Çocuklar dahil gencinden en yaþlýsýna kadar hepimiz çaðýmýzýn vazgeçilmez tutkusu olan bilgisayar, tablet ve akýllý telefonlar gibi cihazlarýn dijital ekranlarýnýn yaydýðý yüksek enerjili mavi ýþýk ile çok fazla temas halindeyiz. Bu yüksek enerjili mavi ýþýk gözün derinliklerine ulaþarak burada serbest radikaller meydana gelmesine ve gözün arka duvarýný kapsayan, ýþýða duyarlý ve görüntünün algýlamasýný saðlayan retina kýsmýnda hasara yol açabildiði biliniyor. Bu tip ekranlara kýsa süre bakýldýðýnda göz yorgunluðu, uzun süre bakýldýðýnda ise giderek artan görme kaybý ve bozukluklarý ve daha ileri komplikasyonlar ortaya çýkýyor.
Amerika Birleþik Devletleri’nde Georgia University tarafýndan mavi ýþýk ile uzun süreli temasýn göz saðlýðý ve performansý üzerindeki olasý etkileri ve yol açtýðý göz yorgunluðu, retina hasarý gibi olumsuz etkilerinin önlenmesine yönelik kapsamlý araþtýrma projesinin [B.L.U.E. Blue Light User Exposure] sonuçlarý yeni yayýmlanan bir meta analiz çalýþmasýnda deðerlendirilmiþ. Çalýþmada(randomize, çift körlü, plasebo kontrollü) günde en az altý saati ekranlara bakmakla geçiren kýrk sekiz saðlýklý genç gönüllü seçilerek, altý ay süre ile her gün Lutein ve zeaksantin taþýyan formül veriliyor. Baþlangýç, üç ay ve altý ay sonra sonuçlar uzmanlar tarafýndan bilimsel kriterler göz önüne alýnarak (makular pigment optik yoðunluðu, görme performans belirleyiciler, vd.) deðerlendiriliyor. Ayrýca mavi ýþýk tarafýndan olumsuz etkilendiði bilinen uyku kalitesindeki deðiþim de inceleniyor. Lutein ve zeaksantin gibi karotenoit yapýsýnda bitkisel maddeler kuvvetli antioksidan etkisi ile gözün retinasýnda bu oksidatif hasara karþý koruyucu etkisi bulunduðu biliniyor. Bu bakýmdan makula dejenerasyonu, gibi retina hasarýnýn önlenmesinde koruyucu olarak sýklýkla reçeteleniyorlar. Uygulama sonucunda lutein ve zeaksantin uygulamasýnýn uyku kalitesi, baþ aðrýsý, göz yorgunluðu, görme performansýdahil incelenen tüm deðerlerde belirgin düzelme saðladýðý bildiriliyor. Bu iki karotenoitin yaþa baðlý göz hastalýklarýnda yararlarý üzerinde yürütülen çeþitli araþtýrmalar bulunuyor. Çin’de 4 bin kiþi üzerinde yürütülen bir çalýþmada yetiþkin bireylere zeaksantin (2 miligram) ve lutein (10 miligram) kullanýlmasý ile görme peformansýnda artýþa paralel olarak yaþa-baðlý makular dejenerasyon ve katarakt geliþme riskinin azaltýlabildiði bildiriliyor. Sonuç olarak hepimiz bu çaðdaþ geliþmenin esiri haline geldiðimize göre kendimiz korumak, görme kaybýný önlemek, yaþa baðlý geliþebilen dejenerasyon, katarakt gibi sorunlardan mümkün olduðunca korunmak için lutein/zeaksantin formülleri ile kür uygulamasý yapmayý düþünmeliyiz.
