Televizyonculukta fikir üretme sorunu giderek büyüyor. Bizde tutan bir dizi ya da yarışmanın hemen bir benzeri yapılır ya, dünyada da durum pek farklı değil. Bunun son dönem örneklerini belgesel kanallarında da görmeye başladık.
Mesela terk edilmiş depoların açık arttırmada satılması işinin yarattığı etkiyi ilk fark eden History Channel olmuştu şimdi bir sürü belgesel kanalında benzer ya da aynı tarz yapımlar var.
Buna karşın Alaska’da yer ve deniz altında altın arama işinin değerini ilk anlayan Discovery Grubu olmuştu şimdi diğer kanallarda da benzer altın arama maceralarının belgeselleri yapılıyor.
National Geographic, Atlantik’te mavi orkinos avının belgesel serisini yapmaya başlamıştı,şimdi benzer programlar diğer kanallarda da başlıyor.
Birinde köpek eğitmenleri mi dikkat çekti diğerinde hemen kedi eğitmeni serisi başlıyor.
Hemen hepsinde eski arabaları alıp restore etmeye dair işler var. Buna karşın belgesel kanallarının taklit edilmeyen ve kimliği haline gelen yapımlar da var.
Mesela National Geographic’te Uçak Kazası Raporu, Discovery Channel’da Ölümcül Av ilk aklıma gelenler...
***
Son dönem yaşanan format sıkıntısına en iyi çarelerden biri illüzyonistlerin çektikleri belgeseller oldu.
Londra’da yaşayan Dynamo tahminen bunların en başarılısı. Adam Discovery Channel’a belirli sayıda program çekti ve resmen efsane haline geldi.
Sonra bir dönem yoktu şimdi tam bir anlaşma yapılmış olmalı ki TLC’de yeni bölümleri yayınlanıyor.
İnanılmaz bir adam, yuttuğu kolyeyi, karnından falan çıkartıyor.
Başka belgesel kanalları benzer işler denediler, gösterilerin arkasındaki sırları açıklayan programlar da yapıldı ama Dynamo etkisini kimse sağlayamadı.
Yani taklit edilen formatlar aslını yaşatmaktan ve hatırlatmaktan başka bir işe de yaramıyor....
***
Bu anlamda Türkiye’de yerli iki belgesel kanalı da farklılık yaratabiliyor.
İz Tv’yi seyrederim, tekrar program sayısı giderek artmaya başladı, üzülmüyor değilim.
TRT Belgesel oldukça farklı işler yapmaya başladı. Mesela askerlikle ilgili belgesel serileri de yürüyor, Mete Yarar’ın Şahit Olun serisi de...
Yayınladıkları yabancı belgesellerin arasında iyi olanlar da var ama belki lokomotif bir iş lazım.
Daha garibi, Türkiye’deki haber kanallarının da belgesel kanallarından yapımları ekrana getirmesi.
Mesela Cnn-Turk’ün yayınladığı ve insanlık tarihini anlat belgesel daha önce History Channel’da yayınlanmıştı.
Aslında şu an Türkiye’de ekranda olmayan harika bir belgesel kanalı var, o da History 2 Digiturk kapasite sorunu nedeniyle yayın hakkı alımını 2016’a bırakmıştı, bakalım alacaklar mı?
***
Televizyonculukta daha çok yaratıcı fikre ihtiyaç var.
Yoksa Gürcistan’da O Ses Gürcistan, Türkiye’de O Ses Türkiye seyrediliyor ve televizyon tek tip insan yaratmada halen çok fazla etkili oluyor...
