Barýþýn sahibi var ve barýþýn gerçek sahibi, acý çeken, yas tutan analardýr.
Artýk bu kan dursun, kardeþ kardeþi vurmasýn diyor analar.
Geçen hafta TRT-KURDÝ’de evlatlarýný ve kardeþini çatýþmalarda kaybetmiþ üç anayý, Banga Bêdeng’e konuk ettik.
Biraz dertleþtik, biraz aðladýk. Ama sanýrým bir kez daha barýþýn sahipsiz olmadýðýný anladýk ve anlatmaya çalýþtýk..
***
Genç bir Kürt fotoðraf sanatçýsý, Kamuran Erkaçmaz, uzun bir Türkiye yolculuðu yapmýþ, Trabzon’dan Diyarbakýr’a, Ýzmir’den, Van’a kadar dolaþmadýk þehir býrakmamýþ. Analarýn ve babalarýn fotoðraflarýný çekmiþ. Sergiler açmýþ Ýstanbul ve Diyarbakýr’da. Þimdi yurt dýþýna uzanmaya çalýþýyor.. O fotoðraflarda acý ve yas var ama en çok da umut var..
Kamuran’ýn fotoðraflarý, bu tek kiþilik çabasý ilham verdi, bu vesileyle hem Kamuran’ý hem analarý Banga Bêdeng’e konuk ettik.
Banga Bêdeng’e konuk olan analara geleceðim ama önce bir kaç söz..
Hasta tutuklularýn býrakýlmasý, Öcalan’a sekretarya görevi yapabilecek mahkumlarýn Ýmralý’ya gitmesinin saðlanmasý, Ýzleme kurulu, çok deðil daha birkaç ay önce, HDP’nin ve HDP’nin sözcüleri gibi hareket eden köþe yazarlarýnýn haklý olarak dillendirdiði konulardý.
Ama bu ve buna benzer taleplerin mümkün hale gelebileceði görülünce, küçümseme ve itibarsýzlaþtýrma kampanyalarý açmada gecikmediler.
‘Bu da bir þey mi yani’ havalarýndalar.
Oysa hiçbir þey kolay olmuyor. Hem Öcalan, hem hükümet kýrýp dökmemek için azami gayret gösteriyor. Ama feda edecek bir þeyleri olmayan ‘bekar arkadaþlar’a bakacak olursanýz, çözüm sürecinde atýlan adýmlar hava cýva..
***
Bu savaþa dair hiçbir hikayesi olmayanlara, yaþanan hikayelere yýllarca burun kývýrýp geçirenlere gerçek cevap, anlayabilirlerse veya anlamak isterlerse eðer, geçenlerde Öcalan’dan geldi.
Kürt siyasetinin kadýn hareketi liderlerinden Ceylan Baðrýyanýk bilindiði gibi Ýmralý heyetine dahil oldu. Ceylan Baðrýyanýk, Öcalan’ýn tarihi dediði buluþmayý Gündem gazetesine anlatmýþ, þöyle diyor:
“Kapýdan girdiðim an çok büyük bir heyecanla ne yapacaðýmý bilemedim. Sayýn Öcalan gülerek ‘gel dedi, senin buraya gelmen için çok büyük bir mücadele yürüttüm, seni buraya getirmek, devlet zihniyetini deðiþtirmekten daha zordu. Bu anlamda tarihsel bir gün yaþýyoruz..’
Her þeyi o kadar hafife alýyorlar ki, köþe yazarlarýndan biri, bu görüþmeyi anlatan bir yazý yazsa ve ‘tarihi önemdedir’ dese, gülüp geçerdi birileri.
Bugünlere nereden gelindiðini anlayamadýklarý için damdan hiç düþmedikleri, damdan düþmelerine yol açabilecek güzel þeylere hayatlarý boyunca yüzlerini dönüp bakmadýklarý için bugün olup bitenlere bir deðer biçemiyorlar.
Ýþi gücü býrakmýþ, hükümet kanadýndan yapýlan açýklamalarý fazlasýyla büyüterek, Kürt siyasetçilere tercüme etmekle meþguller..
Mem û Zin’deki Beko’dan farklarý yok.. Beko da, Mem ve Zin’in arasýný açmak için binbir hileye baþvuruyordu, Xani’nin bu karakteri hiç unutulmayacak bir karakter. Fitne, fesatýn olduðu her yerde de hatýrlanacak olan bir karakter.
***
Hükümet yetkililerinden bir açýklama geldi mi, hemen kaleme sarýlýyor, çözüm sürecinin kaderini tartýþýyorlar. ‘Böyle böyle diyen bir hükümete Kürtler güvenemez ama deðil mi’ deyip, gündemi deðiþtirmeye çalýþýyorlar.
Bazen Bülent Arýnç’ýn bazen Yalçýn Akdoðan’ýn bazen de çözüm için gösterdiði çabalar hiç unutulmayacak olan Beþir Atalay’ýn sözlerini, elli köþe yazýsý ve kýrk küsur TV programýyla Kürtler’e en çok da Selahattin Bey’e ‘ tercüme’ etmeye baþlýyorlar.
‘Size þunu þunu söyleyen adamlarla, çözüm olur mu, iyice düþünün’ diyen kýþkýrtýcý bir üslupla konuþuyor, yangýna, benzinle giden itfaiyeciler gibi davranýyorlar.
Ama unuttuklarý bir þey var. Bu süreç o kadar da sahipsiz deðil. Çatýþmadan en çok etkilenen, acý çeken ve yas tutan analara, babalara teslim süreç, farkýnda deðiller.
***
TRT KURDÝ’de Banga Bêdeng’in geçen haftaki konuklarý evlatlarýný bu savaþta kaybetmiþ bir Türk ve bir Kürt anayla bir kardeþ ve bir babaydý.
Esvet ve Ali Sarýca çifti, 28 Eylül 2003 yýlýnda Þýrnak, Elmadað Gürbul Daðý’nda çýkan çatýþma sonucu küçük oðullarý Osman Sarýca’yý kaybetmiþ. Osman henüz 18 yaþýnda þehit olmuþ.
Halime Ana ve Esvet Ana yan yana oturdular, acýlarýný, yaslarýný onlarla paylaþmamýza izin verdiler. Bizi acýlarýna ve yaslarýna ortak ettiler.
Gururla bakýyorlardý dünyaya.
Soyluluk nedir, onur neye yarar, kimin yüzüne yakýþýr, anlamak isteyen herkes Banga Bêdeng’e konuk olan bu üç kadýný ve acýlý bir babayý seyretsin derim.
Arkadaþlar anlattýlar. Halime Ana, akþam yemeðinde tek kelime söz etmemiþ. Ama stüdyoda öyle bir konuþtu ki, gözyaþlarýmýzý tutamadýk. Aðlattý bizi Halime Ana. Dört oðlundan ikisi öldürülmüþ. Ama bu oðullarýndan geriye kalan bir kemik parçasý bile yok.. Binlerce Kürt genci gibi, Halime Ana’nýn çocuklarýnýn da bir mezar hakký olamamýþ ne yazýk ki. Diðer oðullarý hayatta, ama nerede olduklarýný bile bilmiyor. Belki daðdalar, belki þehirlerde.. Ama Halime Ana nerede olduklarýný bilmiyor ve yýllardýr onlardan bir haber alamýyor.
***
Barýþýn Kürtçe’deki karþýlýðý aþitidir. Kürt analarý aþiti demesini biliyorlar elbette. Zaten çoðu Türkçe bilmez. Ama gördüm ki, barýþ kelimesini bile, belki herkes anlasýn diye aþitinin yerine kullanýyorlar, Kürtçe konuþurken. Barýþ kelimesini Kürtçeleþtirmiþ Kürt analarý. Nasýl mý? Barýþ kelimesine aksanlý bir (ê) koymuþlar ve Kürtçeleþtirmiþler. Halime Ana ‘Em barýþê dýxwazýon diyordu’ Türk anne onu anlýyordu böylece. Türkçe konuþan herkes anlýyordu.
Esvet ve Halime analarý, kardeþlerini kaybetmiþ Rahime Oðaç’ý, Banga Bêdeng’e misafir etmek programýn bütün çalýþanlarý için büyük bir onurdu hakikaten..
Dört oðlunu kaybetmiþ ama barýþtan baþka bir þey istemeyen analarýn olduðu bir Türkiye’de barýþa dolaysýz karþý durmak elbette zor.
O yüzden ‘barýþ iyi de.. daha bu pilav çok su kaynatýr’ diyenlerin bedduadan farksýz yazýlarýndan ve tweetlerinden geçilmiyor.
Sakine Ana’yý, Sakine Arat’ý geçenlerde bir televizyon kanalýnda kalabalýk bir kadýn grubunun içinde gördüm. Barýþ analarýydý bu analar ve sanýrým bir toplantýdan çýkmýþ, medyaya açýklama yapýyorlardý. Ýki oðlunu daðda, bir oðlunu Diyarbakýr cezaevinde kaybetmiþ bir ana Sakine Ana.
Onu dinledim.
‘Barýþý kuracak olanýn elini öperiz’ diyordu..
Anlayýn lütfen, barýþýn sahibi var, fitne-fesadý býrakýn, o sahibin sesine kulak verin biraz.
(8 Mart Kadýnlar Günü kutlu olsun. Banga Bêdeng’te bu sabah, kadýnlara yönelen insafsýz ve zalim þiddetin sona ermesini isteyeceðiz. Vakit bulursanýz seyredin derim. TRT-KURDÝ’de. Saat 11:00’de..)
