Özellikle kamu çalýþanlarýna verilen 9 günlük idari izinle birlikte birçok kiþinin Kurban Bayramý’ný memleketinde veya tatil bölgelerinde aldýklarýný görüyoruz.
Burada bir hususu açýkça belirtmek lazým, söz konusu idari izinli sayýlmaya iliþkin düzenleme Kamu Kurum ve Kuruluþlarýnda çalýþan personeli ilgilendirmektedir. Kamu kurumlarýndaki nöbetçi personel ile acil iþ ve iþlemler yürütülmekte, kamu çalýþanlarýnýn önemli bir kýsmý bu kapsamda idari izinli sayýlmaktadýr. Ýdari izinde kamu kurumlarý az sayýda nöbetçi personelle hizmet vermeye devam etmektedir.
Özel sektöre ait iþyerlerinde çalýþanlar içinse söz konusu kapsamda idari izinli sayýlmaya iliþkin bir zorunluluk yoktur. Özel sektör çalýþanlarý için bayram tatili 31 Aðustos 2017 Perþembe günü saat 13.00’ten itibaren baþlayacak olup, özel sektör iþyerleri 2.5 günlük idari izin kapsamýnda deðildir.
Dileyen özel sektör iþyerlerinin bu günlerde personelini yýllýk izne çýkarabilmeleri mümkün olduðu gibi, çalýþanlar tarafýndan yýllýk izin talebi de olabilecektir. Ayrýca bugünlerde çalýþýlmayarak 2 ay içinde telafi çalýþmasý da yapýlabilecektir.
Kimlere ilave ödeme var
Elbette iþin gereði veya görevin gerektirdiði durumlarda bazý çalýþanlar bayramda da iþlerine devam etmek zorunda kalýyor.
Örneðin, hastaneler, oteller, cafe-restaurant ve yiyecek içecek iþyerleri, güvenlik görevlileri, belediye hizmet iþçileri, çaðrý merkezleri gibi günün 24 saati müþterilerine hizmet veren iþyerlerinde çalýþanlar için bu çalýþmalarý karþýlýðýnda ilave bir ödeme yapýlmasý gerekecektir.
Kurban Bayramý; Arife günü saat 13.00’ten itibaren (4,5 gün) genel tatil (dini bayram) olup, bu günlerde iþçilerin çalýþmamasý asýldýr.
Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde iþyerlerinde çalýþýlýp çalýþýlmayacaðý toplu iþ sözleþmesi veya iþ sözleþmeleri ile kararlaþtýrýlýr. Sözleþmelerde hüküm bulunmamasý halinde söz konusu günlerde çalýþýlmasý için iþçinin onayý gereklidir.
Ýþveren iþyerinde veya bankaya yaptýðý ödemelerde iþçiye ücret hesabýný gösterir imzalý veya iþyerinin özel iþaretini taþýyan bir pusula vermek zorundadýr. Bu pusulada ödemenin günü ve iliþkin olduðu dönem ile fazla çalýþma, hafta tatili, bayram ve genel tatil ücretleri gibi asýl ücrete yapýlan her çeþit eklemeler tutarýnýn ve vergi, sigorta primi, avans mahsubu, nafaka ve icra gibi her çeþit kesintilerin ayrý ayrý gösterilmesi gerekir (4857/37.md).
Ulusal bayram ve genel tatil gününün ayný zamanda hafta tatiline denk gelmesi halinde, bordroda hafta tatili olarak gösterilmesi uygun olacaktýr. Bu durumda da hafta tatiline denk gelen ulusal bayram ve genel tatil gününde çalýþýlmamasý durumunda ilave bir ödeme yapýlmasýna gerek yoktur. Ancak, ulusal bayram ve genel tatil gününde çalýþýlmasý halinde ilave ücret ödenmesi gerekecektir. Ayrýca, hafta tatiline denk gelen ulusal bayram ve genel tatil gününde çalýþýlmasý halinde yüzde elli zamlý ücret ödenmesi gerekecektir.
Ýþ Kanunu kapsamýna giren iþyerlerinde çalýþan iþçilere, kanunlarda ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalýþmazlarsa, bir iþ karþýlýðý olmaksýzýn o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalýþýrlarsa ayrýca çalýþýlan her gün için bir günlük ücreti ödenir. Yüzde usulünün uygulandýðý iþyerlerinde iþçilerin ulusal bayram ve genel tatil ücretleri iþverence iþçiye ödenir (4857/47.md).
Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalýþan iþçilere, bu günlere iliþkin olarak mutlaka ücret ödenmesi gerekir, bayramlarda yapýlan bu çalýþmalar karþýlýðý zamlý ücret yerine serbest zaman veya bir baþka gün izin verilmesi doðru deðildir. Yani, ulusal bayram ve genel tatil günleri için serbest zaman uygulamasý öngörülmemiþtir. Bu nedenle ulusal bayram ve genel tatil günlerinde serbest zaman uygulanmasý mümkün olmayýp, mutlaka ilave ücret ödenmesi gerekmektedir.
Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalýþan iþçilere ilave bir yevmiye ücreti ödemeyen iþverenlere idari para cezasý uygulanacaðýna yönelik Ýþ Kanunu’nda açýk bir hüküm yoktur. Ancak bu konuda Çalýþma ve Sosyal Güvenlik Bakanlýðý Ýþ Müfettiþleri tarafýndan yapýlan denetimlerde “ücret ile bu kanundan doðan veya TÝS’ten ya da iþ sözleþmesinden doðan ücreti kasten ödememek veya eksik ödeme” gerekçesi ile Ýþ Kanunu’nun 32. maddesine muhalefetten ayný kanunun 102/a maddesi gereðince 2017 yýlý için bu durumdaki her iþçi ve her ay için 167.- TL idari para cezasý verilmektedir.
Tüm okurlarýmýzýn mübarek Kurban Bayramýný kutluyor, Dünya’da yaþanan acýlarýn, zulümlerin ve katliamlarýn son bulmasýný; barýþ, dostluk, kardeþlik ve huzur dolu bir bayram geçirmenizi diliyorum.
