Bir süredir “Her Film Politiktir” baþlýðý altýnda yaptýðým atölye çalýþmasý nedeniyle tarihi propaganda filmlerini tekrar tekrar izledim. Totaliter rejimlerin “Ne müthiþ milletiz, devletimiz neler de baþardý” böbürlenmelerini, seferberlik ruhu yaratmak için savaþ döneminde çekilenleri, ancak sinemalarda izlenebilen haber filmleri döneminde halka olan bitenin ancak bir bölümünü gösteren sansürlü kayýtlarý...
Bir zamanlarýn politik ajitasyon aracý olan belgesel nasýl da özgürleþti, geliþti ve bugünün dünyasýnda gerçeðin temsilcisi haline geldi! Televizyonlara karþý ciddi bir alternatif oluþturuyor belgesel sinema. O yüzden Pera Film’in 11 - 22 Ocak tarihleri arasýnda düzenlediði “Gerçekleri Konuþalým” baþlýklý belgesel programýný kaçýrmayýn derim!
***
Üretim araçlarý sadece devletlerin ya da büyük sermayenin elindeyken bile dünyanýn dört bir yanýnda gerçeði arayan belgeselciler mevcuttu, elbette. Hem de sinemanýn ilk günlerinden bu yana görüntü avcýlýðý yaparak yirminci yüzyýlýn en önemli arþivlerini oluþturdular. Onlarýn yaptýðý iþin önemini kavrayan politikacýlar belgeseli gerçeði tahrif etmek için kullanmayý becerdi... Yine de belgesel sinemacýlarýn açtýðý yolda bugün tarihin ve günümüzün gözden kaçan birçok meselesine ýþýk tutan, olaylarýn ve kiþiliklerin derinliðine inen filmler izleyebiliyoruz.
Pera Film’in Ýngiltere’deki daðýtýmcý þirket Dogwoof iþbirliðiyle hazýrladýðý “Reality Bites / Gerçekleri Konuþalým” kapsamýnda altý önemli yapým gösterime sunulacak: Errol Morris’in “Tabloid”, Beeban Kidran’ýn “In Real Life / Gerçek Hayatta”, Eugene Jarecki’nin “The House I live In / Yaþadýðým Ev”, David Redmon ve Ashley Sabin’in “Girl Model / Kýz Manken”, Jeanie Finlay’in “Sound it Out / Kulak Ver” ve Jerry Rothwell’in “Town of Runners / Koþucular Kasabasý”.
Bu filmler arasýnda bir numaram elbette en yeni Errol Morris filmi “Tabloid”. Morris’in belgeselleri insaný ve zamaný anlamaya ve anlatmaya azmetmiþ titiz araþtýrmacýlýðýyla tarihten psikolojiye sosyal bilimlere hizmet eder. “Tabloid” ‘70’li yýllarda tabloid gazetelere sýk sýk manþet olan Joyce McKinney’in tuhaf hikayesini bizzat kendisi aracýlýðýyla anlatýyor. McKinney, Wyoming Güzeli seçilmiþ, bir Mormon öðrenci olan Kirk Anderson’a aþýk olmuþ... Anderson ortadan kaybolunca üç iþte birden çalýþýp bir özel dedektif aracýlýðýyla onu aramýþ, alýkonulduðunu iddia ettiði bir tarikattan kurtarmýþ ama gerisi karanlýk... Morris’in sinemasýna aþina olanlar onun bu öyküyü nasýl bir arkeolojik kazý haline getirdiðini tahmin edebilir...
Özellikle ebeveynlere önereceðimiz bir belgesel “In Real Life / Gerçek Hayatta”. Bir sosyal medya aðýnýn içine doðan gençlerin sanal alemi nasýl algýladýklarýný irdeliyor. Biz yetiþkinlerin kolay kolay kavrayamayacaðý bir ruh hali içindeler ve gerçeklikle temaslarý farklý. Beeban Kidran, þirketlerin onlarý nasýl sömürdüðüne dikkat çekiyor.
“The House I live In / Yaþadýðým Ev” ise ABD’nin uyuþturucuyla savaþýnýn neden sonuç vermediðine odaklý. Milyonlarca kiþinin tutuklanýp cezaevi iþletmeciliðinin bir endüstri haline gelmesine yarayan operasyonlara raðmen ABD’nin nasýl hala dünyanýn en çok çeþitli, en ucuz ve en kolay uyuþturucu bulunan ülkesi olduðunu sorguluyor.
“Girl Model / Kýz Manken”de Sibirya’nýn bir köyünde keþfedilen ve Tokyo’da iþ bulan 13 yaþýndaki Rus mankenin hayatý üzerinden moda endüstrisinin bu kolunu ele alýyor. “Sound it Out / Kulak Ver” ‘megastore’lar her yeri kaplarken Kuzeydoðu Ýngiltere’deki son plakçýnýn bir tür kültürel sýðýnak haline geliþini anlatýyor. Ben Kadýköylülere ithaf ediyorum!
“Town of Runners / Koþucular Kasabasý” da ilginçlikte yukarýdakilerden aþaðý kalmaz hatta uzun mesafede onlarý geçer! Efsanevi Etiyopyalý maratoncularýn kaynaðýna iniyor. Bir köyden çýkýp yetiþmeleri sürecini sergiliyor.
Pera Film sinemaseverlere de maraton koþturmaya kararlý anlaþýlan!
