýn. Tüm dallarýndan sýyýrarak börülceleri temizleyin ve ayrý bir kaba alýn. Üzerine ezilmiþ sarýmsak, zeytinyaðý, satsuma ve limon suyu ekleyip karýþtýrýn, servis tabaklarýna taban yapýn. Üzerine piþen uskumrularý yerleþtirip servis yapýn.
Otlu balýk - 4 kiþilik
Malzemeler:
- 1 kilo kýlýç
- 1 demet taze soðan
- Taze biberiye dallarý, taze adaçayý
- Tuz, karabiber, zeytinyaðý
Yapýlýþý: Taze soðanlarý, yeþillikleri ve balýðý temizleyin. Taze soðanlarýn saplarýný ve uçlarýndaki sarý kýsýmlarý kesip atýn, doðramayýn. Yaðlý kaðýdý 20 x 15 cm civarýnda dikdörtgen olarak iki ayrý parça kesin. Birini fýrýn tepsisine yayýn ve tam ortasýna taze soðanlarý balýða taban olacak þekilde aralýksýz sýralayýn. Üzerine fileto balýklarý yerleþtirip tuz ve karabiber serpin. Zeytinyaðý gezdirin. Üzerine zeytinyaðýna batýrdýðýnýz biberiye ve adaçayý dallarýný sýralayarak kapatýn ve ikinci yaðlý kaðýdý üzerine kapatýp kaðýdýn kenarlarýný kývýrarak sabitleyin. 180 derecede 35 dakika piþirip kaðýdý yýrtýn ve servis yapýn.
