Türkiye tarihinin her döneminden daha fazla çaðdaþ dünyayla buluþuyor þu günlerde; bir de buluþmalar sýrasýnda yol kazalarý yaþanmasa...
Avrupa’nýn kuzeyinden baþlayarak demokratik ülkelerin çoðuna sýçrayan yeni bir kurum ‘ombudsmanlýk’; sonunda bize de ‘kamu denetçiliði kurumu’ adýyla geldi ve geçen haziran ayýnda yasalaþtý. Yasa gereði geçen ay yapýlan seçimde Yargýtay üyesi Nihat Ömeroðlu milletvekilleri tarafýndan ‘baþdenetçi’ seçildi.
Görevi ülkemiz insaný açýsýndan olaðanüstü önem taþýdýðý için kendisine “Hayýrlý olsun” demeye hazýrlanýrken, yeni baþdenetçinin önceki görevinde þimdiki konumuna ters düþen kararlarýn altýna imza attýðý iddiasý ortalýðý sarýverdi.
Meðer gazeteci Hrant Dink’in hayatýný kaybetmesine yol açan süreçteki en büyük yanlýþýn altýnda onun da imzasý varmýþ... Ermeni milliyetçilerini sarsmak için kullanýlan ve fazla zorlanmadan anlaþýlabilen bir metafordan ‘Türklüðe hakaret’ edildiði sonucunu çýkaran Yargýtay kararýný veren yargýçlardanmýþ yeni baþdenetçi...
Olabilir, her insanýn uzak-yakýn geçmiþinde aklýna geldiðinde utandýðý hatalý davranýþlar bulunabilir; insan hatalarýndan ders çýkararak ‘daha iyi’ hale gelebilen varlýktýr. Ancak, ülkemizin ilk baþdenetçisi, henüz koltuðuna oturmadan karþýlaþtýðý itiraz ve eleþtirilere gazeteler aracýlýðýyla getirdiði açýklamalarla, kendisini içinden kolay çýkamayacaðý bir açmaza sokuverdi.
Ayrý üç gazeteye verdiði ve hiçbirini sonradan yalanlamadýðý açýklamalarý birbiriyle çeliþkili çünkü... “Hep adalete titizlikle geçmiþ yargýçlýk hayatýmýn hiç iftihar etmeyeceðim az sayýdaki hatalarýndan biridir” demiþ olsa, kendisini en þiddetli eleþtirenler bile insafa gelebilirdi. Bunu yapmak yerine, önüne gelen dosyayý tam okumamaktan karara esas teþkil eden suçlamayý anlamamaya kadar varan bir dizi kabahati akla düþüren açýklamalar yapmayý yeðledi Nihat Ömeroðlu...
Bu da onu konumunun gerekleriyle ters düþürüyor.
‘Kamu denetçiliði’vatandaþý devlete karþý korumayý öngören bir kurum. Ýdarenin eylem ve iþlemlerini incelemek ve tespit ettiði yanlýþlarý düzelttirmekle görevli. Yasada en dikkat çeken kavram ‘insan haklarý’ bu yüzden... Ýkincisi de ‘adalet anlayýþý’...
Ele aldýðý konularý ‘insan haklarýna dayalý adalet anlayýþý’ içinde incelemesi bekleniyor baþdenetçinin...
Hukuk eðitimi almasa da kafasý çalýþan herhangi bir kiþinin, önyargýlý deðilse, hemen ne demek istendiðini anlayabileceði bir metinden yazarýn kastýnýn tam tersi bir anlamý çýkartan bir hukukçunun ‘baþdenetçi’ makamýný iþgal etmesi bir sorun; ancak öteki sorun daha önemli: Eleþtirilere verdiði cevaplardaki çeliþki ve tutarsýzlýk...
“Ne var bunda?” demeyin, çünkü kurumun amacýyla taban tabana ters bir görüntü bu: Kurum ile kurumun baþý olan baþdenetçi, vatandaþtan gelen þikâyetleri deðerlendirirken devletin ilgili birimlerinin cevaplarýna muhatap olacak; görevi çeliþki ve tutarsýzlýklarý ortaya çýkararak hüküm vermek olan Nihat Ömeroðlu bunu nasýl baþaracak?
Tek hatasý Dink kararý olsa da, kendisini savunmak için seçtiði yol vahim bir hata.
Yeni baþdenetçi yasal emeklilik çaðý geldiði halde seçilmiþ ve adaylýðýný kabul edenlerin gözünden bu durum kaçmýþ.
Hatanýn neresinden dönülürse kârdýr.
