Usame Bin Ladin’in öldürülmesini anlatan Oscar adayý Zero Dark Thirty’nýn yönetmeni Kathryn Bigelow ve senaristi Mark Boal, çok tartýþýlan film hakkýnda sorularýmýzý yanýtladý.
THE Hurt Locker ile Oscar kazanan Kathryn Bigelow o filmle çok eleþtirilmiþti. Bu tartýþmalardan sýkýlmamýþ olacak ki ikinci filminde daha sansasyonel bir iþe imza attý. Usame Bin Ladin’in öldürülmesini gerçeðe uygun þekilde beyazperdeye taþýdý. Filmde, operasyonda yer alan gerçek ajanlardan Maya’yý Jessica Chastain, Dan’i Jason Clarke ve tim lideri Patrick’i Joel Edgerton oynuyor. Ülkemizde önümüzdeki hafta vizyona girecek filmin yönetmeni Kathryn Bigelow ve senaristi Mark Boal, CIA ile kurduklarý iliþkiyle filmi gerçek kiþilere dayandýrmýþ. Ýþte onlarýn anlatýmýyla, Ladin filmi...
-Ladin filmi için 2006’dan beri çalýþýyordunuz ve çekimlere baþlamak üzereyken Ladin 2011’de öldürüldü. Operasyon haberini nasýl öðrendiniz?
Kathryn Bigelow: Ýkimiz de ofiste baþka bir proje üzerinde çalýþýyorduk. E mailler ve telefonlar gelmeye baþladý.
Mark Boal: Televizyonda izliyorduk ve bir gazeteci bunun filmimiz için ne demek olduðunu öðrenmek istedi. “Ah, evet! Bu gerçekten iyi bir soru?” diye düþündüm.
K.B: Hemen manevra yapmamýz gerekti!
M.B: Biraz araþtýrma sonrasý Ladin’in yakalanýþýnýn bir film için yeterli olmaktan öte olduðunu anladýk. Sanki gerçek hayattan bir dedektiflik hikayesi gibiydi. Elimizdeki, büyük ihtimalle dünyaki en kapsamlý insan avýydý.
-Senaryodaki anormal sayýda orjinal raporlamayý nasýl yaptýnýz?
M.B: Sanki bir dergi haberiymiþ gibi araþtýrýp raporladým. Bu öyle bir hikaye ki Amerika’daki en sýr dolu iki devlet ajansý (CIA ve Savunma Bakanlýðý) ile muhatap oluyorsunuz. Ama bir gazeteci gibi yaklaþtým, konuþabildiðim kadar çok insanla konuþtum ve bilgilere sadýk kalan bir senarist olarak ekrana taþýdým. Seyirciyi de aksiyonun içinde tuttum.
MAYA GERÇEK BÝR KARAKTER
-Peki Zero Dart Thirty kadar gerçek?
M.B: Film olayla ilk elden ilgilenen ve direkt olarak dahil olmuþ kiþileri taban alarak yapýldý. Filmdeki karakterlerin hepsi gerçek kiþilerden esinlenerek oluþturuldu, bunlara Maya da dahil. Ama karakterlerin kiþiliklerinin filmi etkilememesi ve tehlikeye atmamasý için çok uðraþtýk. Oyuncularýn fiziksel özelliklerinin esinlenilen kiþilere benzemediklerinden emin olduk. Ýnsanlarýn noktalarý birleþtirebileceði olaylarý filme koymadýk. Çünkü bu kiþilerin çoðu hala çalýþýyor.
K.B: Beni büyüleyen þey, bu kiþilerin azmiydi. Teleskopik bir takip için gereken psikolojiye sahipler. Yapýlmasý gerekeni yapmak için sahip olduklarý kendini adamýþlýk ve cesaret. Yaþadýklarý sürecin az bir bölümü, çalýþtýklarý topluluk (istihbarat) dýþýnda biliniyor. Samanlýkta iðneyi nasýl bulursunuz? Birilerinin lideri olan bu adamý nasýl bulursunuz?
-Ýþkence ve sert sorgulama sahnelerini filme almakta endiþe etmediniz mi?
M.B: Bunun kýsa bir cevabý var. Bu olay tarihimizin bir parçasý. Tarihin parçasý olan takip ve sorgulama sahnelerini, karmaþýk psikolojisini, þahsi mücadelelerini yeniden yaratmak ve araþtýrmaya sadýk kalarak göstermek istedik.
K.B: Çok zor olduðu tartýþmasýz ama inkar etmek hatalý bir davranýþ olurdu.
-Bir sonraki projenizin ne olacaðýna dair bir fikriniz var mý?
M.B: Bu proje ikimiz için de çok önemliydi ve filmi yaparken ikimiz de neredeyse tüm eforumuzu, kanýmýzý ve terimizi kattýk. Þu an için Bin Ladin’in avýndan sonrasýný düþünmek biraz zor.
-Baþkan Barack Obama’nýn filmde yer almamasý dikkat çekiyor?
M.B: Büyük ihtimalle ileride bu konuda birçok film yapýlacak ve Obama’nýn bakýþ açýsý harika bir film olur. Ama biz çalýþanlarýn gözünden anlatýlan filmi tercih ettik. Bize göre bu kiþiler bilinmiyor. Ýnanýyorum ki insanlar filmi izlediðinde taraf bir film olmadýðýný görecek. The Hurt Locker’daki gibi askerlere yoðunlaþtýk.
Gerçeðe o kadar yakýndý ki sanki onlarý hayata geri döndürdü
-Bin Ladin’in yerleþkesinin benzerini nereye inþa ettiniz?
K.B: Ölüdeniz’in yakýnlarýnda Ürdün’de, gerçek bir ev inþa ettik. Doðal olarak binanýn her katýnýn Hollywood’ta baþka bir sahnede olduðu düþünülüyor. Ama gerçek binanýn ölçülerine olabildiðince yakýn inþa ettik. Yani bulunduðumuz çevre bazen aþýrý derecede sýkýþýk, sýcak ve havasýz olabiliyordu.
M.B: Set ekibini çok iyi tanýyabildik.
K.B: Ama inanýlmaz olan þey Abbottabad’ta deðilde, Ürdün’de olsak bile kesinlikle evin daha önceki sahiplerinin varlýðýný hissedebiliyordunuz. O kadar gerçeðine sadýk kalýnarak yapýldý ki ürkütücü ve garip bir þekilde sanki onlarý hayata geri döndürdü.
Timlerin attýðý adýmlar bile ayný
-Filmde genç kadýn ajan Maya rolündeki Jessica Chastain, Zero Dark Thirty’nin þu ana kadar çektiði en zor film olduðunu söylüyor. Filmin çekimini bu kadar zor kýlan neydi?
K.B: Uzun bir zaman için yer deðiþtiriyorsunuz ve gittiðiniz yer öyle bir yerki kafanýzý çevirdiðiniz her yönde insanlýðýn yýkýldýðýný görüyorsunuz.
Çekimler üç kýta, tam 66 gün sürdü ve hava inanýlmaz sýcaktý.
-Ladin’in yerleþkesine yapýlan baskýn bölümünde daha önce görülmemiþ bir çekim tarzý kullanýlmýþ gibi.
K.B: Sadece gece görüþlü çekimler deðil, ayný zamanda ýþýksýz çekimler de var. Zifiri karanlýk olan bir çevrede, ayýn olmadýðý karanlýk vakitlerde de geçiyor.
M.B: Deniz ve Kara timinin giriþlerinin ve her katta yaptýklarýnýn temsili, neredeyse atýlan adýmlara kadar gerçeðe uygun.
K.B: 150 kiþinin taþlýk alanda olduðunu ve hiç bir þey göremediklerini hayal edin. Yani oldukça çetin bir çekim oldu.
