Bir kaç gündür Cahit Zarifoðlu'nun Bir deðirmendir Bu Dünya kitabýnýn Kemalist baský ile okullarda okutulmasýnýn yasaklandýðý konuþuluyor. Önce olay nasýl cereyan etmiþ ona bakmak lazým.
En baþýndan alalým; 26 Mart 2018'de Milli Eðitim Bakanlýðý meslek liselerinde okuma alýþkanlýðýný artýrmak için bir proje baþlatýyor ve bunun için 81 il müdürlüðüne oluþturacaklarý kurul tarafýndan belirleyecekleri 5 kitabý meslek liselerine önermeleri için bir yazý gönderiyor. Yani listeler bakanlýk tarafýndan merkezi olarak hazýrlanmýþ deðil. Her il kendi listesini yapmýþ. Çanakkale Ýl Müdürlüðü de yönetici ve edebiyat öðretmenlerinden oluþan bir kurul belirliyor. Kurulun seçtiði Cemil Meriç'in Bu Ülke'si, Ýskender Pala'nýn Þah ve Sultan'ý Doðan Cüceloðlu'nun Ýçimizdeki Çocuk'u, Ýbrahim Naci'nin Allahaýsmarladýk'ý ve Cahit Zarifoðlu'nun Bir Deðirmendir Bu Dünya'sýndan oluþan liste il çapýndaki meslek liselerine gönderiliyor.
Bu arada Çanakkale'de yayýn yapan bir gazete, Zarifoðlu'nun kitabý üzerinden tezvirat yapýyor. Bunun üzerine ildeki kurul, kitap listesinden Bir Deðirmendir Bu Dünya'yý çýkartýyor ve yerine Kemal Tahir'in Esir Þehrin Ýnsanlarý eserini koyuyor. Okullarýn açýldýðý sýralarda Çanakkale CHP Milletvekili Özgür Ceylan konuyla ilgili soru önergesi veriyor. Ekim ayýnda da Valilik, Çanakkale Ýl Milli Eðitim Müdürü ve þube müdürü hakkýnda ön inceleme baþlatýyor. Akabinde soruþturmaya konu bir durum olmadýðý tespit ediliyor.
***
Sorunsuz bir süreç olduðunu iddia edemeyiz, ama þu belli ki kitap listesinin oluþturulmasýndan CHP'li vekilin soru önergesine kadar geçen zaman zarfýnda konu Bakanlýða ulaþmýþ deðil. Bakan Ziya Selçuk'un açýklamasý zaten durumu özetliyor.
Yine de bu örnek olayda bakmamýz gereken bir kaç yön var.
Bir kere olayýn Odatv, Birgün gibi mecralardaki veriliþ biçimine zaten kamuoyu þerbetli. Bu tür habere Ýslamofobik reflekslerle abanýyorlar.
Fakat muhafazakar kesimde de, yarattýðý kaygýnýn kullanýþlýlýðýndan kaynaklý, algý operasyonuna malzeme edilebiliyorlar. "Kemalistler istiyor, Bakan yapýyor" ya da "AK Parti-MHP ittifakýnýn meyvesi bu iþte" gibi deðerlendirmelere konu edilmesi bundan. Bu tavrýn hakkaniyetli bir yaklaþýmdan yahut bir fikri müdafaadan ziyade siyasi yýpratma maksatlý olduðunu görmek gerek. Benzeri bir durum, Öðrenci Andý ile ilgili de yaþanmýþtý. Bizzat Cumhurbaþkaný'nýn "Bize Ýstiklal Marþý yeter" açýklamasýna raðmen söz konusu tezvirat, el altýndan devam ettirildi.
***
Konuya bir de þöyle bakalým; acaba bu kitaplarý listeleyen kurul üyelerinin tamamý önerdikleri kitaplarý öncesinde okuyor mu? Yoksa kafalarýndaki "Ýyidir iyi" þablonlarýyla mý liste yapýyorlar. Bir kitap edebi olarak çok iyi olabilir ama lise öðrencileri için önerilmeye müsait olmayabilir. Buna sansür ya da yasaklamak diyemeyiz. Bir yazarýn bir kitabý çok ideolojik olduðu, aðýr argo ya da müstehcenlik içerdiði için önerilemezken baþka bir kitabý pekala listeye alýnabilir. Yazarlara toptancý yaklaþmamak, kült sayýlan eserlerin bile okuma alýþkanlýðý kazandýrmak maksatlý bir listeye giremeyebileceðini kabul etmek gerek. Bu durum, içinde siyasi parti propaganda ya da anti-propagandasý olan kitaplar için de geçerli.
MEB'e baðlý benim bildiðim üç okula büyük þairimiz Cahit Zarifoðlu'nun ismi verilmiþ. Bir tanesi benim yaþadýðým mahallede. Yani Zarifoðlu için bir yasaklama söz konusu bile olamaz.
Zarifoðu'nun Bir Deðirmendir Bu Dünya adlý deneme kitabý benim için ayrýca önemli; çünkü daha lise ikideyken bir dergiye kitap hakkýnda tanýtým yazýsý yazmýþtým. Þahsi kitaplýðýma ilk giren eserlerdendi.
Bir Deðirmendir Bu Dünya okuma listelerine girmeden de okuyucusunu bulacak bir kitap...
