Ramazan’da sinemaseverler için Ýslamiyet’in doðuþu ve Müslümanlýðý anlatan filmleri derledik. Klasikler arasýna giren Çaðrý listemizin ilk sýrasýný alýrken, günümüzde Türkiye ve dünyada bu tarz filmlerin artýk ne kadar az çekildiðini de gördük.
SÝNEMA eleþtirmeni olarak Ramazan ayýnýn ilk günlerinde dinimizi anlatan filmlerin azlýðý beni düþündürüyor. Halbuki dünyadaki en büyük propaganda aracý sinemayý Müslüman coðrafyasý da kullanmalý. Yeþilçam sonrasý bir elin parmaklarýný geçmeyen inanç filmi çekildiðini, çoðunun da aslýnda duygu sömürüsü kokan, dinimizin güzelliklerini anlatmaktan uzak filmler olduðunu söyleyebiliriz. Yurtdýþýna bakýnca da ayný þey söz konusu. Mardin Film Festivali’nde sohpet ettiðimiz ünlü Ýranlý yönetmen Majid Majidi bu durumu “Çaðrý’dan beri Müslümanlýðý anlatan bir film çekilmedi. Buda’yý anlatan 40, diðer peygamberleri anlatan 200’den fazla fazla film var ama Hz. Muhammed’i anlatan baþka bir film yok” sözleriyle eleþtirdi. Durum böyle olunca biz de Ramazan ayý için Müslümanlýðý anlatan filmleri gözden geçirdik. Sonuçta kiþisel seçim önemli burada yani biraz da beni etkileyen filmler diyebilirim. Tabii listenin baþýnda tartýþmasýz Çaðrý (The Message) var.
ÇAÐRI
Müslümanlýðýn doðuþu ve peygamberimizi anlatan tartýþmasýz en iyi film. Saygý nedeniyle Hz. Muhammed, Hz. Ebubekir, Hz. Ömer ile Hz. Osman ve Hz. Ali’nin yüzleri filmde gösterilmez. “Çocuklarýna dinini öðretmek sorumluluðu” ile hareket ederken Çaðrý’nýn ortaya çýktýðýný anlatan Akkad “Ama bu hiç kolay olmadý” diyor. Hz. Hamza rolünde Anthony Quinn’in yer aldýðý film seyirciyi o kadar etkiledi ki haftalarca vizyonda kalkdý. Türkiye’de ben hatýrlýyorum, bir yýl sinemalarda oynadý ve salonlar doldu taþtý. Hala ayný baþarýya çýkmýþ bir film yok. Müslüman coðrafyada her bayramýn vazgeçilmez filmi. Ýnsanlar Çaðrý’dan öylesine etkilendi ki Vahþi’yi canlandýran Gedera’nýn film çekimleri ve sonrasýnda baþýna gelmedik kalmadý. Yýllar sonra Gedera, yaþadýklarýný þöyle anlýyor: “Sette askerler filme kendilerini o kadar kaptýrmýþtý ki Hz. Hamza’yý öldüreceðim diye beni aralarýndan geçirmiyorlardý. Bu sahne beþ kez çekilmek zorunda kaldý. Film bitti. Fakat benim kötü günlerim baþladý. Ýnsanlar yüzüme tükürüyordu, sokaða çýkamaz oldum. Ýþimden atýldým. Yönetmen Akkad’ý arayýp ‘Allah’ýndan bulasýn, hayatýmý periþan ettin!’ dedim.” Çaðrý, iþte bu insanlar üzerinde böyle etkili bir filmdi.
ÇÖL ARSLANI
Libya eski lideri Kaddafi, Çaðrý’daki baþarýsýnýn ardýndan Mustafa Akkad’dan ülkelerinin kurucusu Ömer Muhtar’ýn hayatýný çekmesini istemesiyle ortaya çýkan bir film. Anthony Quinn’in unutulmaz oyunculuðu, Muhtar’ý dünya çapýnda bir efsaneye dönüþtürmüþtü. Filmden kendisi de çok etkilenen Ouinn, þunlarý söyleyecekti: “Çöl Arslaný filmi beni çok etkiledi. Muhtar tutuklandýðýnda hapiste elleri kelepçeli olduðu bir sahne var. Bu þekilde abdest almaya çalýþýyor. Arka planda ezan sesi var. Muhtar’ýn yaný baþýnda ise bir Ýtalyan subay nöbet tutuyor. Bu sahnedeki inanç ve azim beni çok etkilemiþti.”
Çaðrý’da Hz. Hamza rolündeki Anthony Quinn, unutulmaz bir performans sergilemiþti.
ÝBRAHÝM BEY VE KUR’AN’IN ÇÝÇEKLERÝ
MonsIeur IbrahIm, 2003
60’larýn Paris’inde Musevi çocuk Moses, annesi evi terkedince babasýyla mutsuz bir hayata mahkum olur. Babasý ölünce bakkal Ýbrahim çocuðu evlat edinir. Bilge bir adam olan Ýbrahim’in ýþýðýnda Kur’an’dan yaþama dair güzel þeyler öðrenir. Dükkaný kapatarak bir spor araba alýrlar ve Ýbrahim’in ülkesine, yani Türkiye’ye doðru yolculuða çýkarlar.
BENÝM ADIM KHAN
My Name Is Khan, 2010
Rizvan Khan, ABD’de yaþayan Müslüman bir Hintli’dir. 11 Eylül’den sonra oðlu ýrkçýlar tarafýndan öldürülür. Khan farklý bir þekilde otistiktir. Karýsý bu ölüm olayýndan sonra Khan’a ABD Baþkaný’na gidip durumu anlatana kadar dönmeyeceðini söyler. Khan bunu ciddiye alýr ve ABD Baþkaný’na gider. Ona söyleyecek birkaç sözü vardýr.
KARA ALTIN
BLACK GOLD, 2012
AUDA ölmek üzere olan kardeþiyle konuþmaktadýr: “Kardeþim lütfen Allah’a sýðýn”. Ali ise “Beni ezen ayaðý mý öpeyim?” yanýtýný verir. Auda devam eder: “Öldükten sonra bir melek gelecek yanýna, hangi tanrýya inandýðýný soracak, ne diyeceksin?” Ali zar zor cevaplar: “Allah.” “Melek soracak, hangi peygambere inanýyorsun?” “Muhammed.” “Hangi dine inanýyorsun?” “Ýslam” der ve Ali ölür. Bu sahne belki kaba bir propaganda olarak algýlanabilir. Ama filmin bu küçücük sahnesindeki Ali’nin yaþadýðý deðiþim inananlar için bambaþka etkilere sahip. Yönetmen bu sahneyle Ýslam’ý ve Batý medeniyetini birleþtiriyor. Mutlaka izlenmeli!
MALCOLMX 1992
Babasý Ku Klux Klan tarafýndan öldürülen Malcolm, umutsuz ve zor bir çocukluk geçirir. Yaþamak için hýrsýzlýk yapsa da sonunda hapse girer. Orada Ýslam öðretisi ile kendisini yeniden tanýmlar. Burada dahil olduðu toplulukta kendini bulur ve yükselmeye baþlar. Hapisten adeta büyük bir lider olarak çýkar ve kendilerini birer suçlu yapan toplumsal adaletsizliðe baþkaldýrýr.
BEÞÝR'LE VALS
Waltz wýth BashIr, 2008
Film 1982 Sabra-Þatila katliamýnda Ýsrail ordusunda er olan yönetmen Ari Folman’ýn kendisiyle hesaplaþmasýný anlatýyor. Folman’ýn iç dünyasýndaki hasarý, animasyon tekniðinin gerçek üstü anlatýmýndan da yararlanarak kurgulayan film yaþanan insanlýk suçunun karanlýk köþelerini aydýnlatýyor.
Guantanamo Yolu
The Road to Guantanamo, 2006
10 Eylül 2001’de Ýngiltere’deki evlerinden bir düðüne gitmek için çýkan ama tutuklanan Pakistan asýllý üç Müslüman genç Ruhel, Þefik ve Asýf’ýn öyküsünü anlatan bir film. Götürüldükleri Guantanamo Cezaevi’nde defalarca Amerikan ve Ýngiliz gizli servisince sorgulansalar ve haklarýnda suç iþlediklerine dair hiçbir kanýt bulunmasa da sayýsýz iþkence ve suçlamaya maruz kalýyorlar.
Mekke’ye Yolculuk
Journey to Mecca, 2009
Düþük irtifa uçuþla gerçekleþtirilen çekimler, baþta Kabe olmak üzere kutsal mekanlardan eþsiz görüntüler barýndýrýyor. 14’üncü asýrda yaþamýþ gezgin Ýbn-i Battuta’nýn hayat hikAyesi üzerinden geçmiþ ve günümüz arasýnda bir paralellik kurgulanarak çekilen film, Müslümanlarýn dünyanýn dört bir yanýndan yaptýðý görkemli Hac yolculuðunu anlatýyor.
Vadedilen Cennet
ParadIse Now, 2004
Filistinli Khaled ve Said, Tel Aviv’de intihar bombacýsý olarak görevlendirilir. Ailesiyle geçirdikleri son gecenin ardýndan vücutlarýna baðlý bombalarla sýnýra götürülürler. Ama operasyon planlandýðý gibi gitmez ve birbirlerinin izin kaybederler. ‘Zalimliðe karþý intihar bombacýsý olmayý’ sorgulayan film, vizyona girdiðinde çok tartýþýlmýþtý.
AMREEKA 2009
MUNA Ramallah’taki çatýþmalar yüzünden 15 yaþýndaki oðlu Fadi’yle ABD’deki kardeþinin yanýna gider. Hem bu ülkeye hem kýz kardeþinin ailesine ayak uydurmaya çalýþan Muna ve Fadi için “Vaat edilmiþ topraklarda” bir gelecek kurmak kolay olmaz. Batý Þeria’da bankacýlýk yapan Muna, ABD’de ancak bir hamburgercide iþ bulur. Oðluysa Amerikan okulunda “Genç Usame Bin Ladin” olarak parmakla gösterilir.
BÜYÜK YOLCULUK
Le grand voyage, 2004
TUNUS asýllý ve Müslüman kültürüyle yetiþmiþ Fransýz vatandaþý bir baba ile Fransýz kültürüyle yetiþmiþ oðlunun dramatik öyküsü. Babasýnýn ‘Beni Mekke’ye, Hacca götür’ dediði oðlu için çok da iyi tanýmadýðý bu kültürle tanýþmak kolay olmayacaktýr.
