Türkiye’nin dünyayla olan iliþkilerinde sorunlar olduðu doðru. Kýbrýs 50 yýldýr çözülemedi, Ermenistan’la iliþkiler 22 yýldýr düzelemedi, iliþkilerin tarihini ilk baþvuruya dayandýracak olursak AB’ye üyelik 55 yýldýr gerçekleþmedi. Üstelik son bir kaç yýldýr da Ýsrail ile olan iliþkiler bozuldu, Washington ile Ankara’nýn arasý açýldý, Mýsýr büyükelçimizi istenmeyen adam ilan etti.
Bazýlarýna göre Türkiye uyguladýðý hatalý politikalar yüzünden Ortadoðu’da bile yalnýz kaldý. Suriye’ye karþý uyguladýðý politika da, Maliki rejimi eleþtirmesi de, Sisi darbesine karþý çýkmasý da hatalýydý. Davutoðlu sýfýr sorun derken sýfýr komþu býraktý. Eðer farklý bir yaklaþým benimsemiþ olsaydý, Türkiye yalnýz kalmayacak, hatta kimilerine göre böylesi büyük bir mülteci akýnýyla uðraþmayacaktý.
***
Bu iddialarýn sayýsýný daha da artýrmak, dünyada ters giden her þeyden, çözülemeyen her sorundan Türkiye’yi, þimdiki ve önceki iktidarlarý sorumlu tutmak mümkün. Ama gerçekçi deðil. Çünkü ne on yýllardýr çözülememiþ sorunlarýn tek müsebbibi biziz, ne de Suriye, Irak gibi yerlerdeki olaylarýn akýþýný deðiþtirebilme potansiyeline sahibiz.
Bugün Kýbrýs sorunu hala çözülemediyse nedeni Türkiye, dolayýsýyla da Davutoðlu deðil sürekli ayak sürüyen, kendileri için en doðru zamaný bekleyen Rum tarafýdýr. Çözümün parametreleri belli olmasýna raðmen sürekli bahaneler üreten ve müzakereleri geciktiren Anastasiadis’tir. Türkiye 2003’den bu yana çözüme destek veren taraf olmuþtur.
Ermenistan ile olan iliþkilerin normalleþmesi gerektiði de doðrudur. Ancak bunun Azerbaycan’ý incitmeden yapmanýn en kestirme yolu Karabað sorununun çözümü yolunda adým atýlmasýdýr. AB ile iliþkilerde de bizden kaynaklanan sorunlar olduðu, ifade özgürlüðü baþta olmak üzere demokrasi açýðýmýzýn çeþitli baþkentlerde kaygý yarattýðý doðrudur.
Ancak AB’nin belli baþlý ülkelerinin Türkiye’yi kültürel nedenlerle aralarýnda görmek istemedikleri, Kýbrýs sorunun arkasýna saklandýklarý da ayný þekilde doðrudur. Suriye sorununun Türkiye muhalefeti desteklemese de yaþanacaðý, Irak’ýn Ankara’nýn politikalarýndan baðýmsýz olarak parçalanma aþamasýna geleceði görülmek zorundadýr.
Türkiye özellikle bölgesinde aðýrlýðý olan etkili bir ülkedir. Fakat etkisi bütün olaylarýn akýþýný deðiþtirebilecek kadar deðildir. Türkiye’nin yapmaya çalýþtýðý sorunlarý kendisine en az zarar verecek þekilde yönetmektir. Bu, hiç hata yapýlmadýðý ya da yapýlmayacaðý anlamýna gelmez. Anlaþýlmasý gereken her devletin hata yaptýðý, hata yapmanýn Türkiye’ye özgü bir þey olmadýðýdýr.
Kaldý ki dünya siyasetinde anlýk baþarýlara ya da baþarýsýzlýklara yer yoktur. Bugün baktýðýmýzda baþarýsýzlýk ya da hata olarak görülen bir politika yarýn baþarý olarak görülebilir. Haber üstünden analiz yapmak, sadece bugüne bakýp bir siyasetin baþarýlý ya da baþarýsýz olduðuna karar vermek yanlýþtýr. Baþarýnýn ölçüsü en son okuduðumuz haberin tonu ve mesajý deðildir.
Baþarý 2008 Gürcistan krizi sýrasýnda Türkiye ile Rusya’nýn karþý karþýya kalmasýný önleyecek inisiyatif geliþtirmek, 2014’de Kýrým’ýn Rusya’ya katýlacaðý belliyken Tatarlar nedeniyle soruna taraf olma tehlikesini atlatmak, 2011’de Libya’dan on binlerce vatandaþýný çok kýsa bir süre içinde tahliye edebilmek, Suriye’deki yaþanan savaþa her türlü provokasyona raðmen askeri anlamda müdahil olmamak, dünya çapýnda milyonlarca insana yardým ulaþtýrabilmektir.
***
Baþarýnýn ölçüsü ülkenin tüm çýkarlarýn dengeleneceði bir siyaset benimsenmesi, siyasetin duygusal hezeyanlara rehin býrakýlmamasý, deðiþen þartlara uyum saðlanmasýdýr. Türkiye elindeki imkanlar ve çevresindeki koþullar dikkate alýndýðýnda son 10 küsur yýlda genel hatlarýyla baþarýlý bir politika izlemiþ, gücünü ve etkisini arttýrmýþ, kendisinden iyi ya da kötü bahsettirmiþtir.
Bundan sonra yapýlmasý gereken hatalardan ders çýkartmak, daha baþarýlý bir politika izlemek, var olan sorunlarýn çözümü için daha fazla çaba harcamaktýr. Yeni baþbakanýn dýþ politikayý iyi bilen biri olma olasýlýðý ve çevremizdeki sorunlarýn yarattýðý fýrsatlar, Türkiye’yi dünya siyasetinde bambaþka bir yere taþýma potansiyelini içinde barýndýrmaktadýr...
