Bir süredir en çok sorulan sorularýn baþýnda EYT geliyor. Uzun bir süredir kamuoyunda dile getirilen taleplerde nihayet sona yaklaþýldý.
Cumhurbaþkanýmýz Sayýn Recep Tayyip Erdoðan'ýn talimatýyla Çalýþma ve Sosyal Güvenlik Bakanýmýz Vedat Bilgin'in çalýþmalarýyla belli bir noktaya gelindi.
Aralýk ayý içerisinde Kanun teklifinin TBMM 'ne sunulmasý bekleniyor.
2023 yýlý Ocak ayý itibariyle yasalaþmasý durumunda ise 1,5 milyon EYT'liden önemli bir kýsmýnýn Þubat ayý itibariyle emekli olmasý mümkün olabilecek.
1-Kimler EYT'li?
Emeklilik için yaþ hariç diðer tüm þartlarý saðlayanlar ilk sigortalýlýk baþlangýcý 8 Eylül 1999 ve öncesi olup kadýn sigortalýlarda 20 yýl, erkek sigortalýlarda 25 yýl sigortalýlýk süresi ile 5000 prim günü þartýný saðlayanlar EYT kapsamýnda yapýlacak düzenlemeden faydalanabilecek.
2-EYT Düzenlemesinde Þartlar Ne Olacak?
Çalýþma ve Sosyal Güvenlik Bakanýmýz Sayýn Vedat Bilgin'in açýklamalarýna göre, emeklilik için 8 Eylül 1999 öncesindeki emeklilik þartlarýnýn aranacaðý, bu çerçevede 5000 prim gün sayýsý ile kadýnlarda 20 yýl, erkeklerde 25 yýl sigortalýlýk süresini yerine getirmiþ olanlarýn yaþ þartý aranmadan emekli olabileceði görülmektedir.
3-Staj Sigortasý Baþlangýç Olur Mu?
EYT'de çözümün yaklaþmasýyla birlikte birçok kiþinin staj sigortasýnýn dikkate alýnýp alýnmayacaðý merak ediliyor.
Aday çýrak, çýrak veya stajyer sigortalýlýklarýnda sadece kýsa vadeli sigorta kollarý primi ödenmekte, uzun vadeli sigorta kollarý primi ise ödenmemektir.
Dolayýsýyla, staj sigortasýnda geçen sürelerde uzun vadeli sigorta kollarý primi ödenmediðinden, staj sigorta baþlangýçlarý emeklilik þartlarýnýn belirlenmesinde kabul edilmemekte, ilk defa uzun vadeli sigorta kollarýna prim ödenen çalýþmanýn baþlangýcý sigorta baþlangýcý kabul edilmektedir.
Sonuç olarak, 8 Eylül 1999 ve öncesi staj sigortasý baþlangýcý bulunan, ancak adýna uzun vadeli sigorta kollarýna ilk defa 8 Eylül 1999 tarihinden sonra prim ödenen sigortalýlar çýkacak düzenlemeden yararlanamayacaktýr.
4-Askerlik Borçlanmasý Baþlangýcý Öne Çeker Mi?
Askerlik borçlanmalarý askerlik hizmeti ilk sigorta baþlangýcýndan önce ise sigorta baþlangýcýný askerlik süresi kadar geri çekmektedir. Yani önce askere gidilip, sonra sigortalý olunmasý durumunda sigorta baþlangýcý askerlik süresi kadar geriye gitmektedir.
Örneðin 1995 yýlýnda 540 gün askerlik yapmýþ bir sigortalýnýn sigorta baþlangýcý, 1 Aralýk 1999 döneminde ise, sigortalý askerlik borçlanmasý yapýp prim borcunu ödediðinde, sigorta baþlangýcý 1 Aralýk 1999 tarihinden 540 gün geriye gidilerek bulunmaktadýr.
Ancak sigortalýnýn askerlik hizmeti ilk sigorta baþlangýcýndan daha sonra ise bu defa sigorta baþlangýcý öne çekilememektedir.
5-Eksik Günler Ödenebilir Mi?
En çok merak edilen konulardan birisi de, gün boþluðu olup 5000 prim günü dolmayanlarýn gün sayýlarýný tamamlayýp tamamlayamayacaklarý yönündedir.
Sigortalýlar ancak 5510 sayýlý Kanunda yer alan sürelerin bulunmasý halinde hizmet borçlanmasýnda bulunabilmektedir. Bu haller ise aþaðýdaki gibidir.
Sigortalýlarýn;
● Ücretsiz doðum ya da analýk izni süreleri, üç defaya mahsus olmak üzere doðum tarihinden sonra iki yýllýk süreyi geçmemek kaydýyla,
● Er veya erbaþ olarak silâh altýnda veya yedek subay, yedek astsubay okulunda geçen süreleri,
● Eski Emekli Sandýðý kapsamýnda olanlarýn, personel mevzuatýna göre aylýksýz izin süreleri,
● Sigortalý olmaksýzýn doktora öðrenimi veya týpta uzmanlýk için yurt içinde veya yurt dýþýnda geçirdikleri normal doktora veya uzmanlýk öðrenim süreleri,
● Sigortalý olmaksýzýn avukatlýk stajýný yapanlarýn normal staj süreleri,
● Sigortalý iken herhangi bir suçtan tutuklanan veya gözaltýna alýnanlardan bu suçtan dolayý beraat edenlerin tutuklulukta veya gözaltýnda geçen süreleri,
● Grev ve lokavtta geçen süreleri
● Hekimlerin fahrî asistanlýkta geçen süreleri,
● Seçim kanunlarý gereðince görevlerinden istifa edenlerin, istifa ettikleri tarih ile seçimin yapýldýðý tarihi takip eden aybaþýna kadar açýkta geçirdikleri süreleri,
● 1 Ekim 2008 tarihinden sonra olmak üzere 4857 sayýlý Kanuna göre kýsmi süreli iþ sözleþmesi ile çalýþan sigortalýlarýn, kýsmi süreli çalýþtýklarý aylara ait eksik süreleri,
● Sigortalý olmaksýzýn, 8/4/1929 tarihli ve 1416 sayýlý Ecnebi Memleketlere Gönderilecek Talebe Hakkýnda Kanuna göre yurt dýþýna gönderilen ve öðrenimini baþarýyla tamamlayarak yurda dönenlerden yükümlü bulunduðu mecburi hizmet süresini tamamlamýþ olanlarýn, yurt dýþýnda resmî öðrenci olarak geçirmiþ olduklarý öðrenim sürelerinin 18 yaþýnýn tamamlanmasýndan sonraki döneme ait olan kýsmý,
Borçlanýlabilmektedir.
Ayný zamanda sigortalýlar yaþlýlýk toptan ödemesi ve yaþlýlýk toptan ödemesinin ihyasý ile de prim günü kazanabilmektedir.
Yasal olarak kanunda belirtilen borçlanmalar haricindeki geçmiþ yýllardaki gün boþluklarýnýn ödenmesi ve prim gününün arttýrýlmasý mümkün deðildir.
