Mýsýr’da devrimin beþinci, darbenin üçüncü yýlýndayýz. Suriye’de Baas rejimine karþý baþlayan isyanýn da beþinci yýlý. Ýsyanýn bir iç savaþa dönüþü ise çok zaman almadý. Esed’in isyaný bastýramayacaðý anlaþýlýnca vekalet güçleri devreye girdi ve isyan bir savaþa dönüþtü.
Doðrusu bunda muhalif unsurlarýn da katkýsý yabana atýlmamalý. Muhalifleri destekleyen Suudi Arabistan’ýn beðenmediði isyancýlara karþý beðendiði isyancýlarý öne çýkaran taktiðinin, muhalif unsurlarýn masada konuþulacak konularý cephede konuþmaya baþlamalarý gibi sebeplerin de muhalifler deyince bin parçalý bir yapýdan söz etmemizde ve isyanýn iç savaþa dönüþmesinde hatýrý sayýlýr katkýlarý oldu.
Gözden kaçan bir etken de Suriye’de isyana kalkýþan yerel unsurlarýn içerisinde “ABD’nin himayesinde bir devrim” fikrine sýcak bakmayanlarýn hiç de az olmadýðý gerçeði. ABD’nin verdiði silahlarý elinden kaptýran guruplarla o silahlarý alýp rejime aðýr kayýplar verdiren eylemleri gerçekleþtirenler arasýnda böyle temel bir farklýlýk vardý.
***
Ýran’ýn, ileri karakolu olarak kullandýðý Hizbullah’ý sahaya sürmesi, Irak’taki Maliki yönetiminden aldýðý destekle birlikte Esed adýna Suriye’de katliamlara baþlamasý ve Suriye isyanýnýn Türkiye’yi de etkileyen bir mezhep parantezine sokulmaya çalýþýlmasý ayrýca zikredilmesi gereken bir husus.
Esed týpký yönetirken yaptýðý gibi devrilirken de mezhebi araçsallaþtýran çok tehlikeli bir stratejiyi hayata geçirdi. Ýran’ýn vaziyet ettiði bir savaþtan baþka ne beklenebilirdi? Esed, Suriye’nin tamamýna hükmedemeyecekse de stratejik yerleri içine alan bir Nusayri devletinde Rusya ve Ýran’ýn valisi olmaya razýydý.
Ýran’ýn cephedeki varlýðý, Rusya’nýn silah yardýmý ve Birleþmiþ Milletler Güvenlik Konseyi’ndeki vetosu yetmedi Suriye isyanýný bastýrmaya. 400 bin insan katledildi, 10 milyon insan yerinden yurdundan edildi. Muhalifler yine de geriletilemedi. Esed imdat çaðrýlarý yapmaya baþladý, Ýran bizzat Rusya’yý yardýma çaðýrdý. Rusya’nýn fiili varlýðýyla birlikte vekalet savaþý da yeni bir form kazandý.
Esed, Ýran ve Rusya ittifakýna en büyük avantajý PYD ve DAEÞ saðladý; Suriye isyanýnýn iç savaþa dönüþmesinin baþ aktörleri olarak...
Bu iki unsurun denkleme girdiði andan itibaren ABD’nin Suriye konusundaki kafa karýþýklýðýna da kullanýþlý bir mazeret bulunmuþ oldu. DAEÞ, PYD ve rejimin elini güçlendirecek eylemler yaptý. En büyük zararý ise muhaliflere oldu.
***
Peki, Cenevre sürecinin baþlayacaðýnýn konuþulduðu þu günlerde Suriye için, çözüm yakýn mý gerçekten? Buna evet diyecek bir Allahýn kulu var mý acaba?
Arap Baharý’nýn ortaya çýkardýðý dinamiði görmezden gelen, Suriye’de kendine göre seküler aktör beðenen ve Türkiye’nin uyarýlarýný dikkate almayan Batý ne kadar oyun kurucu olabilir?
Hanedanlýklarýn, diktatörlüklerin saðladýðý konforlu iliþkiyi seküler aktörlerle ikame etmeye çalýþan Batý, oradan bakýnca Ortadoðu olarak gözüken bu coðrafya ile saðlýklý bir iliþki kurabilir mi?
Mýsýr’da devrimin darbe ile Suriye’de de iç savaþ ile yok edilmesine göz yuman tam da bu seçmeci anlayýþ deðil mi?
Gerçek ile yüzleþmekten korkan, kendisi için hak gördüðü demokrasiyi Müslüman halklara çok gören bu yaklaþýmýn buralarda da temsilcileri var.
Mýsýr’da Mursi’nin darbe ile devrilmesini müstahak bulanlarýn demokrasi adýna yaptýklarý eleþtirileri hatýrlayýn. Bazý anayasa maddelerinden ötürü Mursi’ye darbe sopasý gösterenler Mýsýr’da demokrasinin tümden askýya alýndýðý Sisi dönemine tek kelimeyle itiraz etmediler.
Suriye’de neyin eþiðinde olduðumuz ise Arap Baharý’nýn ortaya çýkardýðý yeni toplumsal ve siyasal psikolojiyi iyi okuyup okumadýðýmýzla alakalý. Bunu görmezden gelen her analiz, her rapor çöp olmaya mahkumdur. Ýster ABD’nin en etkili kurumlarýnca hazýrlanmýþ olsun isterse ayný anda hem Rusya’yý hem ABD’yi hem de Ýran’ý memnun etsin fark etmez...
