Genç insanýn 8 sorumluluðu yazý dizisine devam ediyorum. Daha önceki yazýlarýmda varoluþun anlamýný kavramak, entelektüel bir zihin geliþtirmek, ahlaklý ve erdemli davranýþlar geliþtirmek, sosyal baðlar inþa etmek, kendini geliþtirmek, akademik ve mesleki kariyer kurmak baþlýklarýnda yazmýþtým.. Bugün 7. Sorumluluk olan, “bedeni eðitmek ve saðlýðý korumak” konusunda yazacaðým.
Nasýl varoluþ ve hayata karþý bir yaþam felsefemiz olmasý gerekiyorsa, bedenimize karþý da bir inanç ve tutumlara ihtiyacýmýz var. Ýnsanýn temel sorumluluklarýndan biri de bedeniyle saðlýklý bir iliþki kurmasý. Üzerine çalýþýlmýþ ve karar kýlýnmýþ bir beden anlayýþý olmaksýzýn, ruhsal ve bedensel açýdan saðlýklý bir hayat yaþamak zor.
Ýnsanýn kendi bedeni ile iliþkisinin hem fiziksel hem de psikolojik boyutu var. Bedeni güçlendirmek ve saðlýðý geliþtirmek fiziksel boyut ile iliþkili iken, beden algýsý psikolojik boyutla iliþkili. Doðayla uyumlu yaþam ve uyku düzeni ise hem bedensel hem de psikolojik boyutla iliþkili.
Bedeni eðitmek ve güçlendirmek
Bedenimize emek vererek onu daha becerikli, fonksiyonel ve güçlü hale getirebiliriz. Bu anlamda eðitimli beden veya eðitilmemiþ bedenden bahsedilebilir. Kendimizi giderek geliþtirdiðimiz düzenli bir fiziksel egzersiz içinde bulunmak veya spor yapmak kiþide akýþ yaþantýsý oluþturur. Eðitilmiþ bedenin aktiviteleri bizi hem bedenen hem ruhsal olarak daha iyi hale getirir.
Saðlýðýný geliþtirmek
Dünya Saðlýk Örgütü’nün saðlýkla ilgili en güncel kavramlarýndan biri “saðlýðý geliþtirmek” (health promotion). Saðlýðý geliþtirmek, hasta olmamak ve saðlý kalmak için gereken davranýþlarý alýþkanlýk haline getirilmesini gösterir. Örneðin saðlýklý beslenmek, sigara ve uyuþturucu maddelerden uzak durmak, fiziksel aktiviteler içinde olmak, uyku düzenine sahip olmak saðlýðý geliþtirme kavramý ile uyumludur. Modern týptaki tüm ilerlemelere raðmen kronik hastalýklarýn halen ortadan kaldýrýlmasý pek mümkün deðil. Ama hastalýklarýn oluþmasýný engellemek bir çok hastalýk için gayet mümkün.
Doðayla uyumlu yaþam
Ýnsan doðanýn bir parçasý. Ýnsan uyku düzeni güneþe göre ayarlanmýþtýr. Uykumuz doðanýn ritmiyle normalde uyumludur. Saðlýklý bir uykunun ilk iþareti güneþ ýþýklarýyla beraber uyanýk olmaktýr. Gecenin karanlýðýnda, yatsýdan sonra, uyumamýz gerekir. Modern hayat doðayla uyumlu biyolojik saatimizi bozucu özelliklere sahip. Evlerimize geç saatlerde gelecek meþguliyetler var. Gece bizleri uyanýk tutacak televizyon ve sanal dünya aktiviteleri mevcut.
Toplumda bir çok kiþi geceleri gündüz, gündüzleri gece yapmýþ durumda. Bu uyku düzeni deðiþimi hem beden fizyolojimizle ters hem de gündelik hayatýn akýþý ile ters. Uyku uyanýklýk ritminin bozulmasý neredeyse her zaman kiþiye ruhsal ve bedensel zarar verir. Kendimizi doða ile uyumlu bir uyku uyanýklýk içinde tutmak için özel bir gayret içinde olmak gerek.
Beden algýsýný iyi tutmak
Ergenlik döneminde baþlayan ruhsal sorunlarýndan biri de beden algýsý ile ilgili problemlerdir. Bu dönemde beden algýsý ile ilgili en sýk iki problem oluþabilir. Ýlki, kilo ile ilgili olarak Anorexia veya Bulimia Nevroza denen yeme bozukluklarý. Diðeri ise adýna “Beden Dismorfik Bozukluk” denilen, kiþinin bedeninin bir parçasýna kafasýný taktýðý rahatsýzlýk halidir. Örneðin bu kiþiler kaþlarýný, burunlarýn veya diþlerini kafaya takarak, sürekli aynaya bakar hale gelirler. Bu hale gelmiþ genç bir insan hayatýn diðer yönleriyle ilgilenmeyi býrakýp, bedeninin bir parçasýnýn nasýl göründüðü ile ilgili meseleye sýkýþýp kalabilirler. Halbuki beden algýmýz pozitif olduðunda, psikolojimiz ile beden algýmýz uyuþtuðunda kaygýdan ziyade esenlik içinde olmak daha kolay.
