Sosyal güvenlik reformu olarak adlandırılan 5510 Sayılı Kanunla getirilen önemli düzenlemelerden birisi olan ve Kanunun 81'inci maddesinin "ı" bendinde yer alan düzenlemeye işverenlere beş puan teşviki getirilmişti.
Beş puanlık teşvik tutarının Hazine ve Maliye Bakanlığınca karşılanabilmesi için işverenlerin SGK'ya yasal ödeme süresi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcu bulunmama şartı getirilmişti.
Beş puanlık teşvikten yararlanmak için aynı işyerinde borç olmaması asıldır. İşverenin farklı işyerleri olması durumunda sadece borçlu işyerinden dolayı beş puanlık teşvikten o ay yararlanılamamakta ve borcu olmayan işyerlerinde yararlanılabilmektedir.
Bu düzenleme ile işverenlerin prim ödeme alışkanlıkları yanında kayıtlı istihdam teşvik edilmiş ve maliyet/rekabet avantajı sağlanmıştır.
SGK genelgesiyle getirilen düzenleme
Daha önce de bu köşeden dile getirdiğimiz üzere SGK tarafından yayımlanan 2021/26 Genelge ile Beş puanlık teşvikten yararlanacak işverenlerin Türkiye genelindeki tüm işyerleri için borç sorgulaması yapılacağı duyurulmuştu.
19/7/2021 tarihli ve 2021/26 sayılı Genelgede 5510 sayılı Kanunun 81 inci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendi uyarınca beş puanlık indirim uygulamasında işverenin Kuruma olan yasal ödeme süresi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcunun 2021/Eylül ayına/dönemine ilişkin muhtasar ve prim hizmet beyannamesinden itibaren geçerli olmak üzere Türkiye genelindeki tüm işyerleri esas alınarak sorgulanacağı yönünde düzenleme yapılmıştı.
Örneğin çok sayıda şubesi olan şirketlerin herhangi bir işyeri dosyasında 20 TL gibi cüzi miktarda bir borcu olduğunda Türkiye genelindeki diğer işyerleri için 5 puanlık teşvikten yararlanamayacaktır.
Farklı illerde ve SGK müdürlükleri nezdinde dağınık yapıda birçok şubesi bulunan firmalar için bazı sıkıntılı durumlar oluşmaktadır.
Şubelerden zamanında ulaşmayan idari para cezaları, idari para cezalarının itirazı ve sonuçlanma sürecinin uzaması,
Ulaşan idari para cezalarının tebliğ tarihinin SGK Müdürlükleri tarafından girilmemesi veya geç girilmesi ,
tebligatı gönderilmeyen cezaların SGK müdürlükleri tarafından sisteme işlenmesi durumunda işveren tarafından istense de ödenememesi,
SGK' da memur tarafından yersiz teşvikler nedeniyle borç oluşturulması ve işverenin bundan bilgisi olmaması veya çok geç haberdar olması,
Bildirge öncesi borçlar bir şekilde ödense bile, bildirge verilme esnasında memurun işlem yapması ve anlık olarak oluşan borçtan dolayı beş puanlık teşvikten kapsamında bildirgenin verilememesi söz konusu olabilmektedir.
Hatta bazen SGK işyeri dosyasında fazla ödemesi olan işverenlerin sistem tarafından borçlu göründüğü de bilinen bir vakıadır. Uzun yılların getirdiği karmaşık dosyalarda bu sistemin ciddi sıkıntıları olduğu bilinmektedir.
Düzenlemeye kısa süreli erteleme geldi
Beş puanlık teşvikten yararlanacak işverenlerin Türkiye genelindeki tüm işyerleri için borç sorgulaması
konusuyla ilgili olarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanımız Sayın Prof. Dr. Vedat Bilgin hocamızın sağduyulu yaklaşımı ve konuya ilişkin sivil toplum örgütlerinden ve kamuoyundan gelen talepleri değerlendirmesi neticesinde beş puanlık indirimde işverenin Türkiye geneli Kuruma yasal ödeme süresi geçmiş borç sorgusunun 1/1/2022 tarihinden (2022/Ocak ayına/dönemine ilişkin muhtasar ve prim hizmet beyannamesinden) itibaren yapılmasına karar verilmiştir. Bu düzenleme yürürlüğe girerse
İşverenlerin Muhtasar Ve Prim Hizmet Beyannamelerini 5510 kanun türünü seçmek suretiyle Kuruma göndermeleri sırasında, işverenin Türkiye genelindeki tüm işyerlerinin yasal ödeme süresi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçlarının bulunup bulunmadığı sistem tarafından sorgulanacak ve herhangi bir işyerinden kaynaklı yasal ödeme süresi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcunun bulunması halinde işverenin Türkiye genelindeki hiç bir işyerinden 5510 kanun türünü seçmesi mümkün bulunmayacak.
Bu konunun teknik olarak da, sistemsel açıdan da uygulanmasında ciddi sorunlar var. Umarım konu Sayın Bakanımızın çalışma hayatına getirdiği sağduyulu yaklaşımı ile çözülür.
