Yeni saðlýk trendlerinden bir tanesi; vitamin ilaçlarý kullanmak. Geçtiðimiz hafta metroda yolculuk yaparken yanýmda oturan otuzlu yaþlarda iki kadýnýn konuþmasýný duydum. Birbirlerine vitamin ilaçlarý tavsiye ediyorlardý. Sürekli yorgun olmaktan, dikkatlerini toparlayamamaktan þikayet ediyorlardý. Çoðunuzun benzer þikayetler yaþadýðýna eminim. Unutmayýn, dünyada saðlýk üzerinden ticaretin iþleyiþi þu þekildedir; önce bir konuda maðduriyet oluþturulup, sonra bunun ilacý piyasaya sürülür. Fast-food denilen “çöp yiyecekler” sayesinde bu süreç hýzlandý. Bu hal içerisinde genel vücut saðlýðýný korumak için yapmamýz gerekenlere, ancak genel tababet bilgim ölçülerinde hakimim. Bol miktarda vitamin ilacý kullanmak yerine kaliteli ve saðlýklý beslenme taraftarýyým. Gelelim benim asýl uzmanlýk alaným olan beyin saðlýðýna.
Beyin saðlýðýmýzý korumak için vitamin almalý mýyýz?
Belli bir yaþýn üzerinde en çok gelen soru “Hafýzamýzý korumak için gingkobiloba alalým mý?” Net yanýt; eðer doktor tarafýndan belirlenmiþ bir amnestik sendromunuz yoksa (hafýza tutulumu ile seyreden bir durum) KULLANMAYIN. Eðer hekim tarafýndan belirlenen bir rahatsýzlýðýnýz varsa, ne kullanmanýz gerektiðini size zaten iletecektir. Peki bu sorunun yanýtýný nasýl bu kadar net verebiliyorum? Çünkü bu konuda yapýlmýþ kapsamlý bir bilimsel çalýþma var. LancetNeurology dergisinde yer alan çalýþmaya 70 yaþ üzerinde 2854 katýlýmcý kabul edildi. Katýlýmcýlarýn yarýsýna günde iki defa 120 mg gingkobiloba ekstraktý, diðer yarýsýna ise plasebo yani yalancý ilaç verildi. Katýlýmcýlara 5 yýl boyunca hafýza testleri uygulandý. Çalýþmanýn sonunda gingkobiloba kullanan grup ile yalancý ilaç kullanan grup arasýnda Alzheimer hastalýðý geliþmesi açýsýndan anlamlý bir fark gözlenmedi. Özetle ilaç kullanan grupta da kullanmayan grupta da benzer oranlarda Alzheimer hastalýðý geliþti. Alzheimer hastalýðýndan korunma amaçlý gingkobiloba kullanmak þu an için tamamen gereksizdir. Ama bu sonucu sakýn yanlýþ anlamayýn. Alzheimer hastalýðý geliþmiþ olanlarda hekimin onayý ile gingkobiloba kullanýlabilir.
Omega-3 takviyesi almalý mýyýz?
Balýk yaðý beynimiz için çok faydalý. Çünkü beyin hücrelerimiz için elzem olan omega-3 içeriyor. Eczanelerde satýlan omega-3 takviyeleri yerine balýk yemeyi tercih edin. Ama bir þekilde balýk yiyemiyorsanýz da belli aralýklarla balýk yaðý almanýzda fayda var. Çünkü vücudumuz omega-3 üretemiyor. Özellikle somon balýðý gibi yaðlý balýklarda daha fazla omega-3 var. Omega-3’ün birkaç türü var. Özellikle DHA beynimiz için faydalý olan türü. Takviye olarak kullanacaksak DHA içeriði yüksek bir omega-3 takviyesi almanýzý tavsiye ederim. Ceviz, fýndýk ve keten tohumu da omega-3 içeren besinlerdendir. Diyetinizde bulundurmanýzda fayda var.
Beynimiz için B vitamini kullanmalý mýyýz?
Günümüzde leblebi gibi B vitamini hapý tüketenler var. Lütfen bu cümleyi iyi okuyun; Kan tetkiklerinizde B vitamini düzeyiniz eksik deðilse B VÝTAMÝNÝ KULLANMAYIN. Hiçbir eksikliðiniz olmadan kullandýðýnýz B vitamini aynen vücuttan geri atýlýr. Geri atýlýrken de böbreklerinize yük olur. B vitamini elbette beynimiz için elzemdir. Beslenme ile yeterli düzeyde alýyorsanýz takviyeye gerek yoktur.
ALZHEIMER HASTASI OLAN EVE BAYRAM
ZÝYARETÝNDE DÝKKAT EDÝLMESÝ GEREKENLER
Bayrama iki gün kaldý. Bayramlar Alzheimerhastalarýnýn geçmiþteki güzel anýlarýný tazelemeleri için bir fýrsattýr. Doðru deðerlendirildiðinde hastalarýmýzýn kendilerini daha iyi hissedecekleri bir zaman dilimidir. Ama maalesef çoðunlukla tam tersi olur. Çünkü bu tür hastalarda düzen çok önemlidir. Bayramlar da düzenin çok kolay bozulabildiði zamanlardýr. Aþaðýda sýralayacaklarýma dikkat edildiðinde hem bizler hem de hastalarýmýz keyifli bir bayramyaþayabiliriz. Hepinize þimdiden mutlu bayramlar diliyorum.
Ziyaretin süresi kýsa tutulmalý.
Bir saati aþmamalý.
Hastanýn gün içi düzeni bozulmayacak þekilde ziyaretler düzenlenmeli. Yemek saatleri deðiþmemeli.
Gelen ziyaretçilerle birlikte beslenme alýþkanlýklarý ve düzeninin deðiþmesine müsaade edilmemeli. Çok fazla tatlý, hamurlu yiyecekler ve et yenmemeli.
Ziyaretçiler “Beni tanýdýn mý?’’, “Bu kim?’’, “Unuttun mu?’’, “Þu olayý hatýrladýn mý?’’ þeklindeki sorulardan kaçýnmalý. Hastanýn bir þeyleri unuttuðunu fark ettiklerinde onun utanmasýna izin vermeden cümleyi
tamamlamalý ya da konuyu deðiþtirmeli.
Hastanýn hoþlanmadýðý, daha öncesinde hastayla kötü bir anýsý olan ziyaretçiler
mümkünse kabul edilmemeli ya da hastanýn
olmadýðý bir ortamda aðýrlanmalý,
hastayla muhatap edilmemeli.
Hastanýn uyku düzeni deðiþmemeli.
Mümkünse gece yatmaya misafir
kabul edilmemeli.
HAFTANIN NÖROBÝLGÝSÝ
Beyin geliþimi çocukluktan sonra durur mu? HAYIR DURMAZ. Yaþamaya devam ettiðiniz sürece beyin geliþimini þekillendiren süreç devam eder. Buna da nöralplastisite denir. Deneyimlerimiz ve yeni öðrendiklerimizle birlikte beyin hücrelerimiz arasýnda yeni baðlantýlar oluþur. Beynimizi ne kadar zorlarsak o kadar yeni baðlantý sahibi oluruz. Beyin rezervi fazla olan insanlarda Alzheimer hastalýðý riski
daha düþüktür.
