Bir yýl önce bugün Ýstanbul’daki barajlarýn doluluk oraný yüzde 64’müþ, ÝSKÝ kayýtlarýna göre. Barajlardaki suyun doluluk oranýný en çok etkileyen sonbahar dönemi kurak geçince barajlar daha da kurumuþtu, hatýrlayýn. ÝSKÝ’ye göre 2013’ün aðustos ayýnda ölçülen deðerler son 12 ayýn en yüksek rakamlarý olmuþ. Bugün ise barajlar kurumanýn eþiðinde... Ýstanbul için barajlarýn doluluk oraný yüzde 18’e gerilemiþ durumda. Ýyi haber; sonbahar geliyor. Kötü haber ise sonbaharýn da kurak geçme ihtimali. Peki ya geçen yýlki gibi bu sonbahar da kurak geçerse o zaman ne olacak? Bugüne kadar minimum yaðýþ miktarýyla gayet iyi idare ettik de bundan sonra yaðýþ olmazsa ne olacak?
Bu sorular beni hemen önümüzdeki günlere iliþkin tahminlere bakmaya itti. Uzun süreli mevsimsel tahminlere baktým tabii... Sonuç beni pek rahatlatmadý. Uzun süreli hava tahminlerinin gösterdiði yaðýþ trendinin ortalamalar civarýnda seyredeceði fakat sýcaklýðýn ortalamalarýn üzerinde olacaðý yönünde. Dolayýsýyla sýcaklýk artýþý, buharlaþmanýn da artacaðý anlamýna geliyor. Bu da su kaybetmemizin ötesinde hortum gibi ekstrem hava olaylarýnýn oluþma olasýlýðýnýn yüksek olacaðý anlamýna da geliyor. Haziran ayýnda baþlayan El-Nino da Türkiye’de genellikle kuraklýða neden olduðundan, her 6-7 yýlda bir biz bu kuraklýk sorununu yaþýyoruz maalesef. 2016’da büyük ihtimalle El-Nino bitmiþ olacak ve bizim bol yaðýþ alacaðýmýz günler gelecek ama 2015 nasýl geçecek acaba? Asýl soru bu... Halihazýrda yüzde 18’e gerileyen Ýstanbul barajlarýndaki su, kurak bir sonbahar sonrasýnda ne hale gelir ve acaba Melen Çayý bu durumda Ýstanbul’u kurtarabilir mi merak ediyorum...
BÝR DAMLA SUYU BÝLE DEÐERLÝ
Ýstanbul bu yýl kuraklaþtý. Barajlar boþ ama somut olarak bir su sýkýntýsý henüz yaþanmadý... Bu önümüzdeki süreçte de yaþanmayacaðý anlamýna gelir mi? 2014 sonbahar yaðmurlarý barajlarý doldurabilcek mi?
Tehlike çanlarý uzaktan ses vermeye baþlamýþken önlem almak gerekiyor. Susuzluðun son altý aydýr baðýra baðýra geliyor olmasýna raðmen hiç kimsenin tasarruf ettiðine þahit olmadým açýkçasý. Bu da olayýn çok üzücü bir baþka boyutu. Ýnsanlar her þeyin sonsuz olduðuna inanýyor. Su kesintileri yaþanmadan da gerçekten bir su problemi olduðunu düþünmüyor. Su kesintileri baþladýktan sonra iþ iþten geçecek olsa da öncesinde herkeste bir rahatlýk var. Bütün iþletmeler, evler ve sanayide, suyun kullanýldýðý her noktada eskiden olduðu miktarlarda su tüketiliyor. Ýþ iþten geçmeden tasarrufa gidilmesi gerekiyor. Hem genel hem de bireysel tasarruf önlemlerinin alýnmasý ve halka suyu nasýl kullanmasý gerektiðinin anlatýlmasý þart.
Ýklim deðiþikliðiyle birlikte kuraklaþacak olan Türkiye gibi orta enlem ülkelerinin sürekli su tasarrufu yapmasý gerekiyor ama El-Nino dönemlerinde ekstra özen göstermek þart. Çünkü yaðýþ paternleri ve yaðýþ oluþum merkezleri de deðiþiyor. Bu deðiþimle birlikte yaðýþ artýk içme suyu havzalarý üzerine deðil alakasýz yerlere düþüyor. Aslýnda bu yýl yaz mevsimi aþýrý sýcak olmasýnýn yaný sýra yaðýþlý da geçti. Hatta eþine çok az rastlanan yýkýcý hortum olaylarý bile yaþandý büyükþehir merkezlerinde. Pek çok noktada seller, taþkýnlar oluþtu ama yaðýþ baraj havzalarýna hiç uðramadý. Dolayýsýyla iklim deðiþikliðinin yaðýþ ve sýcaklýk paternleri üzerindeki etkilerinin artýk önemsenmeye baþlanmasý gerekiyor.
DOLU OLSA DA TEHDÝT SÜRÜYOR
Bu konuda bizim de yurtdýþýnda olduðu gibi bilim kurullarýmýzýn kurulmasý ve iklim konusunda çalýþan bilim insanlarýnýn bir araya getirilip önümüzdeki sürece iliþkin projeksiyonlarýn yapýlmasý ve yaðýþ trendlerinin ileride nasýl deðiþeceði ve özellikle büyük þehirleri bekleyen risklerin neler olabileceðinin ayrýntýlandýrýlmasý gerekiyor. Ýklimsel parametreler tüm dünyada iklimin deðiþtiðini destekliyor. Þu an boþalan barajlarýmýzla bu konuya olan dikkatler artmýþ olsa da kuraklýk tehdidi barajlarýn doluluk oranlarýndan baðýmsýz çok daha önemli bir konu. El-Nino bitip barajlarýn doluluðu yüzde 90’lara ulaþtýðýnda da kuraklýk Türkiye için uzun vadede önemli bir tehdit olmaya devam edecek. O yüzden önemsenmesi ve þimdiden önlem alýnmasý gerekiyor.
