Kurban bayramý geride kaldý. Ancak bazý iþyerlerinde hizmetlerin devamlýlýðýnýn esas olmasý veya ihtiyaç nedeniyle bayramda da çalýþýldý. Ýþte bayramda tatil yapmayarak çalýþanlar, normal ücretlerinin haricinde, çalýþtýklarý günlerde ilave bir günlük ücrete de hak kazanýyor.
Bayram günlerinde çalýþmayanlara, bir iþ karþýlýðý olmaksýzýn o günün ücretleri tam olarak, çalýþmalarý halinde ise çalýþýlan her gün için bir günlük ücreti ödenmektedir. Tabi ki bu tutar, iþ sözleþmesi ya da eki belgeler ile iþyeri uygulamasýyla iþçi lehine olmak üzere artýrýlabiliyor. Yani sözleþmeyle iþçiye bu günlerde daha fazla ödeme yapmak mümkün.
Ýþ Kanunu’na göre bayramda çalýþanlar, iþverenlerinden her gün için ek bir yevmiye daha almasý gerekmektedir. Bu noktada, tek bir istisna, iþ sözleþmelerinde, ulusal bayram ve genel tatil günü çalýþmasý ücretleri aylýk ücrete dahil edilmiþ ise ve ücreti buna yeterli ise, ayrýca bugünlerde çalýþanlara ulusal bayram ve genel tatil günü çalýþmasý ücreti ödenmeyecek.
Bayramda altýn yardýmlarýna dikkat!
Bazý iþverenler, bayramlarda çalýþanlarýna altýn yardýmýnda bulunabilmektedir. Bu tip yardýmlar, sosyal güvenlik, iþsizlik primi ile gelir ve damga vergilerine tabi olup, bordroda brütleþmektedir.
Yine bazý iþverenler tarafýndan “kurban eti” yardýmý da yapýlmaktadýr. Bu yardým, SGK priminden muaf olup, gelir ve damga vergisine tabidir. Yine eðer kurbanlýk alýnmasý için nakit olarak para yardýmý yapýlýyorsa, bundan Gelir ve Damga Vergisi’ne ek olarak SGK primi de kesilmesi gerekecektir.
Bayram tatili nasýl artýrýlýr?
Vatandaþlarýmýz, bayram günleri ile hafta sonlarý sýklýkla birleþtirmekte ve iþyerlerinden izin alarak, tatile, ailelerin yanýna, memleketlerine gitmektedirler.
16 Eylül günü için izin alan çalýþanlar, iþyerlerinde 5 gün ya da 6 gün çalýþýp çalýþýlmadýðýna bakýlmaksýzýn, 2 gün izin kullanmýþ sayýlýr.
4857 Sayýlý Ýþ Kanunu’nun 46. Maddesi gereðince, “iþyerlerinde, iþçilere tatil gününden önce 63 üncü maddeye göre belirlenen iþ günlerinde çalýþmýþ olmalarý koþulu ile yedi günlük bir zaman dilimi içinde kesintisiz en az yirmidört saat dinlenme (hafta tatili) verilir” denilmektedir.
Yine, ayný hükmün devamýnda; “Çalýþýlmayan hafta tatili günü için iþveren tarafýndan bir iþ karþýlýðý olmaksýzýn o günün ücreti tam olarak ödenir” denilmektedir.
Ýþ Kanunu’nun ilgili hükmünde belirtildiði gibi, hafta tatili 1 gün (24 saat) olarak belirlenmiþ olup, bu hafta tatilinin hangi gün kullanýlacaðý, iþverenliðimiz yönetim yetkisindedir.
Ýþ Kanunu’nun 63. Maddesi’ne göre “Taraflarýn anlaþmasý ile haftalýk normal çalýþma süresi, iþyerlerinde haftanýn çalýþýlan günlerine, günde onbir saati aþmamak koþulu ile farklý þekilde daðýtýlabilir” denilmektedir. Ýþ Kanunu’nun bu hükmüne göre, iþverenliðimiz tarafýndan bazý iþyerlerinde 6 gün bazý iþyerlerinde 5 gün çalýþma sistemi kurulmuþtur. Ancak ilgili mevzuat hükümleri de dikkate alýndýðýnda, 6. günün iþgünü niteliðini koruduðu açýktýr.
Yýllýk ücretli izne iliþkin Ýþ Kanunu’nun 56. Maddesi’ne göre “Yýllýk ücretli izin günlerinin hesabýnda izin süresine rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri izin süresinden sayýlmaz.”
Hükümde de ifade edildiði üzere; yýllýk ücretli izinden sadece ulusal bayram ve genel tatil ile hafta tatilleri dikkate alýnmaz.
4857 Ýþ Kanunu’nun 46. Maddesi’nin gerekçesinde de “Madde metninden, çalýþýlmadýðý halde iþ sürelerinden sayýlan hallerle ilgili üçüncü fýkranýn (a) bendinde yeni getirilen iþ süreleri sistemine göre cumartesi günleri çalýþýlýp çalýþýlmadýðýna bakýlmaksýzýn iþgünü sayýldýðýndan ve cumartesi günü yarým gün çalýþýlmasýnýn da artýk bir anlamý olmadýðýndan, cumartesi gününe iliþkin cümle çýkarýlmýþtýr” ifadesi yer almaktadýr.
Buna göre, cumartesi çalýþýlýp çalýþýlmadýðýnýn bir önemi olmaksýzýn, iþgünü sayýlmaktadýr. 6. gün olarak çalýþýlmayan, ancak hafta tatili olmayan ve mevzuata göre iþ günü sayýlan cumartesi günü, yýllýk ücretli izin süresinden sayýlmaktadýr.
Dolayýsýyla, çalýþanlar tarafýndan kullanýlan ücretli yýllýk izinlerde, cumartesi günü, yýllýk ücretli izinden sayýlmaktadýr.
