Hamburg’a 60 kilometre kadar mesafede bir toplama kampý var. Bir kaç yýl önce ziyaret etmiþtim. Benim gördüðüm ilk toplama kampýydý. Kamp savaþ sonrasýnda bir hafýza müzesine dönüþtürülmüþtü. Uçsuz bucaksýz bir alana yayýlan kampýn bütün binalarýnda ürkütücü bir sessizlik hakimdi.
Neuengamme’ye Avrupa’nýn dört bir yanýndan getirilen Yahudiler, burada kýsa bir süre tutuluyor, ölen ölüyor, sað kalanlar ise, Doðu Avrupa’daki kamplara yollanýyordu.
Güneþli güzel bir gündü. Ýki genç sevgili sýrtlarýný güneþe dönmüþ, ellerini birbirine kenetlemiþ bir halde öylece uzanmýþ, kampýn bir zamanlar atölye olarak kullanýlan bölümünün üstündeki terasta, güneþin tadýný çýkarmaya çalýþýyorlardý.
Bir hafýza müzesinde olabilecek her düzenleme, burada da hakkýyla yerine getirilmiþ görünüyordu.
Kampa getirilen insanlara ve özellikle de çocuklara uygulanan týbbi deneyler, kampta görev yapan Nazilerin açýk kimliði ve savaþ sonrasýndaki akibetlerini gösteren belgeler, bilgiler, kalýn kaplý dosyalarda ziyaretçilerin istifadesine sunulmuþtu.
Bir baþka bölümde benzer bir arþivleme çalýþmasý da, kurbanlar için yapýlmýþtý. Sað kalanlarýn tanýklýklarýnýn yer aldýðý bilgisayar ve slayt kayýtlarýnýn her biri, ölümle sonuçlanmýþ bir hikayeyi anlatýyordu. Þiddetin ve zulmün sýradanlaþtýðý ve günlük yaþamýn alýþkanlýðýna dönüþtüðü bir dehþet ortamý..
Ne ilginç bir benzerlik, kampta görev yapmýþ Anton Thurmann adlý SS subayýnýn özel zevkleri, insana Diyarbakýr cezaevinin iç güvenlik amiri Esat Oktay Yýldýran’ýn özel zevklerini hatýrlatýyordu. Her ikisinin de birer köpeði vardý. Her ikisi de köpeklerini tutuklularýn üzerine saldýrmaktan hoþlanýyordu.
Neuengamme’deki arþiv dosyalarýnda Thurman için þu bilgilere yer verilmiþti:
„Thurmann 16 Nisan’da Toplama Kampi Neuengamme’ye tayin edildi. Komutani Max Pauly onu þöyle deðerlendiriyordu: çok özel tutkularý veya zaaflýklarý bilinmektedir. Görevi baþýnda sert ama adil birisidir. (...) Eski bir SS Adamý ve parti yoldaþý olarak dünya görüþü saðlamdýr”
„Anton Thumann, daha 21-23 Nisan 1945 tarihlerinde (savaþ bitmeden kýsa bir süre önce), Gestapo’nun Hamburg-Fuhlsbüttel polis cezaevinden getirttiði 13 kadýn ve 58 erkek tutukluyu infaz etmiþti” „ Kamp komutaný Thumann’dý, çukur gözlü ve karanlýk yüzüyle büyük bir kurt köpeði ile gezerdi. ( Yüzbaþý Esat’ta köpeði CO’yla beraber hapishanenin içinde gece gündüz dolaþýr dururdu ) Anton en olmayacak sebeplerden dolayý tutuklularý döver; tekmeler ve üzerlerine köpeði salardý.
(Mieczystaw Franciszek Bartosinski)
„Thumann ile odalarýmýz yanyanaydý Thumann’ýn bürosu bizimkinin hemen yanýndaydý, ve Thumann’in yaptigi her þeyi duyardýk. Kampa bazen bayan Thumann gelir ve gece kalýrdý. Ondan sonra kampa fýsýltý haberleri yayýlýrdý. O, böylece kampýn iyilik meleði oluverirdi, cünkü Thumann, karýsýnýn bir þeyleri farketmesinden korkardý . (Heinrich Christian Meier, Röportaj, 21.05.1984)
“Anton Thumann 2 Mayýs 1945’de Neuengamme Toplama Kampý’ný terketmiþ ve baþka bir Askeri Savunma Birliði’ne katýlmýþtý. Rendsburg’da, toplama kamplarýndan kurtulmuþ tutuklular tarafindan tanýndý ve tutuklandý. Neuengamme Toplama Kampý’nda iþlediði suçlardan dolayý 3 Mart 1946’da Ýngiliz Askeri Mahkemesince idama mahkum edildi ve cezasý, 8 Kasým 1946’da Hameln’de infaz edildi”
5 Çocuk Fotoðrafý:
1944 Ekim’inde, Ausschwitzten (bugün Polonya) toplama kampý Neuengamme’ye (Hamburg) SS doktoru Kurt Heimeyer’in tüberküloz (verem) deneyleri icin getirilmiþ 20 yahudi çocuðundan beþinin fotoðraflarý. 20 Nisan 1945’de (Hitlerin doðum günü) Naziler bu çocuklarý Hamburg-Bullenhuserdamm mevkinde, boþaltýlmýþ bir depoda asarak öldürdüler.
-Jacqueline Morgenstern: Doðumu, 26.05.1932. Ailesi, Eylül 1943’de tehcirden kurtulabilmek icin Paris’den Marseille’ye kacmýþ, burada Fransýz polisince tutuklanýp Gestapo’ya teslim edilmiþtir. Ausschwitz ve Dachau kamplarýnda ölmüþlerdir.
-Sergio de Simone: Dog. 29.11. 1937. Ailesi 1944’de tutuklanmýþ ve Tirest’deki toplama kampý Risiera de San Sabba’ya gönderilmiþlerdir. Oradan da Ausschwitze tehcir (Deportation) edilmiþlerdir.
-Eduard ve Alexander Hornemann: dog. 01.01.1933 ve 31.05 1936. Aðustos 1943’de Eindoven Philips Fabrikasýnýn iþçileriyle birlikte babalarý da tutuklanmýþtýr. Anneleri iki çocuðuyla beraber toplama kampý Vught’a (Hertogenbosch) kadar babalarýnýn peþinden gitmiþtir. Anneleri 1944’de Ausschwitz’e tehcir edildi ve Eylül 1944’de orada öldü. Babalarý 1945’de bir nakliye sýrasýnda öldü.
-Raywka Herzberg: Doðum, 07.06.1938. Ausschwitz’e ailesiyle birlikte 1943’de getirildi. Sadece annesi hayatta kaldý. Raywka Herzberg fotografta bir tüberküloz deneyinden sonra görülüyor (1945’in baþý). Ýlacýn injekte edildiði yerlerde kabarýkllýklar (yaralar) oluþmuþ Koltukaltýnda da bir ameliyat izi var. Heißmeyer deneyleri için çocuklarýn Lenf boðumlarýný alýyordu.
-Marek James: 1939’da Radom’da doðdu. Hakkýnda çok az þey biliniyor. 1 Aðustos 1944’de Ausschwitz’e getirildi ve oradan Kasým 1944’de diðer çocuklarla birlikte tüberküloz deneyleri için toplama kampý Neuengamme’ye gönderildi.
Kuþkusuz Türkiye’de yaþananlar 1940’lý yýllarda yaþananlardan epey farklý. Almanya ve Avrupa geçmiþle hesaplaþmayý bu yazýda bir araya getirdiðimiz bu türden insan hikayeleri üzerinden tamamladý. Ýnkarý red etti Avrupa. Bildi ve baþkalarýnýn bilmesini saðladý.
Geçmiþte hiç bir þey olmamýþ gibi davranarak, geçmiþin suçlarýný yok sayarak bir toplumun huzura kavuþmasý mümkün deðildir.
