ABD’de yayýnlanan kitap, Trump’ý yerle bir ediyor. Ýddialar kýsmen biliniyordu, kitabýn güvenilirliði kuþkulu, ancak yarattýðý hasar büyük.
ABD’de Cuma günü yayýnlanan bir kitap, hem Amerika’yý hem de dünyayý karýþtýrdý. Kitabýn an itibarýyla Moskova, Pekin ve Pyongyang baþta bütün baþkentlerde didik didik edildiðini ve liderlere ayrýntýlý brifingler verildiðini düþünmekteyiz. Kitabýn adý olan ‘Fire and Fury’, Ateþ ve Gazap kelimelerini Trump, Kuzey Kore’yi tehdit için kullanmýþtý. Trump’ýn baþkanlýðýnýn da ateþler, yýkýcý gazap, öfke ve çýlgýnlýkla dolu olduðu anlaþýlýyor.
Ve kitap, Trump’ýn akýl saðlýðýný kaybetmeye baþladýðýný, Beyaz Saray’ýn tarihte görülmemiþ bir kaos içinde olduðunu, Trump’ýn imha ve yýkým dýþýnda hiçbir siyasi derinlik ya da plan taþýmadýðýný, dolduruþa geldiðini, kendisinin ve kifayetsiz ekibinin süren soruþturmalar sonucu koltuklarýndan olacaðýný öne sürüyor.
Kitabý yazan, Trump Beyaz Saray’a geçtikten sonra bir süre özel izinle ortalýkta dolaþýp, kimi yakalarsa onunla konuþan ya da konuþtuðunu öne süren ve bu konuþmalarýn ‘bir kýsmýný’ teybe aldýðýný söyleyen gazeteci Michael Wolff. Wolff’un gazetecilik ahlaký konusunda kuþkular var. Kaynaklarýn çoðu isimsiz. Ýsimleri yazýlanlar, birer ikiþer iddialarý yalanlamaya baþladý. Ancak kitap, Amerika’yý sarstý.
Kitabýn neye ve kime hizmet ettiði de ayrýca tartýþmalý. Ýlginç olan, kitaptaki iddialarýn çoðu, söylenti olarak dolaþýyordu. Bunlar derlenip paketlenince, öldürücü, þoke edici etki kazandý. Kitaba, kamuoyu oluþturma, zihin formatlama açýlarýndan ayrýca bakmak gerek.
Trump’ýn kazanmak için deðil, meþhur olmak için aday olduðu ve kazayla Baþkan seçildiði, baþtan beri söylenirdi, kitaba da girmiþ. Doðruysa, seçim gecesi ilk sonuçlar zaferi iþaret edince, Trump dehþete kapýlmýþtý, hayalet görmüþ gibiydi. Melania kaygýyla aðlýyordu. Danýþmanlar, çocuklar þoke olmuþtu. Trump 1 saat sonra kendini topladý ve Baþkan olmayý hak ettiðine ve bu iþi yapabileceðine inanmaya baþladý. Halbuki seçimi kaybedip, kazandýðý ünle bir TV kanalý açmak istiyordu. Yenilgiyi ailece paraya çevireceklerdi.
Kampanya sýrasýnda bir noktada eþi Melania ‘Ya kazanýrsan...’ diye üzülmeye baþlamýþtý. Trump o zaman ‘üzülme, kazanamam’ diye Melania’yý teselli etmiþti. Baþkan olmak istemiyordu, seçileceðini sanmýyordu.
Kuþkulu üslup ve kuþkulu iddialara raðmen kitap ‘gerçeðin ifþaatý’ sayýlýyor. Nedeni de Trump’ýn kendisi. Trump, kitabý eski danýþmaný Steve Bannon’un yazdýrdýðýný düþündü ve hem Bannon’a hem de iddialara karþý telaþ ve öfkeyle saldýrýya geçti. Trump’ýn sert tepki vermesi, ‘demek ki kitap doðru’ kanýsýný uyandýrdý. Ayrýca Amerika’nýn muhalif kanadý, kitabýn doðru olmasýný diliyor, çünkü kitap Trump’ý yerle bir ediyor.
Kitabýn yazýlmasýnda önemli payý olduðu anlaþýlan Steve Bannon’un þu yorumu önemli: Bannon’a göre Trump %100 üzerinden %33.3 ihtimalle yargýya yollanýp istifa edecek, %33.3 ihtimalle (saðlýk vb nedenlerle) ‘Baþkanlýk görevini yerine getiremeyeceði’ anlaþýlýp Anayasanýn 25. maddesi uyarýnca görevden alýnacak, %33.3 ihtimalle de muhalefetin beceriksizliði sonucu 4 yýllýk görev süresini kazasýz tamamlayacak. Yani her þey mümkün. Bu arada Bannon’un da kitap vesilesiyle, Trump’ý soruþturan savcý Mueller’e itirafa baþladýðý da öne sürülüyor.
Kitapta, en önemli kýsým, akýl saðlýðý iddialarý... Birkaç kez golf oynadýðý, Twitter’da saldýrdýðý Boehner’in adý geçtiðinde Trump’ýn tanýmayýp ‘Kimdi o’ dediði yazýlý.
Sonra Trump’a ABD Anayasasýný açýklama, maddeleri yorumlama görevini üstlenen bir uzmanýn ifadesine göre, daha dördüncü maddede Trump dikkatini kaybetmeye, eliyle alt dudaðýný çekmeye, gözlerini kapatmaya baþladý. Uzman ise bu sahnenin seçim kampanyasý sýrasýnda yaþandýðýný ve Trump’ýn genelde yeterli bilgiye sahip olduðunu savunuyor.
Bu iki örneðe bakýp, Trump aklýný kaybetti demek mümkün deðil. Sahneler baþka nedenlerle de açýklanabilir. Ancak yazar Wolff, kitap çýktýktan sonra ayrý bir dergi yazýsýyla 2018 yeni yýl için Florida’daki golf kulübünde davet veren Trump’ýn, davete gelen çoðu eski arkadaþýný tanýmadýðýný öne sürdü. Ve ‘Yakýnlarý, Baþkanýn akýl melekelerinin kötüye gittiðini içleri acýyarak görüyorlar’ diye yazýp, yangýna yeni benzin döktü.
Ayný yazýda Wolff, Trump’ýn bir olayý, hikayeyi ayný kelimeler ve vurgularla yarým saatte bir, hiç anlatmamýþ gibi tekrar tekrar anlattýðýný, önceleri yarým saatte bir görülen bu durumun son zamanda 10 dakikada bire indiðini yazýyor. Bu iddialar ‘Trump akýl saðlýðýný kaybediyor’ yorumlarýný göklere yükseltti.
Kremlin ile baðlantýlý Ruslar, Hillary Clinton hakkýnda skandal belgeleri vermeyi önermiþlerdi. Büyük oðlan Donald Jr, damat Jared Kushner ve Trump’ýn o zamanki seçim kampanya yöneticisi Paul Manafort, bu kiþilerle New York’ta Trump Plaza binasýnda buluþtu. Kitapta Bannon buluþmayý ‘Vatana Ýhanet’ olarak niteliyor ve olayýn o zaman derhal FBI’ye ihbar edilmesi gerektiðini söylüyor. Manafort halen Trump öncesi dönemde Rusya’dan para akladýðý suçlamasýyla yargýlanýyor. O davaya Trump karýþtýrýlmadý.
Bannon ise Ruslarla yapýlan bu temaslardan ve Alman Deutsche Bank’tan Trumplara giden-gelen paralardan ötürü Oðul Donald ve Damat Kushner’ýn sanýk sandalyesine oturtulup babalarý aleyhine itirafa zorlanacaðýný düþünüyor. Baþkan Trump’ý en çok kýzdýran da, Bannon’ýn ihanet suçlamasý.
Bannon kitapta Donald Trump’ýn da bizzat Rus aracýlarla görüþmüþ olabileceðini savunuyor. Trump bu iddialarý reddetmiþti. Görüþme kanýtlanýrsa, Trump hem Ruslarla iþbirliðinden, hem de yalan ifadeden gürültüye gidecek.
Yine kitapta Baþkan Trump’ýn, oðlunun Ruslarla temaslar konusundaki ifadelerine müdahale ettiði ve ifadeyi kendisinin kaleme aldýðý anlatýlýyor. Bu da Baþkan için ‘yargý sürecini engelleme’ suçlamasý getiriyor, ki istifa ve yargýlanma demek.
KADINLAR
Trump’ýn kadýnlar ve çapkýnlýk konusunda son derece geniþ olduðu biliniyor da, kitap ek olarak ‘Evli arkadaþlarýnýn eþlerine göz diktiðini’ yazmýþ.
MELANIA TRUMP
Eþi Melania ile evliliði kötü. Beyaz Saray’da ayrý odalarda yatýyorlar. Melania’nýn resmi geziler dýþýnda Beyaz Saray’da görülmediði, nerede olduðunun bilinmediði yazýlý.
IVANKA TRUMP
Kýzý Ivanka babasýnýn saçý ile sýk sýk alay ediyor. Ayrýca Ivanka ve Jared’in kendi aralarýnda ‘Trump’ýn baþkanlýðýnýn ardýndan Ivanka’nýn ABD’nin ilk kadýn baþkaný olarak seçilmesini’ kararlaþtýrdýklarý yazýlý. Bu planý Donald Trump ne kadar biliyor, net deðil.
GENERAL KELLY
Emekli general, Ýç Güvenlik Bakanýydý, sonradan Beyaz Saray Özel Kalem Müdürü oldu. Bu görev ABD’de Baþbakan konumudur. Kelly’nin -Trump’ýn acayiplikleri ve iþ bilmezliði sonucu ABD yerle bir olmasýn diye- bu görevi kabul ettiði yazýlý. General durumdan vazife çýkartmýþ. Ancak Kelly’nin ya da baþkasýnýn Trump’ý kontrol edemediði anlaþýlýyor.
HAMBURGER
Donald Trump’ýn aþýrý hamburger sevgisi ve sýk sýk zincir burger restoranýna gitmek istemesi ‘zehirlenme korkusuna’ baðlanýyor. Aniden restorana gidip burger isteyince, zehir konamazmýþ.
BAÞKAN OKUMUYOR
Baþkan olarak okumasý gereken belgelerin hiçbirini Trump okumuyor. Okumayý býrakýn, göz gezdirme bile yapmýyor. Yalnýzca kendisini öven yazý ve haberlerin baþlýðýna bakýyor, televizyonda yalnýzca kendi destekçisi Fox News kanalýný izliyor. Bir de Twitter!
EKÝP? NE EKÝBÝ!
Baþkanýn Beyaz Saray’a bir avuç ehil olmayan danýþmanla gelmesi, Trump için önem taþýmýyor. Ancak danýþmanlarý ve bakanlarý, arkasýndan dedikodu yapýp, patronu kötülüyor.
Kitapta yok da, biz ekleyelim: ABD Büyükelçiliðini Kudüs’e taþýma kararýný açýklarken, dili sürçmeye baþlamýþtý. Eðer fiziki-ruhi arýza varsa, o konuþma kuþkuluydu. Dünya Hali’nde anlatmýþtýk.
