Geçtiðimiz gün Gaziantep'te 6. kattan atlayarak yaþamýna son veren 25 yaþýndaki sözleþmeli öðretmen Saadet öðretmenin geride býraktýðý mobbing mesajý beni derinden etkiledi.
“Her gün pamuk ipliðine baðlýsýnýz sözünden býktým usandým, ben yapamadým mobbinge uðramaktan” diye yazmýþ saadet öðretmenim.
Gencecik bir öðretmenin en deðerli þeyi olan canýný vermek zorunda kaldýðý mobbing baþta kamu ve özel kurumlar, saðlýk kurumlarý, okullar ve üniversiteler olmak üzere bir çok iþyerinde en aðýr þekilde mobbing uygulanýyor. Ve maalesef çoðu zaman mobbing uygulayýcýsý bunun farkýnda olmuyor. Mobbing, bir anlýk davranýþtan ziyade sistematik taciz þeklinde ortaya çýkar.
Toplumun büyük bölümünün pek bilmediði mobbing insan onuru ve haysiyetini olumsuz etkileyen, kiþileri intihara kadar sürükleyen, iþyerinde çalýþanlarýn bir baþka kiþiye ve/veya kiþileri rahatsýz edici, ahlak dýþý ve sistematik söz ve davranýþlarla taciz etmesidir.
Mobbing özellikle hiyerarþik bir yapýlaþmanýn olduðu gruplarda, zayýf bir kontrolün olduðu kurumlarda güçlünün altta kalanlara psikolojik yollardan baský yapmasýdýr. Mobbinge maruz kalan kiþiler gördükleri zararýn büyüklüðü ve etkisiyle, iþlerini yapamaz duruma gelmektedirler.
Çalýþma yaþamýnda, iþyerinde bireylere genellikle üstleri, bazen de eþit düzeydeki çalýþanlar veya astlarý tarafýndan sistematik biçimde uygulanan her tür kötü muamele, tehdit, þiddet, aþaðýlama gibi davranýþlarý ifade eden davranýþlarýn tümüdür.
Mobbingin en belirgin özellikleri;
• Kasten uygulanmasý,
• Sistemli bir biçimde tekrar etmesi,
• Belli süre devam etmesi,
• Çalýþaný yýldýrýp uzaklaþtýrmayý amaçlamasý þeklinde sýralanabilir.
Mobbing genellikle iþverenler tarafýndan, Ýþ Kanunlarýnýn iþçiyi koruyan tazminat ve iþe iade hükümlerinden kurtulmak için iþçiyi istifaya zorlamak þeklinde sistematik olarak uygulanmakta ve bu süreçte mobbinge maruz kalan iþçi çoðu zaman psikolojik açýdan ciddi zararlar görmektedir. Mobbing davranýþlarýna örnekler;
• Ýþyerinde çalýþanlarýn ve iþverenlerin iþçiyle konuþmamasý,
• Her tür kötü muamele, tehdit, þiddet, aþaðýlama,
• Ýþveren tarafýndan ifade edilme fýrsatýnýn sýnýrlanmasý,
• Azarlanma, küçük düþürülme,
• Yapýlan her þeyin sürekli eleþtirilmesi,
• Diðer iþçilerle konuþulmasýna meydan verilmemesi ve görüþme hakkýndan yoksun býrakýlma,
• Çalýþan iþ ortamýnda yokmuþ gibi davranýlmasý, iletiþimin kesilmesi, Diðer çalýþanlarýn iþçiyle konuþmasýnýn yasaklanmasý,
• Ýtibara saldýrý, asýlsýz söylenti, hoþ olmayan imalar,
• Alaya alýnma,
• Görevlerin kýsýtlanmasý, sürekli yeni görevler verilmesi ve kýsa zamanda sonuçlandýrýlmasýnýn istenmesi,
• Oda ve çalýþma koþullarýnýn kötüleþtirilmesi, hakaret vs.
Uzun süre bu tür davranýþlara maruz kalan kurbanlarýn gelebileceði son aþama, istifa ederek iþten ayrýlmak ve ekonomik olarak zarar görmek deðildir. Saadet öðretmen olayýnda olduðu gibi, fiziksel ve ruhsal olarak da zarar görmek ve hatta intihar edildiði görülmektedir.
Mobbinge karþý baþta üniversite, eðitim ve saðlýk kurumlarý olmak üzere yöneticiler olmak üzere, herkesin daha dikkatli olmasý ve mobbingin çalýþanlarý intihara kadar götüren ve esasen mobbingin suç olduðunun bilinmesi lazým.
