Karýnca aðýrlýðýnýn 50 katýný taþýyabilen tek canlýdýr derlerse inanmayýn, bir de giriþimciler var.
Evin her iþe koþan hamarat oðluna benzerler ve ne yaparlarsa yapsýnlar bir türlü babalarýnýn gözüne giremezler hani.
***
Ekonominin itici gücü olan giriþimciler, siyasi gündemlerin arasýndan sýyrýlýp da kendilerini ifade edecek zaman ve zemin bulamýyor. Üzerine bir de siyasi gündemlerin ceremesini çekmek de ilk önce onlara düþünce iþler iyice sarpa sarýyor.
O yüzden bugünü, bu yazýyý giriþimcilerin dertlerine ayýrmak istiyorum. Hem giriþimci hem de köþe yazarý olarak herhalde bu da benim boynumun borcu olsa gerek.
Giriþimci, devletin yükünü hafifleten, sorumluluklarýnýn bir kýsmýný üstlenen bir pozisyonda.
Giriþimci istihdam saðlýyor. insanlara iþ imkanlarý sunuyor, onlarýn emeðini alýp karþýlýðýnda ücret ödeyerek ekonomiye girdi saðlýyor.
Giriþimci vergi topluyor. Sattýðý ürün ve hizmetlerin KDV’sini müþterisinden devlet adýna toplayýp ayýn sonunda da gidip devlete emaneti teslim ediyor.
Giriþimci döviz girdisi saðlýyor. Ýhracat yaparak ürünü ya da hizmeti döviz cinsinden ülkeye getiriyor.
Giriþimci baþka giriþimcileri de harekete geçiriyor. Örneðin yeni þubeler açýyor, o þubeler için mobilyacý mobilya üretiyor, otomotiv þirketlerinden araç alýnýyor, kelebek etkisi oluþuyor.
Peki devlet baba, þimdi açýk konuþalým.
KOSGEB’in var, TÜBÝTAK’ýn var, kendi teþekkülün olan bankalarýn var.
Gerçekten potansiyeli olan ama desteðe ihtiyaç duyan giriþimciyi desteklediðini düþünüyor musun?
Yoksa senin desteklerini çoðunlukla danýþmanlarla çalýþan, sýrf bu destekler için departmanlar kurup insanlar çalýþtýran dev þirketler mi alýyor?
Mesela bir tanesini ben söyleyeyim, Türkiye’nin en büyük akýllý kart üreticilerinden biri. Yýllýk 2.5 milyon Euro cirosu var, 200’ün üzerinde çalýþaný var. Sadece 20 kiþilik bir ekip bu devlet desteklerini takip ediyor, þirketlerini onlardan yararlandýrýyor. Ve yýlda 250 bin Euro sadece bu desteklerden geliri var þirketin.
Üretiyor mu derseniz üretiyor. Çalýþýyor mu derseniz çalýþýyor.
Ama Allah aþkýna, bu ülkenin elektronikçisi, yazýlýmcýsý ve iþletmecisiyle üç kiþilik pýrýl pýrýl genç þirketleri nasýl yürüyecek, nasýl koþacak?
Siz “Onlara destek veriyoruz” demeden ben size cevap vereyim, “Önce harca, getir, bize sun, þu kadar süre sonra da ödemeni al” diyorsunuz.
Sizce de bu mantýða göre zaten parasý olana vermiþ olmuyor musunuz desteði?
Devletimiz bizimdir, her türlü iç ve dýþ tehdide karþý canýmýzla, malýmýzla savunuruz. Ama giriþimci de bu ülkenin kardelen çiçeðidir, buzu kýrýp açabileni, zorluklara göðüs gerenidir. Giriþimciyi küstürürsek üretim susar, AR-GE susar, inovasyon susar. Herkes bir yerlere kapaðý atýp garanti maaþ almanýn peþine düþer. O zaman devlet de iþi gücü býrakýp herkese iþ bulmak vazifesiyle uðraþmak zorunda kalýr.
Ýyi bir iþ fikri olan giriþimci, devletin desteðiyle iþini kurarsa, o iþte nasibi kýsmeti de varsa bir iki sene içinde 10 kiþiyi istihdam eder hale gelebilir. Bu mucize deðil, çok zor bir iþ de deðil.
Düþünün, 100 bin giriþimci demek 1 milyon istihdam demek olur böylece en basit hesapla.
Yani 1 milyon 100 bin kiþiye iþ arayacaðýmýza, 100 bin kiþiyi iþ sahibi yaparsak bu iþi çözeriz.
Ýnovasyon ödüllerine gidin, 100 yýllýk holdingleri ellerinde ödüllerle görürsünüz. Ýhracat ödüllerine gidin, a-aa! Ayný adamlar. Oradan çýkýn baþarý ödüllerine gidin, bu kadar tesadüf olabilir, yine ayný adamlar.
Devletimiz en büyükleri ödüllendirmeye, en büyükler de ödül kucaklamaya doymadýlar.
Býrakýn gençler alsýn bu ödülleri.
Býrakýn gençler motive olsun.
En yüksek ihracata deðil, en genç ihracatçýlara ödüller verin.
Ýþini kurduktan sonra ilk 1, 5, 10 yýl içinde en hýzlý þekilde yüksek ihracat hacimlerine ulaþanlara ödüller verin.
Büyükler de büyüklüklerini, hünerlerini dünyada markalaþmada, dünyada pazar payý almada göstersinler. Onlarýn ödülü de dünya markasý olmanýn gururu olsun.
Hanýmefendiler, beyefendiler. Ýþin þakasý yok, giriþimci gerçekten çok yorgun.
Bir umut yarýn daha da iyi olacak diye bekliyor ama bir yerel kriz, bir global kriz, bir gün Rusya, baþka gün bir iç mesele, öteki gün seçim, beriki gün koalisyon, sonraki gün hükumet derken giriþimcinin ümidi tükeniyor.
Ne zaman iþler iyi gitse, giriþimci hemen kendini vergi dairesinde veznede para sayarken buluyor. Devlet bana ortak galiba diye düþünmeden de edemiyor. Ama aksi bir durum olursa ve giriþimci batarsa da Maliye “Durun, davranmayýn, önce ben alacaðýmý alýrým, kalýrsa siz alýrsýnýz.”
Birkaç yýl býrakýn giriþimciyi, rahat býrakýn, biraz büyüsün, serpilsin, geliþsin, geniþlesin, palazlansýn. Ondan sonra çok daha iyi, çok daha iyi kazandýran bir ortak olarak devletine çok daha fazla vergi ödeyecek.
Giriþimci yalnýz kaldýkça, iþlerini yürütmekte zorlandýkça kendisini bankalarýn acýmasýzlýk deryasýnda buluyor. Giriþimciyi sürekli kendini döndürmek için finans bulmak zorunda olan bir yaklaþýma zorlamak giriþimciliði de, uzun vadede ekonomiyi de olumsuz etkiliyor.
Devlet giriþimciyi bankalarýn aðýndan kurtarmalý. Bankaya baðýmlý, krediye aç bir giriþimcilik modeli saðlýklý deðil.
Giriþimcilerle konuþtuðumda “Ýþimi nasýl daha çok büyütürüm?” sorusundan çok “Kredilerimi, çeklerimi nasýl öderim” sorusu duyuyorum. Parasal problemlerini çözemeyen giriþimci ve KOBÝ’lerle dolu bir ekonomiden inovasyon nasýl bekleyeceksin, AR-GE nasýl bekleyeceksin, icat nasýl bekleyeceksin?
Devletten yeterli desteði göremeyen giriþimciler için bir de yeni bir umut yolculuðu alternatifi var. Melek Yatýrýmcýlýk. Devlet melek yatýrýmcýlýk lisansý veriyor ve gençlere yapýlan melek yatýrýmlarý teþvik etmek için yatýrýmcýnýn yatýrdýðý miktarý vergiden düþürüyor. Yani bir gence 100 bin lira yatýrým yapan bir iþ adamý, kendi iþinde 100 bin lira daha az vergi ödüyor.
Yatýrýmcýyý motive ettik, iyi güzel de, giriþimciyi yatýrýmcýnýn bir koyup on alma, bir an önce alma hýrsýndan kim koruyacak? Dünyada %10-20 hisse alan melek yatýrýmcýlar aðýrlýkta iken, Türkiye’deki yatýrýmcýlar daha çok “Binicem giriþimcinin üstüne, vurucam kýrbacý” mantýðýndalar. Kuþ kadar paralara giriþimci þirketlerin %60-70 hissesine sahip olan yatýrýmcýlardan giriþimcileri kim muhafaza edecek?
Giriþimciler, devletimizden bu konuda da bir düzenleme, bir destek bekliyor, bizden iletmesi.
Özellikle 1 Kasým Seçimleri öncesi AK Parti’nin açýkladýðý beyannamedeki þu madde dikkat çekici;
- Genç giriþimcilere proje karþýlýðý 50 bin liraya kadar karþýlýksýz ve geri ödemesiz sermaye desteði. Daha üst limitte giriþim sermayesi gerektiren projelere ise 100 bin lira faizsiz destek kredisi. Üstelik genç giriþimciler 3 yýl boyunca vergiden muaf olacak.
Bu maddenin bir an önce yürürlüðe girmesi giriþimciyi çok ciddi anlamda motive edecek, heyecanla bekliyoruz.
