Seçim öncesinde sýkça gündeme getirilen bir konu 'bedelli askerlik'ti. Milyonlarca genç, bedelli askerlik talebinde bulunmuþ, Cumhurbaþkanýmýz Sayýn Recep Tayyip Erdoðan ise 'seçim sonrasý görüþebileceklerini' ifade etmiþti.
Seçimlerin ardýndan uzun bir süredir gençlerin beklentisi olan bedelli askerlik yeniden gündeme geldi. Nitekim dün, AK Parti Grup Baþkanvekili sayýn Bülent Turan, bedelli askerlikle ilgili düzenleme hakkýnda basýn toplantýsý düzenledi. Bedelli askerlik düzenlemesinin Meclis Baþkanlýðý’na sunulacaðýný, düzenlemede 25 yaþ sýnýrý, 28 gün askerlik süresi ve 15 bin lira bedel öngörüldüðünü açýkladý. Bedelli askerlikten yararlananlar 28 gün temel askerlik eðitimine tabi tutulacaklar. Bedelli askerlikten 31 Aralýk 1993 öncesi doðanlar yararlanacak. Yurt dýþýnda bulunan vatandaþlarýmýz için 2000 Euro'luk bir bedel söz konusu olacak ve uzaktan eðitim ile bir eðitim almýþ olacaklar. Kamu çalýþmalarý ücretsiz izinli sayýlacak.
Öncelikle belirtilelim ki '25 yaþ-15 bin TL-28 günlük askerlik hizmeti' henüz tasarý aþamasýnda. Bu konu TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda görüþülecek ardýndan da Meclis Genel Kurulu’na gelecek. 28 günlük askerlik hizmetine yönelik düzenleme öncelikle komisyonun, daha sonra da Meclis Genel Kurulu'nun takdirinde olacak.
Bedelli askerlik ile ilgili bekleyen sayýsýnýn 1 milyon 250 bin kiþinin üzerinde olduðu söyleniyor. Özellikle iþ ve mesleki düzenlerini saðlamýþ, eðitimlerini ve kariyer planlarýný devam ettirenlerin bedelli askerliði tercih ettikleri görülüyor. 25 yaþ ve 15 bin TL öngörüsüyle beraber 28 günlük askerlik hizmeti sosyal medyada çokça eleþtirilen bir konu oldu.
Elbette devletin ve TSK’nýn ihtiyaçlarý doðrultusunda bir düzenleme yapýlacak. Ancak burada gençlerin bizlere ilettikleri taleplerini dile getirmek istiyorum.
Bedelli askerlik müjdesi bekleyen birçok genç, zaten altý ay yapýlan askerlik süresinin çalýþtýklarý iþyerinden ayrýlmamak için bedelli askerliði tercih ettiklerini, 28 günlük askerlik süresinin zorlayýcý olacaðýný, özellikle 28 günlük askerlik süresince bedelli askerlik nedeniyle iþ ve istihdam düzenlerinin bozulacaðýný belirtiyorlar.
Bir önceki bedelli askerlikte fiilen askere gidilmeden askerlik yapýlmýþ sayýlmýþtý.
Belki yine bu yönde ihtiyaçlarý karþýlamak üzere ya fiilen askere gidilmeden askerlik yapýlmýþ sayýlmasý ya da uzaktan eðitim veya hafta sonlarýnda en yakýn askeri birlikte temel eðitimi alabilecek þekilde bir düzenleme düþünülebilir.
Bu durum, iþverenler açýsýndan da bu konu merak konusu oldu. “Bedelli askerlik yapmak için iþten uzaklaþacak/ayrýlacak çalýþanlarýn haklarý neler olacak? Kýdem Tazminatý alýnabilecek mi?” veya “28 günlük askerlik süresinde ücretsiz izin, yýllýk izin gibi seçenekler kullanýlabilecek mi?” gibi sorularýn cevaplarý merak ediliyor.
Yapýlan açýklamalarda, kamuda ve özel sektörde çalýþanlarýn askerlik hizmeti noktasýnda müracaat etmeleri durumunda bu kanun kapsamýnda deðerlendirileceði ve kendilerinin ücretsiz izinli sayýlacaklarý, iþ sözleþmelerinin fesholmayacaðý, 28 günlük temel askerlik eðitimini yerine getirebilecekleri belirtiliyor.
Tasarýda düzenlendiði gibi çalýþanlarýn ücretsiz izinli sayýlmalarý veya daha önceki bedellide olduðu gibi fiilen askerlik yapýlmamasý durumunda kýdem tazminatýna hak kazanýlmayacaðýný belirtelim.
Ancak bu þekilde ücretsiz izinli sayýlma söz konusu olmazsa “28 günlük” fiilen askerlik yapýlmasý halinde, çalýþan 1 yýl ve daha fazla kýdeme sahipse çalýþma þartýný saðlamýþsa askerlik nedeniyle iþ sözleþmesini sona erdirebilir ve kýdem tazminatý alabilir. Yani, 28 gün temel askerlik hizmeti yapýlmasý durumunda fiili bir askerlik hizmeti gerçekleþeceðinden, kýdem tazminatýna da hak kazanýlacaktýr.
1475 Sayýlý Ýþ Kanunu’nun 14. Maddesi'ne göre; “c) Muvazzaf askerlik dolayýsýyla iþ sözleþmesinin feshedilmesi durumu” kýdem tazminatý almaya hak kazanýlan hallerden biridir. Ancak, ancak ihbar tazminatý alamaz.
Muvazzaf askerlik bittikten sonra iki ay içerisinde çalýþan eski iþine dönmek için iþverene baþvuru yapabilir. Böyle bir baþvuruda iþveren, eski iþleri veya benzeri iþlerde boþ yer varsa derhal, yoksa boþalacak ilk iþe baþka isteklilere tercih ederek, o andaki þartlarla iþe almak zorundadýr. Çalýþaný iþe alabilecek durumda olmasýna raðmen, iþe almayan iþveren, eski çalýþanýna üç aylýk ücret tutarýnda tazminat ödemekle yükümlü olacak.
